تهران، به عنوان یکی از آلوده ترین کلان شهرهای جهان، سالهاست با مشکل آلودگی هوای شدید دست و پنجه نرم می کند. این معضل در فصلهای سرد ( سرد (به ویژه پاییز و زمستان) به اوج خود می رسد و تأثیرات منفی زیادی بر سلامت شهروندان، محیط زیست و اقتصاد دارد.
علل اصلی آلودگی هوای تهران
۱. وسایل نقلیه و ترافیک سنگین
بیش از ۸۰٪ آلودگی هوای تهران ناشی از خودروهای شخصی، موتورسیکلت ها و وسایل نقلیه فرسوده است.
– تعداد خودروها در تهران از ۵ میلیون عبور کرده، در حالی که ظرفیت خیابانها جوابگوی این حجم نیست.
– موتورسیکلتهای کاربراتوری یکی از بزرگترین منابع تولید ذرات معلق (PM2.5) هستند.
۲. صنایع و کارخانه های اطراف تهران
– صنایعی مانند پالایشگاه تهران، نیروگاهها و کارخانه های جنوب شهر سهم قابل توجهی در آلودگی هوا دارند.
– برخی از این صنایع از فیلترهای مناسب استفاده نمی کنند یا سوخت غیراستاندارد مصرف میکنند.
۳. سوختهای فسیلی و کیفیت پایین بنزین و گازوئیل
– با وجود بهبود کیفیت سوخت در سالهای اخیر، هنوز بنزین پتروشیمی و گازوئیل با گوگرد بالا در برخی موارد استفاده می شود.
– سوخت ناقص خودروها و موتورسیکلت ها باعث تولید منواکسیدکربن (CO)و اکسیدهای نیتروژن (NOx) می شود.
۴. پدیده وارونگی هوا (اینورژن) در زمستان
– در فصل سرما، لایه هوای گرم بالای هوای سرد قرار میگیرد و مانع از خروج آلاینده ها می شود.
– این پدیده باعث تجمع ذرات معلق و گازهای سمی در سطح زمین می گردد.
۵-کمبود فضای سبز و بادهای شهری
– تهران با کمبود پارکهای جنگلی و فضای سبز کافی روبه رو است.
– ساخت و سازهای بی رویه و بلندمرتبه سازی، مانع از جریان طبیعی باد و تهویه هوا می شود.
تأثیرات آلودگی هوا بر سلامت و محیط زیست
– مشکلات تنفسی: افزایش آسم، برونشیت و سرطان ریه
بیماریهای قلبی: افزایش خطر سکته و فشار خون
تأثیر بر کودکان و سالمندان:** آسیب پذیری بیشتر سیستم ایمنی
– کاهش دید و تصادفات: افزایش غلظت آلاینده ها باعث کاهش دید در بزرگراهها می شود.
خسارات اقتصادی:تعطیلی مدارس، ادارات و کاهش بهره وری کاری
راهکارهای کاهش آلودگی هوای تهران
۱. حمل و نقل عمومی و محدودیت های ترافیکی
– توسعه مترو، اتوبوسهای برقی و BRT
– طرح زوج و فرد و طرح محدوده کم تحرک (LEZ)
– اسقاط خودروها و موتورسیکلت های فرسوده
۲. بهبود کیفیت سوخت و خودروها
– توزیع بنزین یورو ۴ و یورو ۵ در تمام پمپ بنزینها
– صب فیلتر دوده روی خودروهای دیزلی
۳. کنترل صنایع آلاینده
– نظارت بیشتر بر کارخانه ها و نیروگاه های اطراف تهران
– جلوگیری از سوخت مازوت در صنایع
۴. افزایش فضای سبز
– کاشت درختان مقاوم مانند زیتون و اقاقیا در بزرگراهها
– ایجاد دیواره های سبزدر ساختمانها
۵. مدیریت هوشمند بحران
– تعطیلی مدارس و اداراتدر روزهای بسیار آلوده
-هشدارهای سریع به گروههای حساس (سالمندان، بیماران قلبی و کودکان)
