بسیاری بر این باورند که عدد پی به خاطر دقت محاسباتی بی پایان آن، احتمالا لایق عنوان شگفت انگیزترین عدد دنیای ریاضیات خواهد بود.
عدد مشهور ۳.۱۴ یا همان عدد «پی» در پیچیدهترین حالت عددی خواهد بود که تا کنون دو هزار و ۷۰۰ بیلیون رقم اعشار برای آن محاسبه شده است، اما نشریه نیوساینتیست، به تازگی پنج وجه دیگر این عدد را نیز آشکار کرده است.
ریاضیدانان هر سال در ۱۴ مارس روز عدد پی را گرامی میدارند. روزی که به احترام محاسبه اولین اعشار عدد مشهور ۳.۱۴ نامگذاری شده است. شاید همه بدانند که عدد پی نسبت محیط دایره به قطر آن را تعیین میکند، اما حقایق نا آشناتری درباره این پدیده ریاضی نیز وجود دارد که در ادامه به ۴ مورد از آنها اشاره خواهد شد.
عدد پی در آسمان
شاید ستارههای آسمان الهام بخش یونانیان باستان بودهاند، اما یونانیان هرگز از این نقاط درخشان برای محاسبه عدد پی استفاده نکردهاند. رابرت ماتیوز از دانشگاه استون به منظور انجام این محاسبه اطلاعات نجومی و اخترشناسی را با نظریه اعداد ترکیب کرد.
وی از این حقیقت که برای هر مجموعه بزرگ از اعداد اتفاقی احتمال اینکه هر دو عدد با یکدیگر هیچ وجه مشترکی نداشته باشند، عدد ۶ تقسیم بر عدد پی به توان دو خواهد بود، استفاده کرد. ماتیوز فاصله فضایی میان ۱۰۰ نمونه از درخشانترین ستارههای آسمان را محاسبه کرده و آنها را به یک میلیون جفت از اعداد تصادفی تبدیل کرد که در حدود ۶۱ درصد از آنها هیچ وجه اشتراکی با یکدیگر نداشتند. با این مطالعات ماتیوز توانست مقدار عدد پی را تا ۳.۱۲۷۷۲ محاسبه کند که ۹۹.۶ درصد صحیح است.
عدد «پی» مانند رودخانهها به زمین باز میگردد
عدد پی بر روی زمین نیز فعالیتهایی را به عهده دارد. این عدد میتواند مسیر رودخانههای پیچ در پیچی مانند آمازون را محاسبه کند. میزان پیچ و خم یک رود به واسطه انحراف آن از مسیر مستقیم تا منبع آب رود شرح داده میشود و عدد پی نشان میدهد یک رودخانه متوسط دارای انحراف مسیری در حدود ۳.۱۴ است.
عدد «پی» در اتاق منزل شما
جدیدترین محاسبات مقدار عدد پی را تا دو هزار و ۷۰۰ بیلیون رقم تعیین کردهاند که آخرین آن سال گذشته توسط «فابریس بلارد» انجام گرفته است. وی برای محاسبه این ارقام از رایانه استفاده کرده است، اما میتوان با کمک چند سوزن و برگهای کاغذ خط دار نیز این عدد را به راحتی محاسبه کرد. سوزنها را بر روی کاغذ بیاندازید و میزان درصد سقوط سوزنها بر روی یک خط مستقیم را محاسبه کنید. با کمی دقت پاسخ به دست آمده باید طول سوزن تقسیم بر فاصله میان خطوط باشد که در عدد دو تقسیم بر عدد پی ضرب شده باشد. این فرمول پس از ارائه آن توسط «کامت دو بوفون» ریاضیدان فرانسوی در سال ۱۷۳۳ به «مسئله سوزن بوفون» شهرت یافته است. این نظریه در سال ۱۹۰۱ برای اولین بار مورد آزمایش «ماریو لازارینی» قرار گرفت و وی برای محاسبه عدد در حدود سه هزار و ۴۰۸ سوزن را بر روی کاغذ ریخت تا بتواند مقدار عدد پی را تا ۳.۱۴۱۵۹۲۹ به دست آورد.
اطلاعات بانکی شما در عدد «پی» دیده میشوند
عدد پی عددی بی قاعده است و میتواند برای همیشه امتداد داشته باشد، این به آن معنی است که احتمال یافتن هر نوع عددی در آن وجود خواهد داشت. تاریخ تولد، شماره تلفن و یا حتی جزئیات شماره حسابهای بانکی افراد میتوانند خود را در لشکر اعداد و ارقام عدد پی پنهان کرده باشند. در عین حال با استفاده از کدهایی که اعداد را به حروف تبدیل میکند، حتی میتوان آثار کامل شکسپیر و یا هر کتاب دیگری که تا کنون نوشته شده است را در میان ارقام عدد پی مشاهده کرد.