در سال ۱۴۰۴، یکی از چالش‌های اصلی دولت‌ها و نهادهای مرتبط با مدیریت انرژی در کشور، ناترازی در تامین و مصرف انرژی است. این ناترازی که به دلایل متعددی از جمله رشد جمعیت، توسعه صنعتی، افزایش مصرف خانگی و کمبود منابع تولید داخلی شکل گرفته است، نیازمند راهکارهای جامع و بلندمدت است تا بتواند توازن لازم را برقرار کند و امنیت انرژی کشور را تضمین کند.
در این راستا، دولت و سازمان‌های مرتبط با حوزه انرژی برنامه‌ریزی‌هایی را برای کاهش ناترازی در نظر گرفته‌اند که شامل چند محور اصلی می‌شود:
۱. توسعه منابع تولید داخلی
یکی از راهکارهای اصلی برای رفع ناترازی، افزایش ظرفیت تولید داخلی است. دولت قصد دارد با سرمایه‌گذاری در پروژه‌های بزرگ نیروگاهی، به ویژه نیروگاه‌های تجدیدپذیر مانند خورشیدی و بادی، میزان تولید برق داخلی را افزایش دهد. این اقدام نه تنها وابستگی به واردات سوخت‌های فسیلی را کاهش می‌دهد بلکه به توسعه فناوری‌های نوین کمک می‌کند.
۲. بهبود بهره‌وری مصرف انرژی
یکی دیگر از راهکارهای کلیدی، ارتقاء سطح بهره‌وری در مصرف انرژی است. برنامه‌هایی برای اصلاح الگوهای مصرف در بخش‌های مختلف اقتصادی و خانگی اجرا می‌شود. این شامل تشویق به استفاده از تجهیزات کم‌مصرف، اصلاح ساختار ساختمان‌ها برای کاهش هدررفت حرارت و برودت، و ترویج فرهنگ صرفه‌جویی در مصرف است.
۳. اصلاح قیمت‌ها و سیاست‌های تشویقی
دولت قصد دارد سیاست‌های قیمتی مناسب را پیاده کند تا انگیزه‌ای برای کاهش مصرف بی‌رویه ایجاد شود. این سیاست‌ها شامل اصلاح تعرفه‌ها بر اساس میزان مصرف واقعی و ارائه یارانه‌های هدفمند به اقشار کم‌درآمد است تا همزمان هم عدالت اجتماعی رعایت شود و هم فشار بر شبکه برق کاهش یابد.
۴. توسعه زیرساخت‌های انتقال و توزیع
برای جلوگیری از هدررفت انرژی در مسیر انتقال، سرمایه‌گذاری قابل توجهی در توسعه شبکه‌های انتقال برق انجام می‌شود. این اقدام باعث کاهش تلفات شبکه شده و امکان توزیع بهتر برق تولید شده را فراهم می‌آورد.
۵. پشتیبانی از فناوری‌های نوین
استفاده از فناوری‌هایی مانند هوشمندسازی شبکه (Smart Grid)، سیستم‌های ذخیره‌سازی انرژی (Battery Storage) و اینترنت اشیاء (IoT) برای کنترل بهتر مصرف و مدیریت بار شبکه اهمیت زیادی دارد. این فناوری‌ها کمک می‌کنند تا بتوانند تعادل بین عرضه و تقاضا را بهتر برقرار کنند.
۶. برنامه‌ریزی بلندمدت برای تنوع‌بخشی به منابع انرژی
دولت برنامه دارد تا وابستگی خود به یک منبع خاص مانند نفت یا گاز طبیعی را کاهش دهد و تنوع منابع تامین انرژی را افزایش دهد. استفاده گسترده‌تر از منابع تجدیدپذیر نقش مهمی در این استراتژی ایفا می‌کند.
۷. مشارکت بخش خصوصی
برای اجرای سریع‌تر پروژه‌ها و بهره‌برداری بهتر از امکانات موجود، دولت قصد دارد مشارکت فعال بخش خصوصی در حوزه تولید، توزیع و مدیریت انرژی را تقویت کند.
در مجموع، راهکارهای ارائه‌شده نشان‌دهنده رویکرد چندجانبه‌ای هستند که هدف آن‌ها نه تنها رفع ناترازی کوتاه‌مدت بلکه ایجاد زیرساخت‌هایی پایدار برای آینده است. اجرای موفق این برنامه‌ها نیازمند همکاری نزدیک میان دستگاه‌های دولتی، بخش خصوصی، جامعه مدنی و مردم است تا بتوانند با همدیگر ضمن حفظ امنیت اقتصادی کشور، محیط زیست را نیز حفظ کنند.
