در دل کویر و در میان بادهای گرم و خشک جنوب‌شرق ایران، بنایی سرافرازانه قد برافراشته که نه‌تنها نماد معماری سنتی ایران بلکه شاهکاری بی‌نظیر از دانش مهندسی پیشینیان ما به شمار می‌رود. ارگ بم، بزرگ‌ترین بنای خشتی جهان، در شهرستان بم استان کرمان واقع شده و سال‌هاست که گردشگران داخلی و خارجی را به تحسین وامی‌دارد.
تاریخچه‌ای به قدمت هزار سال
ارگ بم قدمتی بیش از دو هزار سال دارد و ریشه‌های آن به دوران اشکانی و ساسانی بازمی‌گردد. این بنای تاریخی در دوران اسلامی نیز جایگاه مهمی داشت و تا دوره قاجار همچنان فعال بود. معماری منحصربه‌فرد آن، ترکیبی از تدبیر دفاعی، زیبایی‌شناسی سنتی و کاربردگرایی است.
مساحت ارگ حدود ۱۸۰ هزار متر مربع است و از یک دژ مرکزی در مرتفع‌ترین نقطه و خانه‌ها، کارگاه‌ها، اصطبل‌ها، سربازخانه‌ها و بازارهایی در اطراف آن تشکیل شده است. این مجموعه با دیوارهایی به ارتفاع ۶ تا ۷ متر و برج‌های مراقبتی احاطه شده که نشان از اهمیت دفاعی آن دارد.
زلزله ۱۳۸۲ و بازسازی جهانی
زلزله مرگبار ۵ دی ۱۳۸۲، بیش از ۸۰ درصد ارگ بم را تخریب کرد. اما این تراژدی، آغاز یک همت بین‌المللی برای بازسازی و احیای این اثر جهانی بود. یونسکو، همراه با سازمان میراث فرهنگی ایران و همکاری کشورهای مختلف از جمله ژاپن و ایتالیا، پروژه‌ای عظیم برای بازسازی ارگ آغاز کرد؛ پروژه‌ای که نه تنها جنبه معماری، بلکه بار فرهنگی و احساسی فراوانی برای مردم منطقه داشت.
ارگ بم اکنون دوباره پذیرای گردشگران است. هر سال هزاران بازدیدکننده از نقاط مختلف جهان برای دیدن این شاهکار معماری به کرمان سفر می‌کنند. بازسازی موفق این اثر، نه‌تنها هویت تاریخی منطقه را حفظ کرد، بلکه به رونق گردشگری و اشتغال‌زایی در شهرستان بم کمک شایانی کرده است.
ارگ بم، فراتر از یک بنای تاریخی، سندی زنده از شکوه تمدن ایرانی و مقاومت در برابر ویرانی است. این اثر جهانی، نه‌تنها افتخار استان کرمان، بلکه میراثی است برای تمام بشریت. در عصری که ارزش‌های فرهنگی در معرض تهدید هستند، بازدید از چنین مکان‌هایی، فرصتی برای بازگشت به ریشه‌ها و آشنایی با اصالت ایرانی است.
