نرجس سلیمانی – منتخب دوره ششم شورای شهر تهران : اگر توجه داشته باشیم که شیرابه در مقادیر بسیار کم قادر به آسیب زدن به حیات انسان و جانداران دیگر و حتی خشکاندن درختان است، به سادگی درمی‌یابیم که کاهش هر یک قطره رطوبت از پسماند خانگی روزانه واجد معنی و حائز اهمیت است. در واقع، با کاهش دادن هر یک قطره از رطوبت پسماند خانگی، وسیله انتقال ده ها عامل خطر بیماری زا اعم از باکتری، ویروس، قارچ و … از آنها خواهیم گرفت. در عمل، کاهش هر مخزن شیرابه معادل ارزش خنثی کردن یک سلاح میکروبی است.

از زاویه دیگر، امکان نفوذ شیرابه به درون خاک و احتمال رسیدن به آب های زیرزمینی در حال حرکت مساله بسیار مهمی است که نباید از منظر دور نگه داشته شود. اگر در باب تفکیک در مبدا پسماند و رطوبت گیری از پسماند خانگی به طور جدی و با مداقه تامل نماییم، از طریق کاهش هر قطره از مایعات و در واقع آب پسماند خانگی می توانیم موجب کاهش معنی دار عوامل بیماری زا در محیط زندگی خود گردیم.

نوشیدنی چای در چند صد سال اخیر در ایران بسیار محبوب گشته است. در زمان آغاز این محبوبیت روش های دفع مواد زاید آن به کار گرفته می شد، اما تغییر ناگهانی روش زندگی و سبک های ناکامل و ناقص مورد استفاده در حال حاضر در شهر تهران، گواهی می دهد که اصول بنیادین همین نوشیدنی چای، دمنوش ها و قهوه به فراموشی سپرده شده است. کوتاه سخن این که تفاله چای یا قهوه در سنت ایران و جهان اصولا در طبقه زباله و پسماند قرار نگرفته است و به سادگی آن را در نزدیکترین باغچه یا گلدان برای کمک به رطوبت رسانی و ایجاد خاک غنی تر استفاده می کردند.

البته این دست مثال ها بسیار فراوان است و برنامه های آموزشی نحوه رفتار مناسب شهروندی می تواند در به خاطر آوردن و به کار گرفتن دوباره تدابیر ساده و موثر قدیمی، بسیار کارآمد باشد. البته نباید فراموش کرد که مدیریت آلودگی ها چند سویه است و نیازمند برنامه ریزی چندوجهی است و در سطح کلان نیز باید به کاهش پسماندهای دارای رطوبت و تعیین تکلیف جامعه شهرنشین تهران با سبزیجات و میوه ها پرداخت.

اما فقط برای توجه دادن به حجم تاثیرگذاری پسماند سبزیجات در پسماند خانگی، اصلاح کامل ساختار خرید سبزی پاک نشده به سبزی پاک شده، شسته شده و ضدعفونی شده به تنهایی می تواند حدود ۵ درصد در کل میزان تولید پسماند شهر تهران موثر باشد که این خود عدیی چشمگیر در بین بازه ۴۰۰ تا ۶۰۰ تن در روز است و اگر رطوبت سبزیجات را به طور میانگین ۸۰ درصد در نظر بگیریم، اصلاح نحوه استفاده از سبزیجات در کلانشهر تهران روزانه می تواند صدها تن از حجم شیرابه بکاهد.

اگرچه باید توجه داشته باشیم روند تغییر فرهنگ خرید امری با قابلیت تحول یک شبه نیست. از یک جهت می بایست محصول با کیفیت بهتر و قیمت مناسب تر عرضه شود و از طرف دیگر، فرهنگ خرید محصول مورد نیاز به میزان کافی ترویج داده شود. برای فرهنگ سازی، توجه شهروندان بایستی جلب شود.

اساس تغییرات همیشه از واحد اجتماع قابلیت بروز و حدوث دارد. کوچکترین واحد نیز خانواده است و اگر اعضای هر خانواده در شهر تهران از همین امروز هر یک آگاهانه و عاملانه نسبت به کاهش روزانه یک قطره از رطوبت موجود در پسماند خانگی همت گمارند، تا پایان سال ۱۴۰۰، هر شهروند تهران ۲۴۰ قطره به طور میانگین از رطوبت پسماند خانگی خود خواهد کاست. این ۲۴۰ قطره با اغماض معادل ۱۰ سی سی شیرابه خواهد شد و با توجه به جمعیت تقریبی شهر تهران در حدود ۱۰ میلیون نفر در هر روز ۱۰۰ میلیون سی سی شیرابه از مجموع این توجه شهروندان کاسته خواهد شد. در پایان سال اول از این حرکت اجتماعی ۳٫۶ میلیارد قطره شیرابه از مجموع حجم شیرابه های شهر تهران کاسته خواهد شد.

پس پیشنهاد می کنم همه شهروندان تهران پویش «هر شهروند، هر روز کاهش یک قطره از رطوبت پسماند» را به بوته آزمایش بگذارند. همه شهروندان تهران جدا از کاهشی که از این طریق از نحوه رفتار در حجم شیرابه تهران در درازمدت حاصل خواهد شد، اثر فرهنگی این توجه به راهکارهایی شخصی و مبتکرانه در هر خانواده منتهی خواهد گردید که اثر آن ابتکارات، به مراتب جدی تر و موثرتر از اصل این پویش خواهد بود.

انشالله به امید داشتن شهری بدون شیرابه ناشی از پسماند خانگی در افق ۱۴۲۰ و در این حال در افق ۱۴۰۴ با جدیت و همکاری می توان رتبه اول کاهش میزان شیرابه پسماند خانگی را در میان تمام کلانشهرهای جهان از آن شهروندان خردمند تهرانی کنیم.

منبع: ر کنا