ابیانه یکی از روستاهای دیدنی نطنز در استان اصفهان است که نه‌تنها میان گردشگران داخلی بلکه میان گردشگران خارجی نیز طرفدار دارد و بیشتر سوژه عکاسی آن‌ها می‌شود. ابیانه از روستاهای ایران است که مردم بومی هم‌چنان پوشش سنتی خود را بر تن می‌کنند و آن را حفظ کرده‌اند. رنگ سرخ ساختمان‌های کهن روستا که در شیب دامنه خاکستری کوه قرار گرفته‌اند، جذابیتی دوچندان به ابیانه بخشیده‌اند. در واقع ترکیب کوچه‌های تودرتو، بناهای تاریخی گوناگون، پنجره‌های هندسی و در‌های منبت‌کاری برای هر بیننده‌ای دیدنی و جذاب است.
به ابیانه در زبان محلی «ویونا» (Viuna) گفته می‌شد که ریشه این واژه از دو واژه «وی» و «ویانه» به‌معنای بیدستان تشکیل شده است؛ با گذر زمان این اسم به اویانه و بعدها به ابیانه تغییر کرده است.
زندگی مردم بومی از راه کشاورزی، باغداری و دامداری می‌گذرد که با روش سنتی انجام می‌شود. زنان ابیانه نقش موثری در مشارکت با مردها در امور اقتصادی دارند. هفت رشته قنات این روستا برای آبیاری مزارع و باغ‌ها به کار می‌رود که محصول‌هایی هم‌چون گندم، جو، سیبزمینی و گونه‌های میوه نظیر سیب، آلو، گلابی، زردآلو، بادام و گردو دارند. قالی‌بافی نیز یکی دیگر از راه‌های امرار معاش در ابیانه به شمار می‌رود که در سال‌های اخیر رواج یافته و منجر به برپایی حدود ۳۰ کارگاه قالی‌بافی شده است. با این حال گیوه بافی که روزگاری از مشاغل پردرآمد زنان روستا به شمار می‌آمد، امروزه تاحدی از رونق افتاده است.
ارتفاع روستای ابیانه از سطح دریا به ۲,۲۲۲ متر می‌رسد و از همین رو دارای آب‌وهوای سرد و معتدل است؛ ضمن اینکه یکی از بلندترین نقاط مسکونی در ایران به شمار می‌رود. کوهپایه‌هایی در اطراف روستا وجود دارد که هم‌چون سپری طبیعی از آن در برابر عوامل نامساعد محیطی محافظت می‌کنند. وجود چشمه‌سارها و رودخانه‌ای کوچک منجر به گسترش بیشه‌زارها و مزارع شده‌اند و با وجود شرایط اقلیمی کویری، این منطقه از هوای مساعد و خوبی برخوردار است و تابستان‌های نسبتا گرم و زمستان‌های سردی دارد.
بافت روستا، فرم سازه‌ها و نوع مصالح به‌کاررفته در آن‌ها نیز همین موضوع، باعث شکل‌گیری روستایی پلکانی با بافتی متراکم و بناهای متصل به هم شده است که کوهپایه در شمال، روستا در وسط و مزارع در جنوب و شرق آن قرار گرفته‌اند. سازه‌ها و بازشوها نیز رو به دره و پشت به کوهپایه ساخته شده‌اند. ضمن اینکه معبرهای اصلی روستای ابیانه در راستای خط تراز زمین قرار دارند و معابر فرعی در راستای شیب زمین طراحی شده‌اند.
ابیانه از سه محله «پل» و «یسمون» به‌عنوان محله‌های بالاده و «هرده» واقع در شرق ده تشکیل می‌شود؛ هرچند ساخت‌وسازهای نوینی در محله‌های زیارتگاه و پنجه علی واقع در غرب و ورودی غربی روستا نیز انجام شده است.
اتاق خانه‌ها دارای پنجره‌های چوبی ارسی است و در اکثر آن‌ها ایوان‌ها و طارمی‌های چوبی پیش‌آمده به چشم می‌خورد که به‌دلیل قرارگیری در کوچه‌های تنگ و باریک، منظره دیدنی و جالبی به وجود آورده‌اند. دیوارهای خشتی ضخیم خانه‌ها مانند یک خازن حرارتی هستند و در طول شبانه‌روز مانع از نوسان زیاد حرارت می‌شوند. از آنجا که بازشوها فقط در یک طرف سازه قرار دارند، اهالی برای تامین نور و تهویه، نورگیر سقفی برای خانه‌های خود تعبیه کرده‌اند.
اتاق خانه‌ها دارای پنجره‌های چوبی ارسی است و در اکثر آن‌ها ایوان‌ها و طارمی‌های چوبی پیش‌آمده به چشم می‌خورد که به‌دلیل قرارگیری در کوچه‌های تنگ و باریک، منظره دیدنی و جالبی به وجود آورده‌اند. دیوارهای خشتی ضخیم خانه‌ها مانند یک خازن حرارتی هستند و در طول شبانه‌روز مانع از نوسان زیاد حرارت می‌شوند. از آنجا که بازشوها فقط در یک طرف سازه قرار دارند، اهالی برای تامین نور و تهویه، نورگیر سقفی برای خانه‌های خود تعبیه کرده‌اند.
عکاس: زهرا شکری
خبرنگار: مهسا محمودی
