عماد افروغ با تأکید بر اینکه پرسشهای دینی بدون اعتنا به اینکه با چه نیتی مطرح می‌شوند، باید مستدل پاسخ داده شوند، گفت: کم توجهی به چگونگی پاسخ به برخی پرسشهای دینی موجب می‌شود درکهای صوری و عوام فریبانه باب شوند .
دکتر عماد افروغ پژوهشگر و استاد جامعه شناسی در گفتگو با خبرنگار مهر در رابطه با شبهه دینی با تأکید براینکه تمام پرسشهایی که در برابر دین قرار می گیرد، با هرانگیزه ای که مطرح شده اند باید پاسخ خود را دریافت کنند گفت: بهترین شیوه مواجهه با سؤال دینی این است که پاسخی مستدل، معقول و مستند دریافت کند.
وی افزود: ممکن است برخی پرسشهایی را در قالب شبهه تلقی کنند و به دسته از پرسشهایی که با نیت تخریب مطرح می شوند به جای پرسش، عنوان شبهه می دهند، اما من اعتقاد دارم بهتر است همه آنها را پرسش تلقی کنیم، چرا که ما در مقامی نیستیم که نیت خوانی کنیم.
افروغ تأکید کرد: هرچه می توانیم باید بیشتر به سمت پاسخ اقناعی برویم و پرسشها را به به شبهه انگیز و غیر شبهه انگیز تقسیم بندی نکنیم. بهتر است از دسته بندیهای دیگری استفاده کنیم، سؤالات را می توان به دسته های عمیق، فلسفی، کلامی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی تقسیم کرد.
این استاد جامعه شناسی اظهار داشت: دسته بندی شبهه برانگیز و غیر شهبه برانگیز پرسشگر را در مقوله خاص قرار داده و نشان می دهد ما نیت خوانی کرده ایم و پرسشگر را جزء کسانی قرار داده ایم که قصد تخریب دین را دارد، اما هیچ ضمانت و مدرکی در این رابطه نداریم که هرسؤالی را شبهه قلمداد کنیم.
وی گفت: توصیه من این است که همه سؤالات را پرسش بدانیم و سعی کنیم برای آنها پاسخ اقناعی، مستند و مستدل ارائه کنیم و به پرسشگران توصیه می کنیم که به پرسشهای خود غنا ببخشند، پرسشگر نیز می تواند از نبوغ، بلوغ و رشد خاصی برخوردار شود. همانطور که به پاسخگو توصیه هایی می کنیم به پرسشگر نیز توصیه هایی ارائه می کنیم. پرسشگر باید از طرح سؤالاتی که قالب آن می تواند حساسیت برانگیز باشد پرهیز کند و تنها به دنبال پاسخ باشد نه تخریب.
عماد افروغ اضافه کرد: قبل از انقلاب، علما به ندرت سؤالی را شبهه قلمداد و سعی می کردند با الهام از منابع دینی و مرتبط با دین، پاسخی اقناعی ارائه کنند که نمونه آن اصول فلسفه و روش رئالیسم علامه طباطبایی و شرح استاد شیهد مرتضی مطهری است.
وی یادآور شد: پس از شکل گیری نظام جمهوری اسلامی برخی سیره و سلوک اولیه در پاسخ به سؤالات را فراموش کرده ایم، این امر نوعی زنگ خطر است . ما فراموش کرده ایم در چه بستر سازی انقلاب کرده ایم، فراموش کرده ایم که انقلاب بسط روشنفکری و معرف دینی بود. آنهایی که به انقلاب گرایش پیدا کردند به سطحی از معرفت و آگاهی رسیده بودند و ما باید همان سطح را حفظ کرده و عمق ببخشیم؛ کم توجهی به چگونگی پاسخ به پرسشهایی که مطرح می شود موجب شده نوعی درکهای صوری و عوام فریبانه به نام دین باب شود که یکی از علل آن از آنجا نشأت می گیرد که ما پرسشها را شبهه تلقی کردیم.
