استان گلستان، با طبیعتی بکر، تنوع اقلیمی بی‌نظیر و موقعیت جغرافیایی ویژه‌اش، میزبان یکی از برجسته‌ترین جاذبه‌های طبیعی کشور است: پارک ملی گلستان. این منطقه، نه تنها نخستین پارک ملی ثبت‌شده در ایران است، بلکه یکی از غنی‌ترین زیست‌بوم‌های خاورمیانه به شمار می‌رود.
پارک ملی گلستان در مرز میان استان‌های گلستان، خراسان شمالی و سمنان واقع شده و با وسعتی بالغ بر ۹۰ هزار هکتار، زیستگاه گونه‌های نادری از گیاهان و جانوران است. این پارک به دلیل تنوع بی‌نظیر گیاهی، جانوری و اقلیمی خود، در سال ۱۹۷۵ میلادی در فهرست ذخیره‌گاه‌های زیست‌کره یونسکو نیز به ثبت رسیده است.
تنوع زیستی، افتخار ملی
در پارک ملی گلستان بیش از ۱۳۵۰ گونه گیاهی شناسایی شده است که بسیاری از آن‌ها تنها در همین منطقه رشد می‌کنند. گونه‌هایی همچون سرخدار، اورس، بلوط، و گونه‌های نادری از گل‌های وحشی در سراسر پارک دیده می‌شوند.
اما آنچه این پارک را در سطح جهانی متمایز می‌سازد، حضور گونه‌های جانوری شاخص است. پلنگ ایرانی، خرس قهوه‌ای، گرگ، گراز، شوکا، مرال و بز کوهی تنها بخشی از حیات‌وحش این منطقه را تشکیل می‌دهند. پرندگان کمیابی چون عقاب طلایی، قرقی و هما نیز در آسمان این پارک دیده می‌شوند. این تنوع بی‌نظیر، پارک ملی گلستان را به مقصدی ارزشمند برای پژوهشگران، طبیعت‌دوستان و عکاسان حیات‌وحش تبدیل کرده است.
گردشگری پایدار و چالش‌های حفاظتی
با وجود اهمیت زیست‌محیطی این منطقه، ورود گردشگران بدون برنامه‌ریزی و زیرساخت مناسب، در سال‌های اخیر تهدیدی جدی برای اکوسیستم آن به شمار می‌رود. زباله‌ریزی، آتش‌سوزی‌های جنگلی و شکار غیرمجاز از جمله چالش‌های جدی پارک است.
مدیرکل حفاظت محیط زیست استان گلستان در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار داشت: «برای توسعه گردشگری پایدار در پارک ملی گلستان، طرح‌هایی در دست اجراست که شامل آموزش جوامع محلی، ایجاد مسیرهای مشخص برای بازدید و کنترل ورود گردشگران است.»
ظرفیتی برای توسعه بوم‌گردی
با توجه به موقعیت جغرافیایی ویژه پارک در مسیر جاده آسیایی و نزدیکی به شهرهایی چون گرگان و بجنورد، توسعه اقامتگاه‌های بوم‌گردی در حاشیه پارک می‌تواند به جذب گردشگر و توانمندسازی جوامع محلی کمک شایانی کند.
یکی از فعالان گردشگری منطقه می‌گوید: «ما تلاش می‌کنیم با حفظ اصالت معماری و فرهنگ بومی، به گردشگران تجربه‌ای اصیل و محیط‌زیستی ارائه دهیم، به‌گونه‌ای که به حفاظت از این گنجینه طبیعی کمک کند.»
پارک ملی گلستان، با قدمتی بیش از نیم قرن در فهرست پارک‌های ملی ایران، امروز نیازمند توجه بیش‌تر مسئولان، گردشگران و جوامع محلی است. اگرچه این پارک همچنان یکی از گوهرهای طبیعی ایران است، اما بقای آن تنها در گرو حفاظت هوشمندانه و توسعه گردشگری پایدار خواهد بود.
