آزادی عقیده به معنای آن است که هر شخصی، هر تفکری اعم از سیاسی، اجتماعی، مذهبی را که حق می داند آزادانه برگزیند بیآنکه در گزینش آن تحت فشار باشد. آزادی بیان نیز تبلور آزادی عقیده است و به معنای ابراز آزادانه اندیشه و اعتقادات میباشد. این حق یکی از حقوقی است که در تمام اعلامیههای حقوق بشری به صراحت به آن تأکید شده و در قوانین بسیاری از کشورها از جمله قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران مورد حمایت قرار گرفته است.
ماده ۱۹ اعلامیه جهانی حقوق بشر (مصوب دهم دسامبر ۱۹۴۸) مقرر میدارد: «هر کس حق آزادی عقیده و بیان دارد و حق مزبور شامل آن است که از داشتن عقاید خود بیم و اضطرابی نداشته باشد و در کسب اطلاعات و افکار و اخذ و انتشار آن به تمام وسایل ممکن و بدون ملاحظات فردی آزاد باشد.»
اما نکتهای که باید به آن توجه داشت این است که آزادی بیان در اسلام و حقوق بین الملل بدون حد و مرز نیست. بند ۳ ماده ۱۹ میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی مقرر میدارد: « اعمال مذکور در بند ۲ این ماده مستلزم حقوق و مسئولیتهای خاصی است و لذا ممکن است تابع محدودیت های معینی شود که در قانون تصریح شده و برای امور ذیل ضرورت داشته باشد: الف. احترام به حیثیت و حقوق دیگران؛ ب. حفظ امنیت، نظم یا سلامت و اخلاق عمومی.»
پروفسور نوام چامسکی زبانشناس معاصر و استاد بازنشسته دانشگاه ام.آی.تی آمریکا در مورد توهین اخیر به پیامبر(ص) در قالب یک فیلم موهن گفت: این اقدام ناراحت کننده و تنفرآمیز است که سبب چالشهای فراوان نیز شده است.
وی در ادامه یادآور شد: دیدگاه آمریکا این است که ساخت چنین فیلمی قانونی است هر چند غیر اخلاقی باشد. در واقع ساخت چنین فیلمی در آمریکا نشان آزادی بیان نیست بلکه بیان تنفر و نوعی بیان تهاجمی است.
وی در خصوص این موضوع که آیا آزادی بیان بی حد و حصر است نیز گفت: آزادی بیان مقوله و حقی بی حد و مرز نیست و در اروپا و نقاط مختلف دنیا قوانینی وجود دارد که این حق را محدود می کند.
استاد بازنشسته دانشگاه MIT در خصوص واکنشهای صورت گرفته علیه این فیلم در آمریکا نیز گفت: اگر محکومیت این فیلم توسط دولتمردان آمریکایی صادقانه باشد با آن موافق هستم چرا که حداقل برخلاف رویه همیشگی آنها در جهت فریب و نیرنگ نخواهد بود!