رعایت رژیم غذایی مناسب، برخورداری از یک سبک زندگی سالم و سرمایه گذاری روی آن عواملی است که سلامت کلی فرد را تعیین می کند و در مقابل عدم توجه به این نکات ممکن است منجر به بروز بیماری های مزمن شود. انجام آزمایش و غربالگری تنها راه برای آگاهی از این است که آیا مشکلی وجود دارد یا خیر. وقتی بیمار می شوید از این مساله آگاه هستید، این گونه نیست؟ شاید پرسش مسخره ای به نظر برسد، اما فهرست بلند بالایی از بیماری های جدی وجود دارند که می توانند برای سال ها در بدن شما به صورت کاملا پنهان باقی بمانند، پیش از آن که متوجه آنها شوید.
گاهی اوقات ممکن است زمانی متوجه ابتلا به یک بیماری شوید که دیگر خیلی دیر شده و امیدی به درمان موثر باقی نمانده است. در بسیاری از موارد انجام آزمایش و غربالگری تنها راه برای آگاهی از این است که آیا مشکلی وجود دارد یا خیر. هرچه پزشک زودتر مشکل را تشخیص دهد، روند درمان زودتر آغاز می شود و از شانس بیشتری برای کند کردن پیشرفت بیماری یا درمان آن برخوردار هستید. در ادامه با برخی از بیماری ها که بدون نشانه ای مشخص در بدن گسترش می یابند بیشتر آشنا می شویم.
بیماری های بسیاری وجود دارند که نیاز به توجه و مراقبت بیشتری دارند. برخی از آنها به عنوان “قاتل خاموش” شناخته می شوند، به این دلیل که ممکن است علائم آنها تشدید شده و حتی گاهی به مرگ ناگهانی منجر شوند.
برخی از بیماریهای کشنده خاموش و روشهای پیشگیری و کنترل آنها عبارتند از: فشار خون بالا: فشار خون بالا یکی از خطرناک ترین مشکلات جسمی است که می تواند منجر به سایر بیماری های مزمن شود. برآوردهای سازمان جهانی بهداشت (WHO) نشان می دهد که ۱.۲۸ میلیارد بزرگسال ۳۰ تا ۷۹ ساله در سراسر جهان به فشار خون بالا مبتلا هستند. دلیل اینکه فشار خون بالا به عنوان یک قاتل خاموش در نظر گرفته می شود این است که بدون علائم است و زمانی فرد به بیماری خود پی میبرد که بیماری پیشرفت کرده است. این عارضه بر قلب و عروق تاثیر می گذارد و فرد را مستعد ابتلا به بیماری های قلبی-عروقی جدی مانند حمله قلبی، نارسایی قلبی و سکته می کند. در حالیکه تشخیص این عارضه دشوار است، چکآپ مکرر و منظم فشار خون، خوردن غذاهای غنی از پتاسیم، فیبر و پروتئین و مواد غذایی کم نمک در کنار حفظ وزن سالم، راه هایی برای کاهش خطر ابتلا به فشار خون بالا هستند.
بیماری عروق کرونر: بسیاری از بیماری های قلبی تهدید کننده زندگی هستند و بیماری عروق کرونر یکی از آنهاست. بر اثر این عارضه شریان‌های کرونری که خون و اکسیژن را به قلب می‌رسانند، باریک شده و منجر به درد قفسه سینه یا حمله قلبی می‌شوند که اولین علائم بیماری هستند.
بدون غربالگری مناسب و سبک زندگی سالم، پیشگیری از بیماری عروق کرونر تقریبا غیرممکن است. افرادی که دچار فشار خون بالا یا کلسترول بالا هستند لازم است وضعیت خود را تحت کنترل داشته باشند. به این منظور اعمال تغییرات لازم در سبک زندگی مانند تغذیه سالم، ورزش، پرهیز از استعمال سیگار و مصرف مواد الکلی و خودداری از انجام سایر فعالیت های ناسالم ضروری است.
دیابت: دیابت در دو نوع یک و دو خود را نشان میدهد. در دیابت نوع یک لوزالمعده انسولین کمی تولید کرده یا اصلا انسولین تولید نمی کند، در حالی که دیابت نوع دو بر روشی که بدن قند خون را فرآوری می کند، تاثیر می گذارد. در دیابت نوع دو افراد ممکن است در ابتدا هیچ علامتی نداشته باشند و تنها با پیشرفت بیماری علائمی همچون خستگی، کاهش وزن، تکرر ادرار و تشنگی ظاهر شود. در حالیکه علت دقیق بروز بیماری دیابت هنوز مشخص نیست تمرکز بر رژیم غذایی مناسب، ورزش، حفظ وزن سالم و غربالگری های منظم می تواند از عوارض آن جلوگیری کند.
پوکی استخوان: پوکی استخوان یک عارضه استخوانی است که در آن فرد مبتلا اغلب از وضعیت خود بی خبر است زیرا بیماری بدون هیچ علامتی پیشرفت کرده و فرد زمانیکه دچار شکستگی شود به بیماری خود پی می برد. به همین دلیل است که به آن قاتل خاموش نیز می گویند. این بیماری علاوه بر تاثیر بر تراکم استخوان می تواند بر سلامت دهان نیز تاثیر بگذارد. مصرف غذاهای غنی از کلسیم و ویتامین D برای پیشگیری از هر نوع بیماری استخوانی ضروری است. همچنین ورزش کردن و انجام تمرینات بدنی و چکآپ منظم توصیه میشود. آپنه خواب: آپنه خواب اختلالی است که در آن افراد هنگام خواب با صدای بلند نفس می کشند. این عارضه می تواند به خروپف بلند، خستگی مفرط در طول روز و موارد دیگر منجر شود.
بیماران مبتلا به آپنه خواب شدید بیشتر مستعد مرگ و میر ناگهانی و سکته مغزی به هنگام خواب هستند که آن را به یک قاتل خاموش تبدیل می کند. آپنه انسدادی خواب شایع ترین نوع این عارضه است که بر اثر آن مجاری تنفسی در طول خواب به طور مکرر به طور کامل یا جزئی مسدود می شود. در موارد خفیف تغییر در سبک زندگی میتواند تاثیرگذار باشد. کاهش وزن، خوب غذا خوردن، ترک سیگار و درمان های مناسب برای آلرژی بینی می تواند به بیمار کمک کند تا بهبود یافته یا آن را مدیریت کند. بیماری کبد چرب: پیشرفت بیماری کبد چرب در بدن تدریجی است و ابتدا اثر قابل توجهی ندارد و همین ویژگی آن را به یک قاتل خاموش تبدیل می کند.
دو نوع بیماری کبد چرب وجود دارد – بیماری کبد چرب الکلی و غیر الکلی که نوع اول به دلیل مصرف زیاد الکل اتفاق می افتد و دلیل بروز نوع دوم بیماری هنوز مشخص نیست. در مراحل پیشرفته بیماری، هر دو نوع بیماری کبد چرب می تواند منجر به سیروز و فیبروز کبد شوند. رژیم غذایی نقش بسیار مهمی در ابتلا و پیشگیری از این بیماری دارد. بنابر این توصیه می شود رژیم غذایی گیاهی سالم را دنبال کرده و از خوردن چربی های ناسالم خودداری کنید. وزن را کنترل کرده و به طور منظم ورزش کنید.
سرطان ریه سرطان ریه یکی از مرگبارترین انواع سرطان است و ۵۰ درصد افراد طی یک سال از زمان تشخیص بیماری جان خود را از دست می دهند. یکی از دلایل مرگبار بودن سرطان ریه این است که نشانه های آن زمانی نمایان می شوند که دیگر گزینه های درمان محدود شده و از کارایی کمتری برخوردار هستند. افراد سیگاری باید توجه ویژه ای به سرطان ریه داشته باشند و با انجام آزمایش های منظم نسبت به عدم ابتلا به این بیماری اطمینان حاصل کنند. هپاتیت C هپاتیت C ویروسی است که کبد را تحت تاثیر قرار می دهد و می تواند به شکل گیری سرطان کبد، سیروز، نارسایی کبد یا حتی مرگ منجر شود. حدود ۸۰ درصد از افراد مبتلا به هپاتیت C در ابتدا هیچ نشانه ای ندارند. امروزه، گسترش هپاتیت C به واسطه سوزن ها و سرنگ های آلوده که برای مصرف مواد مخدر استفاده می شوند، شایع‌تر از روش های دیگر است.
خوشبختانه در حال حاضر برخی داروهای جدید و بسیار موثر در دسترس هستند که می توانند پیشرفت بیماری را متوقف کرده و حتی نیاز به عمل پیوند کبد را مرتفع سازند. سرطان روده بزرگ برای افرادی که مرحله نخست سرطان روده بزرگ در آنها تشخیص داده می شود، نرخ بقای پنج ساله حدود ۹۲ درصد است. در مقام مقایسه، افرادی که مرحله چهار سرطان روده بزرگ – بیماری به اندام های دیگر بدن گسترش می یابد – در آنها تشخیص داده می شود تنها ۱۱ درصد شانس دارند. با انجام کلونوسکوپی پزشک نه تنها در پی نشانه های سرطان است، بلکه اگر پولیپ – توموری غیر طبیعی که می تواند به سرطان منجر شود – داشته باشید، پزشک می تواند آن را از بین ببرد. در شرایطی که دستورالعمل کلی بر انجام کلونوسکوپی در فواصل زمانی ۱۰ ساله از ۵۰ سالگی به بعد اشاره دارد می توانید با پزشک خود درباره این که چه زمانی آزمایش ها را آغاز کنید، صحبت کنید، به ویژه اگر از سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان روده برخوردار هستید.
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) ویروس پاپیلومای انسانی یک عفونت مقاربتی شایع است که تقریبا تمام افرادی که از نظر روابط جنسی فعال هستند، در برهه ای از زندگی خود به آن مبتلا می شوند. برای بیشتر افراد، این شرایط هیچ نشانه ای ایجاد نمی کند و به خودی خود برطرف می شود. با این وجود، ویروس پاپیلومای انسانی می تواند تغییراتی در سلول ها را موجب شود که در نهایت به سرطان منجر شود. پیوند بین ویروس پاپیلومای انسانی و سرطان دهانه رحم توجهات بسیاری را به سوی خود جلب کرده است، اما این ویروس مسئول ۹۵ درصد از سرطان های مقعد، ۷۰ درصد سرطان هایی که دهان را تحت تاثیر قرار می دهند، ۶۵ درصد از سرطان های واژن و ۳۵ درصد از سرطان های آلت تناسلی مردان نیز است. آزمایش پاپ اسمیر برای تشخیص ویروس پاپیلومای انسانی و نشانه های سرطان دهانه رحم استفاده می شود.
