چهاردانگه ساری با تاریخی کهن + تصاویر

بخش چهاردانگه با قرار گرفتن در مسیر ترانزیتی مازندران ، سمنان ، مشهد و یزید ( از طریق جاده  جندق ) و همچنین با توجه به تنوع آب هوایی ( دارای آب هوای معتدل خزری در قسمت شمالی بخش، آب هوای کوهستانی در قسمت میان بند بخش و نیمه بیابانی در قسمت جنوبی بخش )، جنگل های انبوه، چشمه های آب معدنی ، آبندان ها ، آبشار ها ، اماکن تاریخی و زیارتی ، گیاهان دارویی و فرهنگ بومی غنی پتانسیل بسیار مناسبی برای  گذراندن تعطیلات را دارد تا دور از هیاهوی شهر در فضای دلربای آن تجدید قوا نمایند.جاده ساری – کیاسر حلقه اتصال شمال به شرق و جنوب کشور است که از بخش چهاردانگه عبور می نماید. این جاده جنگلی خود یکی از جاذبه های گردشگری بخش چهاردانگه می باشد.شهر کیاسر مرکز بخش چهاردانگه در ۷۰ کیلومتری جنوب شهر ساری واقع شده است. این شهر دارای آب و هوایی بسیار متبوع در فصل بهار و تابستان می باشد به همین دلیل در ایام نوروز و تابستان شاهد حضور چشمگیر مسافر در این شهر می باشیم.مقبره امامزاده محمود میر عماد الدین در روستای وری واقع شده است. محمود میر عماد الدین از نوادگان امام موسی کاظم (ع) می باشد.مقبره این امامزاده در روستای کوات در کنار جاده ای که به سورت منتهی می شود قرار دارد. ساختمان آن به ثبت میراث فرهنگی کشور رسیده است.میر افضل از فرزندان میر عماد الدین می باشد و مقبره آن در روستای تیله بن قرار دارد.

در نزدیکی این چشمه در گذشته های نه چندان دور روستایی وجود داشت به نام سورت. اکنون تقریبا اثری از این روستا وجود ندارد، اما کسانی از این روستا به پاخاستند که در تاریخ مازندران ماندگار شدند و یا فامیلی های زیادی در شهر ساری و جاهای دیگر زندگی می کنند که خاستگاه شان سورت بوده است. نمونه آن مسجد مصطفی خان ساری می باشد که توسط یکی از همین سورتیجی ها ساخته شده است.

این چشمه در نزدیکی روستای اروست واقع شده است و با شهر ساری نزدیک به ۱۰۰ کیلومتر فاصله دارد. آن چه این چشمه را از هر نظر منحصر به فرد نموده است ساختار پلکانی و طلایی رنگ این چشمه می باشد که چشم هر تماشاگری را خیره می نماید.

چشمه های اسرار آمیز باداب سورت مشتمل بر سه چشمه با آب های کاملاً متفاوت از لحاظ رنگ بو مزه می باشند. یکی از این چشمه ها دارای آبی بسیار شور می باشد و دارای دریاچه ای کوچک است که عمدتاً در تابستان برای شنا و آب درمانی استفاده می شود. در قسمتی از کف این دریاچه حفره ای عمیق به نام برمودای اروست وجود دارد.

در کناره های این دریاچه نیز رسوبات سیاه رنگی وجود دارد که همراه با آب دریاچه جهت درمان دردهای کمر و پا٬ امراض پوستی٬ روماتیسم و میگرن سودمند است. همچنین به علت شوری زیاد این دریاچه و دارا بودن املاح و مواد معدنی فراوان به هیچ عنوان در فصل زمستان یخ نمی زند و هیچ جانوری نیز در آن زیست نمی کند. دو چشمه دیگر که در مجاورت این چشمه قرار دارند، بسیار کوچکتر هستند و به اکسیر حیات معروف اند. همچنین دارای آبی به رنگ نارنجی و کمی ترش مزه اند که به صورت دائمی و نشتی همانند نوشابه ایی گاز دار از دل زمین می جوشند. همچنین در اطراف دهانه چشمه ها کمی رسوب اکسید آهن نشسته است. آب های رسوبی چشمه های باداب سورت در مسیر جریان خود از بالای کوه به پائین طی هزاران سال مانند آبشاری پلکانی با هنرنمایی خود دهها حوضچه کوچک بسیار زیبا در رنگ های نارنجی، زرد، قرمز و طلایی در اندازه های مختلف ایجاد کرده است که اسراری از دنیای مستور و پوشیده طبیعت بکر و دل انگیز را به نمایش گذاشته است. در یکی از این حوضچه ها که عمق نسبتا خوبی دارد و شبیه به یک جکوزی طبیعی است برخی از گردشگران وارد آن می شوند و در آن آبتنی می کنند. چشمه های باداب سورت از نوع ژئوپارک محسوب شده و همزمان با آخرین چین خوردگی البرز در پلیوستوسن و پلیوسن که دوران چهارم زمین شناسی می باشد، شکل گرفته است. البته این چشمه ها بسیار جوان هستند چرا که اگر چشمه های باداب سورت اروست را پیاده صدها متر به سمت شمال طی مسیر کنید در ارتفاعات به باداب سورت قدیمی می رسید که به گودال زمان معروف است بطوریکه اگر وارد آن شوید به قدری مبهوت خلقت خداوند می شوید که گذر زمان را فراموش می کنید. البته این چشمه صدها سال است که خشک شده است، اما آثار بسیار زیبایی از آن باقی است و اگر این چشمه جوشان بود بدون شک جزو عجایب هستی به شمار می رفت.

دیدار از چشمه و حوضچه های باداب سورت خستگی را از جان گردشگران بیرون می کند و چشمان کنجکاو  و حقیقت جو در کنکاش مناظر طبیعی جنگلی و کوهستانی پیرامون تا دوردست ها مبهوت و خیره می ماند. خیال انگیزترین صحنه های منطقه به هنگام طلوع و غروب خورشید است که تلالو نور خورشید در حوضچه ها و انعکاس نور آنها همراه با سایه روشن طبیعت اطراف جلوه های تحسین برانگیز از موهبت خداوندی را به جلوه گری می گذارد که این چشم اندازهای چشم نواز هیچگاه از روح و ذهن فراموش نمی شود و بارها و بارها طبیعت دوستان را به تماشای خود فرا می خواند.

 از آنجائیکه آب چشمه از هر مسیری حرکت کند پلکان ها و آثار زیبایی از خود بر جای می گذارد، در گذشته های خیلی دور که آب چشمه بسیار زیاد بوده است بر روی سرزمینی به مساحت حدود سه هکتار پلکان ها و آثار بسیار زیبایی ایجاد کرده است. البته در ۲۰۰ سال اخیر آب چشمه کمتر شده است و فقط آب بر روی حدود ۱۰۰۰ متر مربع از پلکان ها جریان دارد و بقیه پلکان ها که آب از روی آن جاری نیست مانند چشمه های پاموکاله ترکیه به رنگ سفید خود نمایی می کند.

– در کشور ترکیه مشابه این چشمه ها با نام پاموکاله به صورت رسوبات سفید رنگ آهکی وجود دارد که نسبت به چشمه های اروست خواص درمانی و وسعت کمتری دارد و در زبان محلی به آن قلعه سفید یا قصر سفید می گویند که البته به علت اینکه منطقه آزاد گردشگری است و حمایت های زیادی از آن شده است، گردشگران زیادی را جذب خود می کند. ما نام برند چشمه های باداب سورت اروست را به علت طلایی رنگ بودن، قصر طلایی انتخاب کرده ایم. البته این امر به معنای وجود کاخ در کنار چشمه ها نمی باشد! در برخی از کشور ها نیز آثاری شبیه به باداب سورت وجود دارد که طبق بررسی های به عمل آمده به هیچ عنوان چشمه نیستند و حداکثر تا ۱۰ درصد شبیه این اثر هستند. در مجموع چشمه های باداب سورت اروست با توجه به ویژگی های منحصر بفردش در دنیا بی نظیر است و می توان ادعا کرد که در این کره خاکی چشمه دیگری مانند این وجود ندارد.

منطقه ی گردشگری الندان (پله) که از بی نظیر ترین مناطق گردشگری در ایران است، مانند یک تابلوی نقاشی می باشد. فصل بهار آن تمام مکان سبز سبز و پاییز آن مانند تابلوی نقاشی و زمستان آن پوشیده از برف و مثل مردمان این دیارسفید و پاک است. درختان سر به فلک کشیده و آبندان پله جلوه ی خاصی به این منطقه داده است.

آب بندان الندان (پله  که در نزدیکی روستاهای الندان و ازنی واقع شده است در دل جنگل های سر به فلک کشیده و وسیع پله قرار گرفته است. جنگل های پهن برگ با ارتفاع بسیار زیاد و آب بندان وسیع داخل آن منظره ای بی بدیلی را خلق کرده است. وسعت این آب بندان ۱۷ هکتار می باشد که در موقع بارندگی به ۳۰ هکتار نیز می رسد.

نزدیک ترین راه رسیدن به این آب بندان از طریق روستای ازنی می باشد . جاده تا روستای ازنی آسفالت می باشد و از آنجا تا آب بندان تقریبا فاصله یک و نیم کیلومتری دارد که آسفالت نیست.

راه دیگری دسترسی به این آبندان از طریق  سه راه الندان می باشد.

اطراف آبندان در اوایل بهار محل رویش گل بنفشه، الزی (پیازچه وحشی) و انواع سبزی های معطر و دارویی می باشد. در نزدیکی آبندان الندان (پله) درخت چه های ازگیل و ولیک وجود دارد که پذیرای مهمان خود در فصل پاییز می باشد.

جالب است بدانید آب این آب بندان فقط از طریق نزولات آسمانی تامین می شود و هیچ رود خانه ای به سمت آن جریان ندارد. نحوه قرار گیری و نوع خاک آن باعث شده است در اثر اندک بارانی تمام آب های باران و برف به سمت آن جریان پیدا کند و عدم نفوذ پذیری خاک آن باعث شده است ماندگاری آب را در این آب بندان زیاد نماید.

در فصل زمستان محل سکونت اردک های وحشی می  باشد . سال های اخیر با رها سازی ماهی در این دریاچه کاربرد های آن افزایش پیدا کرده است.

در آن سوی آب بندان الندان (پله) رودخانه ای جریان دارد که آب گواری آن برای نوشیدن بسیار مناسب است ، چون از سرچشمه ی این رودخانه تا محل اتصال آن به زمین های کشاورزی هیچگونه سکونت گاه انسانی وجود ندارد تا آب آن را آلوده نماید.

نقل قولی جود دارد و ریش سفیدان محل آن را مطرح می نمایند آنچه کم امروز آبندان الندان (پله) را تشکیل می دهد قبلا شهر بوده که از بین رفته است.

اما در گذشته های نه چندان دور محل فعلی آبندان پله محل رویش گیاهی به نام گاله ( galeh ) بوده که مردم روستاهای اطراف در گذشته برای پوشش بام های خود از آن استفاده می کردند.

دریاچه (میانشه ) چورت در ارتفاع ۱۲۰۰ متری در عمق جنگل های انبوه چورت در فاصله ۵ کیلومتری روستای چورت واقع شده است.

آنچه‌ هم‌اکنون به عنوان دریاچه چورت یا همان میانشه شناخته می‌شود، یک عارضه طبیعی به نسبت جدید است. بومیان و بویژه سالمندان می‌گویند در یاچه چورت در سال ۱۳۲۰ بر اثر زمین لرزه و رانش زمین مسیر آب چشمه‌ای که در کنار دریاچه قرار داشت، بسته می‌شود و همین امر موجب شکل‌گیری این دریاچه شده است. وسعت دریاچه حدود ۵/۲ هکتار است و محلی ها به آن، دریاچه میانشه هم می گویند اما به دلیل نزدیکی آن به روستای چورت به این نام خوانده می شود.

وقتی به دریاچه می‌رسی اولین چیزی که نگاه هر کسی  را به خود جلب می‌کند، باقیمانده تنه درختان در میان دریاچه است که سایه آن در شفافیت آب باعث عظمت دریاچه شده است.

متاسفانه این دریاچه فاقد امکانات گردشگری می باشد و اما حسن بزرگ آن در بکر بودن دریاچه و اطراف آن است که تا اندازه از دست درازی انسان مصون مانده است.این آب بندان با وسعت ده هکتار در سه کیلومتری جاده ساری – کیاسر به سمت روستای لالا قرار گرفته است. قرار گرفتن در یک دشت همواره و جاده آسفالته آن، می تواند زمینه ساز یک سرمایه گذاری مناسب برای جذب گردشگری در منطقه باشد. به خصوص در فصل بهار که دشت کیاسر لبریز از گل لاله و شقایق است و مناظر فوق العاده ای ایجاد می شود. آب این آبندان برای کاشت صیفی و زمین های شالیزاری مورد استفاده قرار می گیرد. متاسفانه در این مکان، امکانات لازم برای گردشکری مهیا نشده است.

قله شاه دژ با ارتفاع ۲۹۸۰ متر، بلند ترین قله شهرستان ساری می باشد. در بالای این قله ،قلعه ای تاریخی خود نمایی می نماید که مربوط به دوره مازیاربن قارن می باشد.

قلعه شاه دژ

این اثر تاریخی ارزشمند بر بالای قله ای به همین نام قرار دارد. از تاریخ بنا و بانیان آن اطلاعاتی در دست نیست. با توجه به اهمیت این دژ تا کنون کار باستان شناسی بر روی آن انجام نگرفته تا از زاویه های پنهان آن مطلع شویم. گرچه تاراج بران میراث فرهنگی هر از چند گاهی اقدام به حفاری آن نموده و این اثر تاریخی ارزشمند را در حال نابود نمودن هستند.

عکاس : عظیمه ولی پور

خبرنگار: زهرا شکری