بایا، شهر ثروت و خوشگذرانی
شهر بایا یک شهر باستانی در ۳۰ کیلومتری ناپولی ایتالیا است که مقصد ثروتمندانِ رومی و اشراف بوده. این شهر در محدوده یک آتش‌فشان فعال ساخته شده و هدف از ساخت آن استفاده از شهر به عنوان یک بندر بود. بایا به خصوص اواخر دوره جمهوری روم محبوب شده بود. حکومتی دموکرات که ۵۰۰ سال حکومت کرد و در رأس آن کنسولی بود که قوانین تصویب شده در مجلس را به اجرا درمی‌آورد. ژنرال ماریوس، سیاستمدار لوکولوس و ژنرال پومپه کبیر، جزو اشرافی بودند که در این شهر پر زرق و برق ویلاهایی داشتند و مرتب برای تمدد اعصاب و خوشگذرانی به آن سفر می‌کردند.
از قرن دوم پیش از میلاد بود که آب و هوای معتدل و چشمه‌های آبگرم منطقه، توجه رومیان را به خود جلب کرد. در این زمان، منطقه را به دلیل دهانه آتشفشانی با نام سرزمین مشتعل می‌شناختند. زمینی که اگر آن را سوراخ می‌کردید، بخار و دود از آن برمی‌خواست. این دهانه‌های آتشفشانی برای مردم منطقه دروازه‌‌های جهنم بودند اما در عین حال، باعث خلاقیت و اختراع‌های بسیاری هم شده بودند. یکی از شگفت‌انگیزترین اختراعات مردم بایا، سیمان ضدآب است، ترکیبی از آهک و سنگ‌‌های آتشفشانی که در معماری گنبدی شهر دیده میشود.
به بیانی، می‌توانیم بایا را لاس‌وگاس ایتالیا در نظر بگیریم. اشراف و ثروتمندان رومی، آخر هفته‌ها به بایا می‌آمدند و مهمانی‌های باشکوهی در ویلاهای خصوصی و اجاره‌ای برگزار می‌کردند. ویلاهای لوکسی که در ساحل ساخته شده بودند و عمدتا بخشی برای لذت بردن از چشمه‌های آبگرم طبیعی منطقه داشتند و مسافرانی که به دنبال تفریحاتِ گاه غیرقانونی، بودند.
شایعات در مورد بایا کم نیست. مثلا می‌گویند وقتی در سال ۴۴ قبل از میلاد، سزار کشته شد، کلئوپاترا با کشتی‌‌اش از بایا فرار کرد. یا مثلا جولیا آگراپینا (یکی از قدرتمندترین زنان امپراطوری روم)، برای به تخت نشاندن فرزندش نرو، نقشه به قتل رساندن همسرش کلادیوس را در این شهر کشید و انجام داد.
مرگ تدریجی شهری باشکوه
بایا از زمان پیدایش، اندک اندک به مقصدی برای فعالیت‌های غیرقانونی و گناهکارانه تبدیل شد. به همین دلیل بود که برخی، پایان تراژیک این شهر را تقاصی برای گناهانِ بسیاری می‌دانستند که در گوشه و کنار این شهر رخ داده است. در آخر، این شهر زیبا که روزی ییلاق ثروتمندان و مرکز خوشگذرانی بود، کاملا در آب غرق شد. آتشفشانی که دلیل شهرت، زیبایی و نبوغ شهر بود، در نهایت آن را نابود کرد. طی چندین قرن، تغییراتی در ارتفاع سطح زمین در این منطقه رخ داد و زمین بایا نشست کرد یا بالا آمد. این افزایش و کاهش، نتیجه فعالیت‌های آتشفشانی است که باعث شد شهر در آب دریا غرق شود و ویرانه‌های آن تا به امروز همانجا باقی بماند.
اسرار این شهر مغروق یکی پس از دیگری فاش میشود
در سال ۱۹۴۰، یک خلبان تصویری از دریای این منطقه منتشر کرد که وجود سازه‌ای زیر آب در آن کاملا مشخص بود. در اندک زمانی، دانشمندان و محققان راهی منطقه شدند. زمین‌شناسان در بررسی منطقه متوجه شدند که بخش زیادی از آنچه امروز روی زمین هست هم در گذشته زیر آب بوده. دو دهه بعد، بالاخره دولت ایتالیا یک زیردریایی را راهی منطقه کرد.
کشفیات به دست آمده فوق‌العاده بودند. از زمان امپراطوری روم، فشارهای زیرزمینی بارها زمین‌های این منطقه را بالا آورده و پایین برده‌اند. در نتیجه، شهر مغروق در زمان‌هایی به سطح آب نزدیک و گاهی دوباره به اعماق آب بر می‌گردند.
تا همین اواخر، به جز چند باستان‌شناس کنجکاو، کاووش‌های برنامه‌ریزی شده وسیعی در این مناطق رخ نداده بود. تازه در سال ۲۰۰۲ بود که منطقه را محافظت شده اعلام کردند. از همان سال‌ها و به کمک تکنولوژی اسکن سه بعدی، فصل جدیدی در تحقیقات روی این مکان باستانی آغاز شد. غواصان، تاریخ‌شناسان و عکاسان بسیاری برای تصویربرداری از ویرانه‌های این شهر باشکوه، به اعماق دریا رفته‌اند و تصاویر منحصر به فردی به دست آورده‌اند. تصاویری از مجسمه‌های مختلف، معبد ونوس که درواقع یک سونای بزرگ است و مدارکی که نشان می‌دهد رومیان باستان در این شهر به چه تفریحاتی مشغول بودند
بازدید از ویرانه‌های مغروق شهری که دیگر تجملاتی نیست
در حال حاضر، ویرانه‌های این شهر در عمق میانگینِ حدودا ۶ متری قرار گرفته‌اند که به نسبت کم عمق به حساب می‌آیند. به همین دلیل است که مسافران می‌توانند از این شهر دیدن کنند. ساده‌ترین راه بازدید از این شهر مسحور کننده، استفاده از قایق‌های کف شیشه‌ای است. اما اگر به دنبال تجربه متفاوت‌تری هستید، بد نیست به غواصی هم فکر کنید. شرکت‌های تفریحی بسیاری هستند که شما را برای نزدیک شدن به یکی از لوکس‌ترین شهرهای گم شده تاریخ همراهی می‌کنند. اگر شرایط جوی آرام باشد، مسافران می‌توانند ستون‌های رومی، جاده‌های باستانی و میادین سنگفرش شده را به راحتی ببینند. مجسمه اوکتاویا کلادیا که خواهر امپراطور کلادیوس بوده و اولیس هم، از دیگر جاذبه‌های این شهر هستند.
آنچه از چنگال دریا در امان مانده است
بیرون از آب هم جاذبه‌های بسیاری برای دیدن هست، زیرا بسیاری از مجسمه‌هایی که زیر آب می‌بینید، در واقع نسخه کپی شده هستند و اصل آنها در تالار قلعه بایا قرار دارند. ویرانه‌های سازه‌های دیگری هم که به همین زمان تعلق دارند، در منطقه Parco Archeologico delle Terme di Baia دیده میشود. بخشی از منطقه که همچنان بیرون آب قرار دارد. این منطقه را همان باستان‌شناسی کاوش کرد که شهر باستانی پمپئی را از زیر خاک بیرون کشیده بود. این بخش از شهر شامل تراس‌های بزرگ و حمام‌خانه‌های باشکوه است.
هر چند چیز زیادی از شکوه سابق این شهر باقی نمانده، اما همچنان حس و حالی از استراحت و لذت را می‌توان از آن دریافت. نوار ساحلی که روزی پر از اقامتگاه‌های لوکس و اسپاهای آب گرم بود، اکنون فقط چند رستوران، یک هتل و یک اسکله تفریحی است.
کلام آخر
بازدید از شهری که زیر آب غرق شده تجربه جذابی است، در عین حال، موقتی بودن امکان بازدید، آن را جذاب‌تر می‌کند. شهر بایا، درست مانند زمانی که مغروق شد، باز هم به اعماق بیشتری از آب فرو خواهد رفت و دسترسی به آن اگر غیرممکن نباشد، دشوار خواهد شد. به علاوه، زلزله‌شناسان پیش‌بینی می‌کنند که فعالیت‌های آتی آتشفشانی، احتمالا سرنوشت این شهر را به شدت تحت تأثیر قرار می‌دهند. فقط در چند سال اخیر ۲۰ زلزله در این منطقه رخ داده است و صحبت‌هایی برای بستن کامل ویرانه‌ها مطرح شده است.
تالیف: لست سکند
