در میانه آب‌های گرم خلیج فارس، جزیره‌ای کوچک اما پرآوازه به چشم می‌خورد؛ جزیره خارگ، که نه‌تنها نقش محوری در صنعت نفت ایران دارد، بلکه گنجینه‌ای از آثار تاریخی، فرهنگی و طبیعی را در خود جای داده است. از پرستشگاه‌های باستانی گرفته تا زیرساخت‌های پیچیده نفتی، خارگ مجموعه‌ای کم‌نظیر از گذشته، حال و آینده ایران است.
نقش تاریخی خارگ
قدمت سکونت در خارگ به بیش از دو هزار سال پیش بازمی‌گردد. کاوش‌های باستان‌شناسی نشانه‌هایی از حضور اقوام گوناگون، از جمله ایرانیان، یونانی‌ها، مسیحیان نخستین و مسلمانان را در این جزیره نشان داده‌اند. خارگ در دوران اشکانیان و ساسانیان یکی از بنادر مهم تجاری بوده و بعدها نیز در دوره پرتغالی‌ها و انگلیسی‌ها اهمیت ژئوپلیتیکی بالایی پیدا کرد.
جاذبه‌های تاریخی خارگ
۱. کلیسای نسطوری‌ها: این کلیسای سنگی متعلق به قرن ۵ یا ۶ میلادی است و از کهن‌ترین بناهای مسیحی ایران به شمار می‌رود.
۲. قبرهای سنگی: مجموعه‌ای از گورها که در دل صخره‌ها تراشیده شده‌اند و ساختار پیچیده‌ای دارند.
۳. آتشکده‌های باستانی: بقایایی از معابد زرتشتی که در دوران ساسانیان در جزیره فعال بوده‌اند.
۴. برج فانوس دریایی قدیمی: کهن‌ترین سازه راهنمای کشتی در جنوب ایران که هنوز هم پابرجاست.
جزیره‌ای در قلب صنعت نفت
خارگ امروزه به عنوان بزرگ‌ترین پایانه صادرات نفت خام ایران شناخته می‌شود. اسکله‌های نفتی این جزیره روزانه میلیون‌ها بشکه نفت را به سراسر جهان صادر می‌کنند. با وجود حضور تأسیسات سنگین نفتی، خارگ همچنان بخشی از چهره بومی و فرهنگی خود را حفظ کرده است.
زیبایی‌های طبیعی و حیات‌وحش
جزیره خارگ، با وجود صنعتی بودن، دارای گونه‌های کمیاب گیاهی و جانوری است. پوشش گیاهی شورپسند، پرندگان مهاجر و لاک‌پشت‌های دریایی بخشی از تنوع زیستی آن را تشکیل می‌دهند. ساحل‌های مرجانی و تپه‌های ماسه‌ای نیز جلوه‌ای خاص به چشم‌انداز طبیعی آن داده‌اند.
محدودیت‌های گردشگری و حضور نظامی
به دلیل اهمیت راهبردی و وجود تأسیسات نفتی، ورود به جزیره خارگ نیاز به مجوز دارد و گردشگری عمومی در آن بسیار محدود است. همین موضوع باعث شده بسیاری از آثار تاریخی و طبیعی آن کمتر شناخته شده باقی بمانند.
خارگ جزیره‌ای است که در دل خود، ردپای تاریخ، فرهنگ، اقتصاد و ژئوپلیتیک ایران را جای داده. حفظ میراث فرهنگی این جزیره، در کنار توسعه پایدار صنعت و حفاظت از محیط‌زیست، ضرورتی ملی است. خارگ فقط نقطه‌ای در نقشه نیست؛ یک روایت زنده از ایران است، ایستاده میان آب‌های خلیج فارس.
