دکتر حمیدرضا شکری در گفت‌وگو با خبرنگار مهر درباره جزییات شکل گیری «مجموعه های دانش بنیان مردم نهاد» به عنوان هویت جدید معاونت علمی، توضیح داد و اظهار کرد: معاونت علمی تاکنون ۲ هویت شرکت‌های دانش بنیان و شرکت‌های خلاق را طراحی، ایجاد و گسترش داده است؛ عمده فعالیت شرکت‌های دانش بنیان مرتبط با جامعه نخبگانی و در حوزه علمی، فناوری، تکنیکال و هایتک است و در شرکت‌های خلاق نیز نخبگانِ حوزه فرهنگ، هنر و علوم انسانی فعالیت دارند. ما با توجه به شعار سال ۱۴۰۳ و در راستای تاکیداتی که مقام معظم رهبری چندین سال تحت عنوان مردمی‌سازی داشتند، برنامه ای را طراحی کردیم و در واقع مدل یا هویت سوم گفتمان معاونت علمی تحت عنوان «مجموعه های دانش بنیان مردم نهاد» که البته نام دقیق آن هنوز مشخص نیست، متولد که به زودی رونمایی خواهد شد.
دستیار معاون علمی رئیس جمهور در امر مردمی‌سازی ضمن اشاره به اینکه در مدل سوم به دنبال این هستیم که توانمندی هایی که در زیست بوم فناوری و نوآوری شامل شرکت‌های دانش بنیان، خلاق و فناور، صندوق های پژوهش و فناوری و سایر اجزا وجود دارد، با کمک مردم شکوفا شود، افزود: مخاطب ما در مدل سوم آحاد مردم هستند.
شرایط احراز شرکت‌ها یا مجموعه‌های مردم نهاد / از نوآور بودن تا اثرگذاری اجتماعی
شکری کلیات آیین نامه ارزیابی شرکت‌های مردم نهاد را تشریح کرد و گفت: این شرکت‌ها حائز یک سری شرایط هستند؛ نخست اینکه کار باید «نوآورانه» باشد و فناوری مساله ما در این مدل مجموعه ها نیست؛ در واقع کار نوآورانه می تواند توسعه فناوری، کاربست فناوری، کار نوآورانه غیرفناورانه باشد. «بسیج مردم»، شرط دوم ایجاد این شرکت‌ها است به این معنا که کاری که انجام می شود منجر به مشارکت حداکثری مردم شود و به صورت کلان تعداد زیادی از مردم را در بربگیرد. شرط سوم هم این است در جامعه اثرگذار و «اثراجتماعی» داشته باشد. مثلا فعالیت این مجموعه ها، یک مساله کلان ملی یا منطقه ای را برطرف کند، زنجیره های ارزش بومی را ارتقا دهد و یا به چالش یک منطقه بپردازد و اشتغال گسترده ایجاد کند.
مدیر برنامه ملی آبادیران معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری ادامه داد: در طراحی این مدل مجموعه ها، علاوه بر شرکت‌هایی که ماهیت تعاونی، موسسه یا شرکت خصوصی دارند، به گروه‌های مردمی، سمن ها و گروه‌های جهادی هم فکر می کنیم و تلاش داریم که این ها را شناسایی کنیم.
۳ مدل فعالیت مجموعه‌های نوآور مردم نهاد
وی درباره مدل‌های فعالیتی این شرکت‌ها یا گروه‌های مردم نهاد توضیح داد و گفت: در آیین نامه ارزیابی شرکت‌های مردم نهاد که در حال تدوین است، چند مدل انجام فعالیت پیش بینی شده است. مدل نخست این است که شرکت‌های مردم نهاد یا گروه‌های مردم نهاد زنجیره ارزش ظرفیت های بومی با کاربست فناوری را ارتقا دهند. مثلا بخش بزرگی از کشور ما در حوزه زعفران و یا زرشک کار می‌کند. خراسان جنوبی چند محصول استراتژیک مثل زرشک، عناب و زعفران دارد و کشاورزان از این طریق ارتزاق می کنند در اینجا اگر نهاد مردم نهادی و یا زیرساختی وجود داشته باشند که با کاربست فناورانه، زنجیره ارزش زرشک را توسعه دهد به این صورت که از زرشک خام، مربای زرشک، آب زرشک، ماسک صورت زرشک و یا داروی کبدچرب از زرشک تهیه کند، ما از او حمایت می کنیم.
تشریح مدل بسترسازی دانش بنیان برای نهضت تولید مردمی
شکری در ادامه به مدل دوم فعالیت شرکت‌ها یا گروه‌های مردم نهاد اشاره کرد و گفت: مدل دوم «بسترسازی دانش بنیان برای نهضت تولید مردمی» نام دارد. به طور مثال یک گروه مردم نهاد و یا یک گروه و یا فردی می آید زیرساخت یک گلخانه را به کمک شرکت‌های دانش بنیان ایجاد و در اختیار مردم قرار می دهد و با ورود مردم، سرمایه و نیروی کار تامین می شود. مثالی دیگر آنکه نهاد مردم نهاد به کمک دانش بنیان‌ها، زیرساخت های پرورش ماهی در قفس، پرورش میگو، ایجاد نیروگاه های برقی کوچک را تامین و مردم نیز سرمایه گذاری می کنند و با مشارکت خود مردم نیز اداره و اشتغالزایی در منطقه ایجاد می شود.
دستیار معاون علمی رئیس جمهور در امر مردمی‌سازی، مدل سوم را «ارتقا بهره‌وری تولید مردم با کاربست فناوری» عنوان کرد و گفت: برخی کارگاه‌ها و واحدهای مردمی در اقصی نقاط کشور وجود دارد که بهره وری پایینی دارند که می توان با کاربست فناورانه، بهره وری آن ها را افزایش داد. آن فرد، نهاد و یا واسطی که از ظرفیت دانش بنیان‌ها استفاده کند و این کاربست فناورانه را در واحدهای کوچک و کارگاه ها به کار گیرد، دانش بنیان مردم نهاد اطلاق می شود و مورد حمایت معاونت علمی قرار خواهد گرفت.
جمع سپاری مردمی برای تولید نواورانه چگونه محقق می‌شود
وی در ادامه «جمع سپاری مردمی برای تولید نوآورانه» را مدل چهارم فعالیت شرکت‌ها و یا گروه‌های مردم نهاد برشمرد و افزود: یک سری حوزه ها در تولید نوآورانه وجود دارد که برای رشد نیاز دارند از ظرفیت مردمی استفاده کنند. به طور مثال شرکت ها در حوزه اسباب بازی، لوازم التحریر، کشاورزی و … اگر بخواهند سهم بیشتری از بازار را از آن خود کنند، چاره ای ندارند جز اینکه تولیدشان را مردمی کنند.۱۳:۳۱اگر بخواهند سوله را بگیرند و مردم را استخدام کنند و تولید را افزایش دهند باید از مردم روستا و شهر استفاده کنند به این صورت که واحدها، افراد و گروه‌های مردم نهاد می توانند مردم را جمع کنند و برای تولید، بسته بندی و … محصولات از مشارکت مردم بهره بگیرند.
آیین نامه ارزیابی شرکت‌های مردم نهاد تا ۳-۴ هفته آینده آماده می‌شود
دستیار معاون علمی رئیس جمهور در امر مردمی‌سازی ضمن بیان این مطلب که در حال حاضر به دنبال این هستیم که آیین نامه ارزیابی این شرکت‌های مردم نهاد را تدقیق کنیم، افزود: فکر می کنم طی ۳-۴ هفته آینده آیین نامه آماده می شود.
