به گزارش خبرنگار مهر، نشست «سیاست گذاری و برنامه ریزی برای توانمندسازی سمن‌ها» با حضور علی ربیعی دستیار اجتماعی رئیس جمهور، رضا درمان مدیر عامل مؤسسه خیریه ابتکار و توسعه نوید، علیرضا آتشک مدیر عامل مؤسسه خیریه رعد الغدیر، ملیحه حقی مدیر عامل محترم خیریه سروش زندگی و علی اصغر خامنوی رئیس هیأت مدیره شبکه ملی مؤسسات نیکوکاری برگزار شد.
علی ربیعی دستیار اجتماعی رئیس جمهور در این نشست گفت: هنوز تعریف صحیحی از یک سازمان مردم نهاد یا سمن وجود ندارد. وقتی سخن از سمن به میان می‌آید به مسئله کمک رسانی اشاره می‌شود. این موضوع در ثبات، ارزش‌های اجتماعی در بحران‌های اجتماعی جامعه نشاط و پویایی جامعه هنوز جا نیفتاده و مغفول مانده است.
وی افزود: سه ضلع دولت، بازار و جامعه اداره کشور مطرح است. پیرامون دولت و کارکرد، مشروعیت و اندازه آن و غیره صحبت می‌شود. در موضوع بازار قوت، ضعف و نقش آن می‌توان سخن گفت. اما اگر از نخبگان بپرسیم جامعه مردم و مردمی سازی را مطرح می‌کنند. در حالی که مردم یک مفهوم انتزاعی است و وقتی سخن از جامه و مردم می‌زنیم مقصود نهادهای مردمی است.
وی در ادامه بیان کرد: وقتی صحبت از واژه سیاست یا برنامه اجتماعی می‌شود آسیب‌های اجتماعی مانند طلاق خودکشی سقط و غیره مطرح می‌شود. هیچ زمانی در تعریف اجتماعی سخن از ظرفیت‌های اجتماعی برای رشد و توسعه کشور به میان نمی‌آید.
ربیعی تاکید کرد: از سوی دیگر نگاه‌های محدود کننده سمن را به عنوان یک پدیده امنیتی تلقی می‌کنند. این دولت راهی جز این ندارد که ظرفیت‌های اجتماعی را به کار بگیرد. دولت ظرفیت و امکانات محدودی دارد و دولت‌ها ناکامی‌های زیادی داشته‌اند و باید از ظرفیت‌های اجتماعی استفاده شود و اگر دولت می‌خواهد موفق شود باید در این حوزه نهادسازی کند.
رضا درمان مدیر عامل مؤسسه خیریه ابتکار و توسعه نوید در نشست بایسته‌های سیاستی پیرامون سمن‌ها، خیریه‌ها و تشکل‌ها بیان کرد: تعریف درستی از سمن‌ها و سازمان‌های مردم نهاد وجود ندارد. هیچ آمار و ارقامی برای مقایسه نداریم. باید دسترسی به داده‌های محلی، ملی و اقتصادی داشته باشیم. زیرساخت‌های دولتی داریم. شرکت‌های خصوصی هم کار می‌کنند اما بیشتر در بحث اقتصادی است. در بحث اجتماعی برچسب سیاه نمایی می‌خورد. آمارهایی هم هست که حق استناد به آن برای ما وجود ندارد.
وی افزود: نکته دیگر تعیین جایگاه رسمی سمن‌ها در اسناد بالادستی است. از این رو مدیر دولتی الزامی برای کار کردن با سمن‌ها یا خیریه‌ها را ندارد.
علیرضا آتشک مدیر عامل مؤسسه خیریه رعد الغدیر و شبکه ملی نیکوکاری و خیریه در این نشست گفت: بعد از جنگ جهانی دوم که بیش از ۵۰ میلیون کشته شدند و فقر و فشارهای اقتصادی در جوامع به اوج رسید. امور مربوط به توسعه که توسط دولت پیگیری می‌شد. سازمان‌های مردم نهاد و خیریه هم شکل گرفت که از خرابه‌های جنگ بتواند کمکی به مردم برساند.
در ایران بین ۳۰ هزار تا ۷۰ هزار سازمان مردم نهاد داریم
وی با اشاره به برخی از آمارهای جهانی گفت: آمریکا ۲ و نیم سازمان مردم نهاد، هندوستان ۱ و نیم سازمان ثبت شده دارد. در ایران بین ۳۰ هزار تا ۷۰ هزار سازمان مردم نهاد داریم. سازمان بهزیستی ۱۰ هزار، سازمان جوانان ۵ هزار و ناجا ۵ هزار سمن ثبت شده دارد. اما یکی از مشکلات ما تنوع تصمیم گیرندگان است. سازمان بهزیستی، اوقاف، کمیته امداد که ۹ هزار خیریه به نام خودش در کشور ثبت کرده است، در خصوص سمن‌ها تصمیم گیرنده هستند.
آتشک در ادامه بیان کرد: یک سوم مدرسه‌های کشور ما را مردم می‌سازند. این نقشی فراتر از آن است که برای سمن‌ها تعریف شده است. یک بخش از کارکردها نقش مطالبه گری به عنوان مشاور دولت در حوزه قوانین و تسهیل گری است که باید ساختارهای آن درست شود و اعتماد سازی شود. ما منابع خاصی نداریم اما با اعتماد سازی می‌توانیم یک حلقه میانی میان مردم و دولت ایجاد کنیم.
وی افزود: دو بحث مطرح است یکی رسمیت بخشی به سازمان‌های مردم نهاد است. یک صدای واحد از سمت حاکمیت وجود ندارد. ما صدای واحد از سوی دولت نداریم. باید یک مدیریت واحد و یک مرجع صدور مجوز و نظارت ایجاد شود. از طرفی خود سمن‌ها باید با حذف منیت ها عمل کنند و نگاه ملی داشته باشند. آسیب شناسی در درون این سمت‌ها باید ایجاد شود.
آتشک در ادامه با بیان اینکه یکی از نقدهای درونی بحث عدم رقابت پذیری و شبکه شدن است گفت: مطالبه‌گری واحد نتوانسته‌ایم انجام دهیم. در برابر حاکمیت یک صدا نیستیم.
من پیشنهاد یک کنفدراسیون در این حوزه را می‌دهم تا یک صدای واحد در کنار دولت و مجلس قرار گیرد.
وی در پایان تاکید کرد: مردم عشق، هیجان و دگراندیشی بالایی در کشور دارند ولی در سازمان‌های مردم نهاد هیچ کار علمی انجام نمی‌شود. هزینه زیادی برای کارها می‌شود اما برای استخدام مدیر دقت نمی‌شود این نیاز به آموزش دارد. شبکه سازی و آموزش سمن‌ها از مهمترین کارهایی است که باید انجام شود.
ملیحه خلقی تسهیل‌گر اجتماعی و مدیر خیریه سروش زندگی در این نشست گفت: جامعه دو بخش عاملیت و ساختار دارد. عاملیت با سمن هاست. اما در بخش ساختار باید گفت که اگر سازمان اجتماعی کشور استقلال داشته باشد و دفاتر مشارکت سمن‌ها را سازماندهی کند می‌تواند در برنامه ریزی اجرا و نظارت نقش آفرین باشند.
وی افزود: باید ذیل سازمان اجتماعی کشور برای آموزش سازمان‌های مردم نهاد قبل از دادن مجوز اقدام کنیم.
وی با اشاره به شبکه سازی و همکاری بیان کرد: کار تیمی می‌تواند از بازتولید آسیب‌ها و موازی کاری جلوگیری کنیم. اگر تشکل‌ها بدانند چگونه می‌توان از ظرفیت فناوری استفاده کرد و دولت ظرفیت هوشمند سازی را در اختیار آنان قرار دهد که می‌تواند به شبکه سازی کمک کند.
خلقی در ادامه بیان کرد: ارتباط با دانش آموزان از طریق ارتباط میان سمن‌ها و آموزش و پرورش اهمیت دارد. اگر داوطلبی در جامعه کاهش یافته است ما مشوق‌هایی برای آن تعریف نکرده ایم.
وی در خصوص ارتباط رسانه‌ها با سازمان‌های مردم نهاد گفت: وزارت ارشاد در این زمینه نقش زیادی دارد. این ارتباط می‌تواند برای جلب مشارکت و اعتماد سازی در مردم و همراهی کردن مسئولین مهم است. وجود یک فضای کار اشتراکی و اکوسیستم هم افزا مانند پارک‌های علم و فناوری هم اهمیت دارد.
خلقی تاکید کرد: توان‌افزایی واژه مناسب‌تری نسبت به توانمندسازی است. زیرا در توان افزایی یک هم افزایی وجود دارد. محدودیت‌های قانونی، کمبود منابع مالی، فقدان هماهنگی میان دستگاه‌ها، مسائل فرهنگی و فشارهای سیاسی که باعث شده سمن‌ها در ساختارهای موازی کار کنند، کمبود نیروی متخصص که با آموزش نسل جدید می‌توانیم نیروی متخصص در این زمینه تربیت کنیم از چالش‌های ما است.
