شلمچه منطقه ای در غرب خرمشهر و نزدیک ترین نقطه مرزی به شهر بصره در عراق است که یکی از مهم ترین محورهای هجوم اولیه ارتش عراق در۲۱ شهریور ۱۳۵۹ به ایران بود. در طول جنگ تحمیلی منطقه شلمچه صحنه عملیاتهای گوناگونی نظیر بیت‌المقدس، رمضان، کربلای ۴، کربلای ۵، کربلای ۸ و بیت‌المقدس ۷ بوده که در این میان، نبرد کربلای ۵ در دی ماه ۱۳۶۵ سخت ترین عملیات دوران دفاع مقدس از جایگاه ویژه ای برخوردار است.با حضور رهبر انقلاب در ۸ مهر ماه ۱۳۷۸ در مشهدِ شهیدان شلمچه، به دستور ایشان یادمان شهدای شلمچه از آثار باقی‌مانده از این شهدا و فضاهای مورد نیاز و جاده ها و راه های ارتباطی ضروری طراحی و اجرا گردید. در یادمان شهدای شلمچه، که به همت آستان قدس رضوی ساخته شده است، پیکر هشت شهید گمنام در بخش مرکزی این یادمان به خاک سپرده شده است که زیارتگاه زائران بسیاری از راهیان نور، مسافران کربلا و دیگرا مسافران است.
پاسگاه مرزی شلمچه که در روز اول جنگ به تصرّف دشمن درآمد در جنوب این یادمان و در کنار گمرک مرزی واقع شده و روبه روی آن نیز پاسگاه شلمچه عراق قرار دارد. با ایجاد منطقه آزاد تجاری–صنعتی اروند آثار ملی دفاع مقدس در این منطقه دستخوش تغییراتی گردیده است.
شلمچه تندیس زیبای عشق، شلمچه شهر شهود و شهادت ، شلمچه مثنوی بلندایثار و فرودگاه عشق و عروجگاه دل. شلمچه سرزمینی است که ملائک در آن سجده می کنند و برای بوسه زدن بر خاکش از هم سبقت میگیرند.
شلمچه منطقه‌ای مرزی در منتهی الیه غرب خرمشهر، مرز میان ایران و عراق و نزدیکترین نقطه مرزی به شهر بصره در کشور عراق است. یکی از محورهای هجوم دشمن به خرمشهر در ۱۳۵۹/۶/۳۱ شلمچه بود.
در عملیات بیت المقدس اگرچه خرمشهر آزاد شد ولی با توجه اهمیت نظامی شلمچه، دشمن به سختی از آن دفاع کرد و آنرا در اشغال خود نگه داشت و پس از آن موانع، استحکامات و رده های دفاعی متعددی در این منطقه ایجاد کرد.
زرمندگان اسلام با اجرای عملیات کربلای ۵ در دی ماه ۱۳۶۵، این مواضع را درهم شکستند و شلمچه را آزاد کردند.
در شلمچه،دشمن موانع وسیعی به شکل “ن” ساخت که دهانه باز آنها به عرض سیصد متر به طرف ایران قرار داشت. ارتفاع این موانع، به هفت متر می رسید. ساخت این نونی ها کار را برای ما دشوار ساخته بود. تسلطی که عراق از اطراف این گودال به رزمنده‌های ایرانی داشت، امکان هر تحرکی را از آنها می گرفت و ما برای فتح هر یک از این موانع، شهدای بسیاری را تقدیم کردیم؛ اما بالاخره ایمان و اراده رزمندگان از سد تمامی موانع گذشت.
خیلی ها زیر رگبار گلوله فقط هدف را می‌دیدند و بهانه‌ای برای برگشتن نمی آوردند. آنچه در شلمچه مهم بود، این که رزمنده‌ها سرعت عمل را به دست بگیرند. در صورت تسلط بر این منطقه ایران می توانست برتری خود را در جنگ ثابت کند.
ارتش عراق شکست را باور نداشت. روزنامه Observer چاپ پاریس نوشت: برای اولین بار از آغاز جنگ تاکنون، ناظران و کارشناسان غربی درباره امکانات دفاعی عراق دچار تردید شده‌اند.
همچنین هفته‌نامه نیوزویک هم نوشت: تهاجم ایرانی ها در نزدیکی بصره، حداقل یک چیز را درباره جنگ ایران و عراق تغییر داده و آن این که برای اولین بار طی چند سال گذشته این احتمال را که یک طرف حقیقتا بر دیگری پیروز شود مطرح ساخته است.
خیلی ها شلمچه را با غروبش می‌شناسند و نذر می‌کنند که غروب به شلمچه برسند. نجوای غروب شلمچه با بقیه ساعات روز فرق می‌کند. فقط باید یک بار امتحان کرد. هنور در شلمچه نشانه‌های پر رنگ پایداری… تانک‌های به گل نشسته، مین های خنثی نشده، کلاه و قمقمه‌های سوراخ‌شده و نخل‌های بی سر دیده می شود.
لوکیشیی که در این رزمایش ساخته شده پاسگاه پلیس راه خرمشهر – اهواز است که نیروهای عراقی از این محدوده وارد شهر شدند و شهر خرمشهر را از ما گرفتند و پس از ۳۵ روز دفاع مردم وارد شهر شدند.ساحتمان بعدی مدرسه دریابد رسایی است که مقر اولیه بچه های خرمشهر بود که بواسطه ستون پنجم لو رفت و عراقی ها با توپخانه خود آنجا را زدند و بچه را از بین بردند . که حتی تا امروز نام آن شهدا شناخته نشده است.
در این رزمایش حتی بمب گذاری بازارچه خرمشهر نیز به نمایش در می آید. مسجد جامع خرمشهر، مدرسه حمدالله پیروز به عنوان نماد ۳۶ هزار دانش آمور شهید بهبان خوزستان که مورد اصابت خمپاره های دشمن واقع شد، بیمارستان آرین آبادان که بهداری رزمی به واسطه همت مردم رقم خورد و ساختمان دوکوهه به عنوان نماد حضور ملت ایران که در جای جای این سرزمین به خرمشهر آمدند و برای آزادی ناموس کشور بپا خواستند از دیگر اوکیشن هایی است که در این رزمایش به نمایش گذاشته می شود.
همچنین آبراهی در وسط این لوکیشن قرار دارد که نماد والفجر ۸ بزرگترین عملیات نظامی قرن است. مدیر راهیان نور سازمان اردویی و گردشگری بسیج گفت: در هیچ کجای دنیا یگان مسلحی وجود نداشته است که از رودخانه مشابه اروند عبور کند .
همچنین در این رزمایش مجاهدت شهید فهمیده نوجوان ۱۳ ساله ای که به عشق امام خمینی به استقبال هیولای اهنین ۶۷ هزار کیلویی می رود نیز به نمایش در می آید.
عکاس:
خبرنگار:
