تحول بسیار بزرگی در کشور مصر رخ داده است؛ این تحول با رفتن مبارک و سقوط رژیمش آغاز شد و تاکنون ادامه دارد، البته نظامی ها هنوز در این کشور دارای قدرت هستند.
انتخابات ریاست جمهوری و پیروزی آقای محمد مرسی را می توان بعد از سقوط مبارک در ردیف اتفاقات بزرگ دانست که این اتفاق در تحولات داخلی و روابط خارجی این کشور تأثیرگذار است.
در این میان در خصوص آینده روابط مصر با ایران باید گفت که قطعا با توجه به پیشینه روابط؛ به هر حال ایران مشکلات زیادی را در روابط خود با حسنی مبارک داشته است از این رو به نظر می رسد که روابط مصر با ایران در شرایط اخیر تغییر خواهد کرد و البته این تغییرات بستگی به مولفه های مختلفی دارد.
با مشاهده تحولات مصر می توان به این نتیجه دست یافت که روابط ایران با مصر نسبت به دوران مبارک بهبود خواهد یافت ولی میزان این نزدیکی بستگی به مؤلفه‌های فوق دارد.
۱- آمریکایی ها از طریق نظامی ها در تلاش هستند که همه ابزارها از دست شان خارج نشود و از این جهت آنها علاقه ای به عادی سازی روابط بین دو کشور ایران و مصر ندارند.
۲- تعدادی از کشورهای عربی بدنبال این هستند که روابط ایران و مصر وضعیتی عادی پیدا نکند.
۳- رژیم صهیونیستی مانع دیگر است که آن هم اگر نتواند تاثیر مستقیمی روی اخوانی ها بگذارد از طریق غیر مستقیم تلاش می کند.
۴- مانع دیگر سلفی ها هستند که در داخل پارلمان مصر بعد از اخوانی ها دارای بیشترین نفوذ و آراء بوده و به شدت هم متاثر از عربستان سعودی هستند.
مجموعه موارد ذکر شده را باید مزاحمت هایی دانست که همواره بر سر راه بر قراری روابط ایران و مصر وجود دارد، البته عوامل مثبتی را هم برای بهبود روابط فی مابین می توان نام برد.
۱- مردم کشور مصر را می توان یکی از عوامل مثبت مهم دانست که علاقه مند به برقراری روابط کشورشان با جمهوری اسلامی ایران هستند.
۲- از سوی دیگر باید به بزرگان اخوان المسلمین اشاره کرد که البته دارای تفاوت دیدگاه بسیاری با سلفی ها هستند و اساسا اخوانی‌ها نگاهشان به روابط با ایران و روابط خارجی نگاه متعادلی است.
در مجموع اگر مولفه‌های منفی و مثبت را در کنار هم قرار دهیم، باید خوشبین بود که روابط ایران و مصر در شرایط جدید گسترش یابد.
اهداف وهابی ها در منطقه
اما در خصوص تبلیغات منفی وهابی ها علیه ایران باید گفت که ریشه این موضوع باز می گردد به هسته مرکزی سلفی هایی که در عربستان سعودی حضور دارند و توسط پول این کشور تلاش می کنند گروههای سلفی را در کشورهایی که دستخوش تحول شده و بیداری اسلامی در این کشورها بوجود آمده؛ به نوعی مورد تاثیر قرار دهند و سیاست های اعتقادی سلفی های عربستان را اجرا کنند.
شرایط سخت برای رژیم صهیونیستی
مصر کشور بسیار مهمی است زیرا از نظر سیاسی و فرهنگی در جهان عرب همیشه پیشتاز و موثر بوده است و به نوعی تحولات مصر تاثیرگذار بر روی کشورهای عربی دیگر بوده است، این تحول که در مصر رئیس جمهوراش یک اخوانی می شود قطعا در کشورهایی که موج بیداری اسلامی آنها را فرا گرفته بی تاثیر نیست.
از سوی دیگر غرب و آمریکا تلاش بسیار گسترده ای انجام دادند تا کشور مصر را تبدیل به پایگاهی در منطقه کرده که توسط آن بتوانند موقعیت رژیم صهیونیستی را در منطقه عادی کنند و از طریق مصر گروههای فلسطینی را تحت فشار قرار دهند عملا با اتفاقی که رخ داده، وضعیت فلسطینی ها بهتر و فشارها روی آنها کمتر خواهد شد و تلاش صهیونیست ها برای عادی سازی شرایط دچار آسیب شده و دیگر اطمینان خاطر از مرزها برای آنها از بین رفته است و در نهایت به نوعی این رژیم در شرایط سخت تری نسبت به گذشته قرار می گیرد.
نقطه آغازگر بیداری اسلامی
تحولات منطقه بسیار مهم است و کشورهایی که بتوانند ابتکار عمل بیشتری داشته باشند بهره بیشتری هم خواهند برد ضمن اینکه این بیداری اسلامی که اکنون در منطقه شاهد آن هستیم، این بیداری نقطه شروع اش ۳۳ پیش با پیروزی انقلاب اسلامی ایران آغاز شده است و بر این اساس ما می توانیم نسبت به کشورهای دیگر نقش پر رنگ تری در تحولات منطقه داشته باشیم/مشرق
دکتر محمود واعظی
معاون پژوهش‌های سیاست خارجی مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام
