کاشان به عنوان مهد تمدن و فرهنگ سنتی ایران شناخته می شود.کاشان دومین شهر بزرگ استان اصفهان و مرکز شهرستان کاشان است. کاشان که از جمله شهرهای مرکزی ایران است، با هنر، تاریخ و معماری چشمگیرش شناخته می‌شود. شهر کاشان به سبب میزبانی از بازمانده‌های تمدن سیلک، یکی از کهن‌ترین و باستانی‌ترین شهرهای ایران تلقی می‌شود.
- این دیار مشهور به دارالمومنین است.
- این شهر حدود ۷۰۰۰ سال قدمت شهرنشینی دارد.
- بسیاری از کارشناسان، کاشان را یکی از زیباترین شهرهای ایران می دانند.
- کاشان نقش پررنگی در صنعت گردشگری ایران دارد.
- عده‌ای از مورخان بر این باورند که کاشان با اصالت‌ترین و اولین شهر ایران و جهان است.
- از این شهر به عنوان پایتخت فرش ایران نام برده می شود و قالی کاشان نیز در میراث ناملموس یونسکو به ثبت رسیده است.
- مراسم قالیشویان که نامش در فهرست میراث ناملموس یونسکو می درخشد، در حوالی این شهر برگزار می شود.
- کاشان در زمره نخستین شهرهای ایران در زمینه ایجاد صنایع کارخانه ای است.
سوغات و صنایع دستی کاشان
سوغات خوراکی کاشان
گلاب و گل محمدی: معروف ترین سوغاتی کاشان گلاب است و گل های محمدی خشک شده نیز در جای جای شهر به فروش می رسند.
عرقیجات: عرق نعناع، عرق بیدمشک، عرق دارچین و…
کلوچه کاشان: این کلوچه از آرد سبوس دار گندم، شکر، روغن نباتی یا حیوانی، هل، زعفران و مغز پسته برای تزیین تهیه می شود.
شیرینی های کاشان: پشمک، باقلوا، سوهان، نقل بیدمشکی، قطاب، حاجی بادوم و …
خشکبار: انواع میوه خشک مثل انجیر، هلو و سیب
صنایع دستی کاشان
فرش: شهر کاشان سابقه ای طولانی در بافت فرش دارد و حدود یک سوم از ساکنان آن در صنعت فرش بافی مشغولند. بد نیست بدانید که مهارت فرش بافی کاشان در فهرست میراث معنوی یونسکو قرار دارد و دارای ارزش جهانی است. سازمان یونسکو، مهارت های سنتی فرش بافی کاشان را منعکس کننده خلاقیت انسانی و تنوع فرهنگی جامعه ایرانی می داند.
سفال: پیشینه سفالگری در کاشان به ۷۰۰۰ سال پیش باز می گردد و بسیاری این شهر را زادگاه این هنر می دانند. در سفر به این دیار می توانید انواع ظروف و تزیینات سفالی را به عنوان سوغات بخرید.
گیوه نَشَلجی: گیوه ای است که در روستای نشلج در ۴۵ کیلومتری کاشان تولید می شود. تولید گیوه در این روستا آن قدر رواج دارد که تقریبا در کنار هر خانه می توان یک کارگاه گیوه سازی یافت.
دیگر صنایع دستی: شعربافی، زری بافی، مخمل بافی، زیلوبافی، گیوه بافی، نمد مالی، مسگری، مشبک کاری و منبت کاری
غذاهای محلی کاشان
یکی از راه ها برای خلق خاطره خوش به هنگام سفر، چشیدن غذاهای سنتی هر دیار است. گوشت لوبیا، شفته، قیمه ریزه، کوفته چغندر، گوشت عدس بادمجان، گوشت لوبیای سرکه شیره و گوشت کلم و کدو و عدس پلو و کشمش و اشکنه از جمله غذاهای سنتی کاشان هستند؛ اما در رستوران های این شهر غذاهای عمومی مثل کباب و خورشت و … سرو می شوند.
مراسم کاشانی ها
در کاشان و اطراف آن شاهد برگزاری مراسم مختلفی هستیم که هر یک ریشه ای دارند و به دلیل خاصی اجرا می شوند. یکی از ویژگی های فرهنگی مردم کاشان اهمیت مناسبت های مذهبی برای آنهاست. اعیاد به شکلی ویژه در این شهر گرامی داشته می شوند و مراسم محرم و عزاداری های آن حال و هوایی خاص در این شهر دارد.
نخل گردانی: آیین نخل گردانی یکی از رسوم مذهبی در شهرهای کویری است و مردم کاشان نیز آن را به باشکوه ترین شکل اجرا می کنند. نخل نوعی سازه چوبی است که نماد تابوت حسین بن علی، امام سوم شیعیان به شمار می رود و توسط ده ها تن از مردم در روز عاشورا و دیگر ایام سوگواری بلند شده و در خیابان ها چرخانده می شود.
گلاب گیری: این مراسم مشهورترین مراسم کاشان است و همه ساله از نیمه‌های اردیبهشت تا نیمه‌های خرداد در بخش‌های مختلف کاشان و شهرهای اطراف آن برگزار و در طی آن از گل‌های محمدی گلاب تهیه می‌شود. بیش از یک میلیون نفر گردشگر در زمان برگزاری این مراسم به کاشان می روند و این رسم جالب را از نزدیک می بینند.
قالیشویان در مشهد اردهال: هر ساله با نزدیک شدن به دومین جمعه ماه مهر، تکاپویی در میان مردم فین کاشان و ساکنان روستای خاوه اردهال می افتد که نشان از فرا رسیدن زمان برگزاری مراسم قالیشویان دارد. این مراسم برای زنده نگه داشتن یاد امامزاده سلطان علی بن محمد باقر (ع)، فرزند بلافصل پنجمین امام شیعیان حضرت محمد باقر (ع)، در آستان مقدس این امامزاده بزرگوار در مشهد اردهال برگزار می شود.
قالیشویان تنها آیین مذهبی در دنیای اسلام است که زمان انجام آن به تاریخ خورشیدی مشخص شده و پس از گذشت سالیان بسیار، هنوز هم شکوه و عظمت خاصی را به نمایش می گذارد. به عقیده کارشناسان، دیرینگی و تاریخی بودن این مراسم و جنبه های فرهنگی و اجتماعی آن، شایستگی ثبت در فهرست میراث ناملموس جهانی را داشته است و به همین سبب نام آن از دسامبر ۲۰۱۲ در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد. کاشان شهری با تاریخ کهن است و در هر گوشه اش می توان جاذبه ای تاریخی دید. نام بردن از تمامی دیدنی های این شهر در این مجال نمی گنجد اما در ادامه به مهمترین آنها اشاره می کنیم.
باغ فین: از این باغ می توان به عنوان مهمترین جاذبه کاشان نام برد چرا که تنها اثر تاریخی در این شهر است که نامش در فهرست میراث جهانی یونسکو قرار دارد. این باغ اتفاقات تاریخی بسیاری را به خود دیده که از میان آنها می توان به قتل امیرکبیر در حمام آن اشاره کرد.
خانه های تاریخی: کاشان خانه های تاریخی متعددی در خود دارد که هر یک چهره ای خاص را به نمایش گذاشته اند. معروف ترین آنها خانه طباطباییها است که لقب عروس خانه های ایران را به دوش می کشد و پس از آن می توان از خانه عباسیان نام برد که شاهکاری در معماری به شمار می رود. خانه بروجردی ها نیز از دیگر خانه های تاریخی این شهر است که زیبایی خاص خودش را دارد.
مسجد آقابزرگ: آقابزرگ نام مجموعه ای شامل مسجد و مدرسه است که یکی از باشکوه ترین و زیباترین بناهای دوره قاجار در ایران به شمار می رود. ساختار و تزیین این مسجد بسیار چشم نواز است و نگاه های بسیاری را به خود خیره می کند.
حمام سلطان امیراحمد: حمام تاریخی سلطان امیراحمد یکی از حمام های منحصر به فرد ایران است و تزیین و معماری چشم نوازی دارد. این حمام بیش از ۱۰۰۰ متر مربع وسعت دارد و گردشگران زیادی از آن بازدید می کنند.
تپه سیلک: این تپه آثاری از یک تمدن ۷۵۰۰ ساله را در خود دارد و بقایای تمدنی است که در دوران کهن در کاشان وجود داشته است.
