5

خاطره سایه از استاد شجریان

  • کد خبر : 378267
  • ۱۵ اسفند ۱۴۰۱ - ۹:۳۶

ماه رمضان است و دم افطار، تلویزیون ربنای شجریان را پخش میکند. سایه ( هوشنگ ابتهاج) از همان «ربنا»ی اول منقلب میشود. به خود میپچید… اشک از چشمش میجوشد. بیتاب شده است…

آرامتر که میشود، با چشم و چهرهای سرخ و صدایی که هنوز هیجان دلِ بیقرارش را بازتاب میدهد، میگوید
« این کاریه که میتونی دستت بگیری و ببری به تمام کشورهای عربی و با افتخار بگی، اگه میتونین مثل این بخونین… این کار نظیر نداره. شاهکار بزرگ شجریانه. هیچکس نمیتونه اینطور بخونه… هیچکس. حتا خود شجریان.
خیلی کار عجیبیه. خیلی عجیبه… رفته تو استودیو که به بچهها بگه این طوری بخونین، ضبط کردن و شده این ربنا … شجریان نوار اﺻلی این ربنا رو به من داد که اﻻن ندارمش. من اول نمیدونستم چیه. وقتی شنیدم حیرت کردم. هیچکس نمیتونه این رو بخونه… چه ﺻدای حیرتﺁوری داره! اصلاً یه ﺻدای ﺯمینی نیست. (سرش را تکان میدهد)…
شاهکاره. چه حالت و التماسی تو این«ربنا»ها هست (به گریه میافتد)، فقط صدا نیست، یک نواﺯشی توش هست؛ انگار داره با خدا معاشقه میکنه، همهی نیاﺯهای بشری تو این صدا هست.
بهش گفتم ﺁقای شجریان، این رو تو چه مایهای خوندی؟ نگاهم کرد… واقعاً نمیشه گفت تو شوره، افشاریه، چیه… خیلی عجیبه!».
محمدرضاشجریان در مصاحبه ای که در سال ۹۰ با سایت دل آواز انجام داد در خصوص چگونگی خواندن دعای ربنا گفته بود:
« … آنها نمیخواستند آثار دوره قبلی را پخش کنند. به ایشان گفتم سالهاست من از آن فضا دور شدم و راه من با موسیقی و ارکستر تعریف شده است و این کار الان من نیست اما ایشان گفت که فقط شما میتوانید و ما تنها شما را داریم و از من خواست برای دم افطار، مناجاتها و اذان، کاری انجام بدهم. ظهر آن روز همان آیاتی را که مرحوم ذبیحی خوانده بود، پیدا کردم و دو آیه دیگر نیز از سوره آل_عمران و بقره پیدا کردم و یک مطالعه ذهنی کردم که چگونه آن را بخوانم تا علاوه بر نزدیک بودن به کار مرحوم ذبیحی کار جدیدی باشد. به این فکر کردم باید آوازی باشد که علاوه بر اینکه تقلید نباشد، از اصل اثر هم خیلی دور نباشد.
استاد شجریان، ربنا را در دستگاه سهگاه خوانده و با مرکبخوانی (مدولاسیون یا راه گردانی) سری به دستگاهها و آوازهای دیگر ردیف موسیقی ایرانی از جمله آواز افشاری و گوشه عراق (صبا) میزند و سپس به سهگاه برمیگردد. ربنا در نواری که محمدرضا شجریان با نام به_یاد_پدر ضبط کرده، منتشر شدهاست.
در این اثر به خوبی میتوان تأثیرات شیخ_نصرالدین_طوبار و شیخ_طه_الفشنی را مشاهده کرد. این اجرا تقریباً فاقد تحریر است و بجز چند نت، تماماً بوسیلهٔ غلت و ویبراسیون اجرا شدهاست. ربنای شجریان از ابتدا، روی نتهای سی بمل و سپس دو اوج میگیرد (روی خط حامل کلید سل) و در حوالی این نتها گردش دارد و تا نت می بمل به بالاترین نت خود میرسد.
راغب مصطفی غلوش، قاری نامدار مصری، در سفری به ایران ربنای استاد شجریان را میشنود و از این کار یک نسخه میخواهد تا امتحان کند که آیا میتواند آن را بخواند یا نه. استاد شجریان خود در این باره میگوید:
بعد از دو سال دوستم او را مجدداً میبیند و این قاری به او میگوید کار من نیست، چرا که خواندن اوجی که در خواندن ربنا هست کار هر خوانندهای نیست.

 

خبرنگار: سیدجلیل حسینی

لینک کوتاه : https://ofoghnews.ir/?p=378267

برچسب ها

ثبت دیدگاه

مجموع دیدگاهها : 0در انتظار بررسی : 0انتشار یافته : ۰
قوانین ارسال دیدگاه
  • دیدگاه های ارسال شده توسط شما، پس از تایید توسط تیم مدیریت در وب منتشر خواهد شد.
  • پیام هایی که حاوی تهمت یا افترا باشد منتشر نخواهد شد.
  • پیام هایی که به غیر از زبان فارسی یا غیر مرتبط باشد منتشر نخواهد شد.

آمار کرونا
[cov2019]