تنها میوه برجام، خراب‌شده و روی دست دولت مانده است! نزدیک به بیست روز دیگر ایران باید اولین قسط هواپیماهای برجامی را پرداخت کند، اما در فاجعه‌ای بزرگ، اکثر این هواپیماها زمین‌گیر شده و قابلیت عملیاتی خود را ازدست‌داده‌اند!

مدتی قبل مدیرعامل ایران ایر گفته بود، به خاطر تحریم‌ها نمی‌توانیم برای تعمیر آن‌ها قطعه بخریم و این هواپیماهای روی دست مانده است! [۱]

پیش‌ازاین احمد خرم وزیر راه دوران اصلاحات در واکنش به وضعیت هواپیماهای برجامی گفته بود: ایرباس‌ها را نقدی و بالاتر از قیمت خریده‌اند و ATR ها نیز هواپیماهای بنجلی بود که به با کمک دلال‌ها به ایران انداخته‌اند! [۲]

جالب آنکه به ادعای رضا نخجوانی رئیس سابق سازمان هواپیمایی کشور، دولت اجازه دسترسی به جزییات چگونگی خرید این هواپیماها را نداده و آن را محرمانه کرده است. درحالی‌که تنها ثمره قابل‌لمس برجام در آشیانه‌های هواپیمایی کشوری در حال خاک خوردن است، وزیر خارجه ایرلند به تهران سفرکرده است.

وب‌سایت وزارت امور خارجه کشور؛ مأموریت سفر سایمون کاوونی را تحت عنوان بازگشایی مجدد سفارت‌خانه این کشور در تهران پوشش خبری داده است؛ اما در واقعیت وزیر خارجه این کشور اروپایی به‌عنوان نماینده ۵+۱ و تحت نام «نهاد تسهیل‌کننده شورای امنیت در اجرای توافق هسته‌ای» به ایران سفرکرده و با رئیس‌جمهور دیدار کرده است.

به روایت ساده‌تر وزیر خارجه ایرلند؛ میانجی گر آمریکایی‌ها در تهران است! کاوونی در دیدار با حسن روحانی گفته است: آمده‌ام تا تلاش کنم و برجام را زنده نگه‌دارم! این ادعای بزرگ در حالی از جانب نماینده آمریکایی‌ها در تهران بیان گردیده که مشخص نیست این ایرلندی پرادعا در این چند سال که راه دارو و تجهیزات پزشکی به‌سوی ایران بسته بود در کجا سیر می‌کرده است!

درست در روزهایی که کودکان مبتلابه سندروم پروانه‌ای روی دست مادرانشان پرپر می‌زدند، حتی یک مقام اروپایی حاضر نبود به تهران سفرکرده و حداقل در برابر زیان‌های و بدعهدی دولت‌های متبوعشان عذرخواهی کند! تنها تحرک اروپایی ها اقدام دور از شان سفیر سوئیس در تهران بود که در کنار چند داروی تاریخ مصرف گذشته عکس یادگاری گرفته و روزنامه های اصلاح طلب در کنار این ننگ تاریخی جشن احیای برجام گرفتند!

حالا پس از کنار رفتن ترامپ، اروپایی ها دوباره زبان باز کرده و دلال رابطه با آمریکا در ایران به حسن روحانی گفته است: خروج ترامپ، یک اشتباه تاریخی بود و دولت جدید آمریکا مصمم به بازگشت به برجام است. با توجه به تغییرات در دولت و تمایل دولتمردان آمریکا برای بازگشت به برجام، فرصت مناسبی برای مذاکره ایجادشده که باید از آن به‌عنوان ملزم شدن همه اعضا به اجرای توافق استفاده کنیم!

البته در این نشست حسن روحانی پاسخ صریحی به این ادعای بزرگ نداده است! اما در حالی وزیر خارجه ایرلند از جانب بایدن قول بازگشت به برجام را می‌دهد و در تهران برخی احتمالاً آن را تضمین امضای بایدن حساب می‌کنند که آمریکایی ها به صورت کاملا آشکار اعلام کرده‌اند که به‌سادگی به برجام بازنگشته و «فشار حداکثری ترامپ» تا تسلیم شدن ایران با نام «فشار حداکثری بایدن» با تمام توان ادامه خواهد یافت.

انتخاب ریچارد نفیو(معمار تحریم ها) بعنوان نماینده ویژه آمریکا در امور ایران علامتی مهم است که تحریم ها به همین سادگی ها برداشته نمی شود!

 خبرگزاری رویترز در گزارشی قابل‌تأمل نوشته است: آمریکایی‌ها برنامه‌ای برای برداشتن تحریم‌ها ندارند! جن ساکی سخنگوی کاخ سفید نیز پیش‌ازاین آب پاکی را روی همه میانجی‌ها و کانال‌های ارتباطی و دلال‌های رابطه میان ایران و آمریکا ریخته و می‌گوید: تحریم‌های مربوط به اسنپ بک را برنمی‌داریم و نیاز به قدم‌های بیشتر با ایران نیست!

واقعیت آن است که اروپایی‌ها به‌خوبی می‌دانند که تحت هیچ شرایطی بایدن به برجام بازنخواهد گشت، اما آن‌ها خوب می‌دانند که با دادن وعده‌های پوچ می‌توان از درجه استقامت دولت روحانی کم کرد.

اتفاقاً حسن روحانی در این دیدار سیگنال‌های قابل‌لمسی نیز به رابط کانال ایرلندی داده و بیان می‌کند: در حال همکاری با آژانس هستیم!

در حالی ترامپ و بایدن با استفاده از تاکتیک میانجی‌گری همواره به دنبال امتیاز گرفتن و نیز وقت خریدن از ایران بوده‌اند در آن‌سو به نظر روحانی و همراهانش همواره دست‌ودلشان در برابر هر راه‌حلی به‌سوی ارتباط با آمریکایی‌ها لرزیده است.

شاید باید امیدوارم بودیم شیخ دیپلمات با تجربیات متعدد و شناخت از روحیه اروپایی‌ها تابه‌حال به این نتیجه رسیده باشد که روی قول و قرار آن ها هیچ‌گاه نمی‌توان حساب کرد!

اقدام مقتدرانه در برابر رابط ایرلندی آن بود که نه با رئیس‌جمهور ایران بلکه باهم سطح خود و یا در رده‌ای پایین‌تر به گفت‌وگو نشسته، حرف‌هایش را بزند و برود! اما متأسفانه مثل همیشه زیر پای کسانی فرش قرمز انداخته‌ایم که حتی توانایی تصمیم‌گیری در امور داخلی خودشان را نیز ندارند.

دولتی‌ها و دیپلمات‌های وزارت امور خارجه بعد از حداقل ۸ سال تجربه‌اندوزی همچنان گمان می‌کنند که در برابر آمریکایی‌ها فرصت برابر برای مذاکره وجود دارد، در وزارت خارجه دیپلمات‌ها در بحث‌های خودمانی‌تر می‌گویند: که اگر میان دو همسایه دعوا شود، یک همسایه عاقل هم پیدا می‌شود که قبل از آنکه کار از جدل لفظی به درگیری خیابانی برسد با میانجی‌گری مشکل را حل می‌کند.

برای دولتی‌ها ژاپن، عمان؛ سویس ایرلند و قطر مصداق همسایه‌ای عاقل بود که درگیری‌ها را حل‌وفصل خواهد کرد! اما هر بار با از دست دادن موقعیت بالاتر، تنها با فرصت سوزی و وقت دادن به حریف راه را برای عملیات بعدی آمریکایی‌ها بازکرده‌ایم.

 کلاس درس برخورد با این میانجی‌های دست‌دوم را رهبر انقلاب در برابر پیغام ترامپ با شینزو آبه به شیفتگان ارتباط با آمریکا به‌خوبی آموزش داده است، جایی که ایشان می‌فرمایند: من شخص ترامپ را شایسته مبادله هیچ پیامی نمی‌دانم و هیچ پاسخی هم به او ندارم و نخواهم داد. [۳]

البته انتظار برخورد انقلابی از دولتی که برجام را مهم‌تر از فتح خرمشهر می‌داند، کمی دور از ذهن است؛ اما حسن روحانی حداقل می‌تواند در روز بدرقه وزیر ایرلندی دست او را گرفته و در حاشیه فرودگاه به سراغ هواپیماهای ازکارافتاده و خاک خورده برجامی ببرد. شاید بهتر باشد این میوه‌های برجامی را در کنار نامه پاسخ به بایدن ضمیمه گردد. قسط اول هواپیماهای ازکارافتاده ATR حدود ۳۳۰ میلیارد تومان است. اروپایی‌ها اگر صداقت دارند، زمینه تعمیر همین چند فروند هواپیما را فراهم کنند؛ این هواپیماهای بنجل روی دست مانده؛ آزمایش خوبی برای صداقت اروپایی‌ها و دلال‌های رابطه با امریکا است!