در محدودهٔ زعفرانیه ترکیبی از شهرسازی مدرن و سنتی دیده می‌شود. زعفرانیه جزء گران قیمت‌ترین مناطق تهران است. از نظر جغرافیایی، محله زعفرانیه از سمت شمال به ارتفاعات توچال، از جنوب به خیابان ولیعصر و محمودیه، از غرب به رودخانه ولنجک و از شرق به به تجریش منتهی می‌شود. یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های منطقهٔ زعفرانیه، مرتفع بودنش است. ارتفاع اینجا از سطح دریا ۱۶۵۰تا ۱۸۰۰ متر است. محله زعفرانیه در ناحیه ۲ از منطقه ۱ شهرداری تهران واقع شده و براساس آخرین سرشماری که انجام شده، جمعیت محله برابر با ۲۴،۴۲۵ نفر محاسبه شده است. زعفرانیه بر روی گسل تهران واقع شده و در صورت وقوع زلزله در معرض آسیب جدی قرار می‌گیرد. بخش شمالی محله زعفرانیه نیز زیر تله‌کابین توچال قرار گرفته که در معرض رانش زمین است.
تاریخچه نام زعفرانیه
زعفرانیه یکی از نام‌های برگرفته از دوران قاجار است. برخی هم معتقدند که به دلیل رنگ زعفرانی کاخ سعدآباد که در این محله وجود دارد، به مرور زمان، این منطقه به زعفرانیه شهرت پیدا کرده است. در زعفرانی کاخ همواره یکی از نشانه‌گذاری‌های مردم این منطقه برای آدرس دادن بود. زیرا کاخ سعدآباد از مشهورترین سازه‌های آن دوران به شمار می‌رود. به تعبیری دیگر گفته‌اند در قدیم ۵۰ من زعفران در سعدآباد کاشته شد که رشد خوبی داشت. این کشت در خیابان زعفرانیه بود، اینگونه شد که آن خیابان زعفرانیه نام‌گذاری شد. امروزه ساخت‌وساز در زعفرانیه گسترش پیدا کرده است. برای آگاهی از مظنه آپارتمان زعفرانیه به سایت دیوار، کیلید و شابش مراجعه کنید.
نقاط گردشگری و طبیعت‌گردی زعفرانیه
در محله زعفرانیه اماکن و جاذبه‌های گردشگری فراوانی نظیر؛ کاخ موزه سعد آباد، عمارت تماشاگه زمان، باغ خیام، فرمانداری شهرستان شمیرانات، دادگاه ویژه روحانیت بنیاد ملی نخبگان، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، رصدخانهٔ زعفرانیه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم دریایی، صندوق مهر امام رضا، فرهنگستان هنر و چندین سفارتخانه، برای دوستداران طبیعت و گردشگری وجود دارد. همچنین محله زعفرانیه دارای چندین بوستان به نام‌های، بوستان زعفرانیه، بوستان ولنجک، بوستان ریحان «آصف»، بوستان ارغوان، بوستان تندرستی «ساسان» است.
باغ فردوس
زعفرانیه نیز مانند دیگر همسایگان خود، اوین و تجریش از داشتن سابقه تاریخی محروم است. نقل است که تا اوایل سده چهار هجری زعفرانیه وجود نداشته است. فردی به نام حسین علی خان معیر الممالک، پسر دوست علی خان معیر الممالک خریداری کرد و سپس عمارت باغ فردوس را در آنجا تاسیس کرد. باغ فردوس که با نام‌های باغ موزه فردوس، باغ معیری و موزه سینما نیز شناخته می‌شود، یکی از باغ‌های بکر و تماشایی در محله باغ فردوس تهران به شمار می‌رود. باغ فردوس در سال ۱۳۸۱ به موزه سینمای ایران مبدل شد. قدمت این باغ به دوران قاجار و پادشاهی محمد شاه قاجار برمی‌گردد. باغ موزه فردوس از جمله آثار ملی کشور به شمار می‌آید. باغ فردوس در حوالی میدان تجریش واقع شده و با داشتن امکاناتی از قبیل؛ سالن‌های سینما، کافه ویونا و محیط چشم‌نواز و سرسبزش، یکی از پاتوق‌های دوستداران و علاقه مندان به طبیعت به حساب می‌آید. برای رسیدن به باغ فردوس میتوانید وارد خط ۱ شده و در ایستگاه تجریش پیاده شوید و به سمت میدان قدس بروید. پس از ۲۰ دقیقه پیادهروی به محلهٔ فردوس میرسید. همچنین میتوانید از طریق تاکسی و بی‌آرتی این مسیر را طی کنید. برای اطلاع از مظنه رهن و اجاره زعفرانیه و محله باغ فردوس میتوان از سایتهایی چون دیوار، شابش، کیلید استفاده کرد.
باغ خیام
باغ خیام به شکل یک خانه باغ نسبتا کوچک در فضایی حیاط دار و باغ مانند قرار گرفته است. دور تا دور باغ را انواع درختان محصور کرده‌اند. در باغ خیام درختان زیادی وجود دارد و در میان آن‌ها درخت خرمالو بیش از سایر درختان باغ خودنمایی می‌کند. در محوطهٔ باغ خیام گلخانه‌ای تماشایی وجود دارد که درونش مملو از گل‌های زیبا است. همچنین در باغ خیام، کافه‌ای دنج وجود دارد که اکثر مهمانانش توریست‌هایی هستند که برای گردش به باغ آمده‌اند. در کل باغ خیام، می‌تواند پیشنهاد خوبی برای تفریح و طبیعت‌گردی تهران باشد. باغ خیام با داشتن محیطی سرسبز و آرامش بخش محل خوبی برای کتاب خواندن و نوشیدن قهوه به حساب می‌آید. خانه باغ خیام در تهران، منطقه باغ فردوس، خیابان فرشته، خیابان تختی قرار دارد.
کاخ سعد آباد
اگر علاقه‌مند به بازدید از فضاهای تاریخی باشید، مطمئنا از مجموعه تاریخی و فرهنگی سعدآباد خوشتان می‌آید. کاخ سعدآباد از جمله مکان‌های معروف و برجسته تاریخ معاصر ایران شمرده می‌شود. شاید برایتان جالب باشد که بدانید آخرین پادشاهان دوره قاجار و پهلوی، در کاخ سعد آباد می‌زیسته‌اند و این مکان یکی از اقامتگاه‌های ییلاقی آن‌ها است. اگر می‌خواهید اطلاعات کاملی در زمینه تاریخ معاصر ایران به دست بیاورید، حتما سری به کاخ سعدآباد بزنید. کاخ سعدآباد در میان انبوهی از درختان سرسبز محاصره شده است. مجموعه کاخ سعدآباد از سمت شمال، با کوه توچال در رشته کوه البرز، از جنوب با تجریش، از غرب با ولنجک و از شرق با مناطق شمالی نیاوران همسایه است. اولین بنا سعدآباد در فضایی به وسعت ۸۰۰۰ متر مربع ساخته شد و کاخ ملکه مادر جزو اولین بناهای موجود در سعدآباد شناخته می‌شود. امروزه کاخ سعدآباد بزرگترین مجموعه تاریخی به جا مانده از دوران قاجار و پهلوی به حساب می‌آید.
