ذهنش مختل شده و عضلات بدنش ساز ناکوک می‌زند! چیزی را به خاطر ندارد و محتویات ذهنش، سایه روشنی است که گاه به گاه مانند ردی مبهم عبور می‌کند و یکی در میان تلنگری می‌زند و می‌گذرد.
تلنگری به روزهای شادابی و یادی از شادی کذب و خاموش امروز که به دنبال یافتن انرژی برتر، تمام انرژی روح و تن را به یک باره از دست داده و بی‌حرکت و مسخ شده به دیوار چنگ می‌زند، شاید آخرین رمق را به تن رنجور بازگرداند، اما … زمان را نمی‌توان به عقب بازگرداند و آنچه بر او و جسم و روحش رفته با انعکاس سردی به لحظه‌های خسته می‌کوبد… احساس یأس و پوچی وجودش را فراگرفته و به دنبال راه گریز مدام طول و عرض اتاق را رج‌زنی می‌زند!
در پی پروازی بی‌فرود، در خیالی که شیشه‌ها برای ذهنش ترسیم کرده، پنجره مقابل را کنار می‌زند تا با کابوس‌هایش همراه شود، این‌بار در پی خنکای هوا و شمیم خوشبوی گل‌ها نیست، این‌بار به دنبال هوایی شدن است، از اینجا، بلندی مسلط بر همه اندیشه‌ها به خیال خود بر پرواز آماده‌است و بی آنکه بیندیشد، می‌پرد، پروازی که تنها سقوطی مرگبار برایش به دنبال خواهد داشت، پروازی از جنس شیشه… یک پرواز شیشه‌ای…
اعتیاد از دیرباز به عنوان یک آسیب اجتماعی مطرح بوده است. آسیبی جدی که هر چند وقت یک بار شکل و سیاق جدیدی به خود گرفته و افراد را به اشکال مختلف فریفته است. آسیب‌های روحی، جسمی و حتی مالی اعتیاد به موادمخدر بر کسی پوشیده نیست، اگر روزگاری مواد مخدر سنتی مصرف می‌شد، طی چند سال اخیر این مواد جای خود را به مواد صنعتی شیشه و کراک داده و نوجوانان و جوانان را آلوده کرده است.
عده‌ای معتقدند افرادی که به سراغ شیشه و کراک می‌روند از عوارض خطرناک آنها اطلاع کافی ندارند یا می‌پندارند ترک این مواد به سادگی رخ می‌دهد. نوجوانان و جوانانی که برای خوشی کاذب به سراغ این مواد می‌روند زمانی متوجه عاقبت مخرب مواد صنعتی می‌شوند که دیر شده است و زمان را از دست داده‌اند. در این میان تنها اقدامات پیشگیرانه است که می‌تواند سلامت افراد را تضمین کند؛ چرا که در صورت ابتلا و عادت، موادمخدر صنعتی چنان اثرات مخربی بر روح و جسم فرد بر جای می‌گذارد که بازگشتن به حال عادی قبل از اعتیاد بسیار دشوار و در برخی موارد ممکن نیست.
متأسفانه عده‌ای به دلیل ناآگاهی می‌پندارند که شیشه و کراک مواد محرک است و مخدر و اعتیادآور نیست؛ این در حالیست که به گفته پزشکان و روانپزشکان وابستگی موادصنعتی بسیار بیشتر از مواد سنتی نظیر تریاک است. تأسف‌بارتر آنکه مصرف این مخدر صنعتی به دلایلی که توجیه به نظر می‌رسد در بین برخی دانشجویان و ورزشکاران نیز رایج شده است!
در میان ورزشکاران داروهای محرک مغزی برای افزایش میزان انرژی، دقت و تمرکز حواس، تحریک رفتاری و بالا بردن سطح هوشیاری استفاده می‌شود. بر اساس قدرت دارو، میزان مصرف و تحمل بدن فرد، پس از مصرف این داروها طیفی از اثرات و نشانه‌های بالینی نمایان می‌شود.
به نظر پزشکان سوء مصرف دارو در بین ورزشکاران نیز یکی از مشکلات است. دارو مانند یک تیغ دو لبه، مقوله‌ای حساس تلقی می‌شود و دانستن خطرات مصرف و دستیابی بی‌حد و حصر آن، حداقل برای افراد فعال در عرصه ورزش ضروری به نظر می‌رسد.
برخی دانشجویان نیز شب‌های امتحان برای بی‌خوابی از شیشه استفاده می‌کنند! و معتقدند می‌توانند با مصرف این ماده مخدر، حداقل ۳ شبانه‌روز بدون احساس نیاز به خواب و استراحت به مطالعه دروس بپردازند! بی‌هراس از اتفاقات ناهنجاری که پس از آن رخ می‌دهد.
مطابق نظر پزشکان، وابستگی معتادان به مواد صنعتی با معتادان و مصرف‌کنندگان سایر مواد مخدر مثل تریاک و حتی هرویین بسیار تفاوت دارد. حرکات زبان و فک، از دست دادن اشتها، پرحرفی، هیجان، بی‌قراری، خستگی، وضعیت بد تنفسی، افزایش ضربان قلب، فشارخون و درجه حرارت بدن همچنین ناتوانی جنسی، تعریق زیاد، بزرگ شدن مردمک‌ها، لخته شدن خون در رگ‌ها، استفراغ، بی‌خوابی، شنیدن صدای زنگ در گوش، احساس خارش در زیر پوست، انتقال بیماری‌های عفونی مثل ایدز و هپاتیت، کم شدن مهارت دست‌ها، تیک عضلانی ، لرزش دست و پا و و آسیب همه اعضای بدن از عوارض جسمانی مصرف شیشه هستند.
همچنین تصورات و خیال باطل، احساس سرخوشی، احساس قدرت، افزایش تمرکز کاذب، تحریک‌پذیری، پرخاشگری، تهاجم، رفتارهای جنون‌آمیز و هیجانات جنسی از آثار مخرب روحی و روانی مصرف شیشه هستند که برخی از آنها مانند سوء تغذیه، حالت تشویش، کابوس‌های شبانه، افسردگی شدید و تمایل به خودکشی، گیجی، سرگردانی، عدم شناخت زمان و مکان، بی‌احساسی در بلندمدت اثر خود را نشان می‌دهند.
نام‌های رایج این ماده مخدر صنعتی کریستال، یخ (Ice)، شیشه، شابو و هیرویون است.
سازمان بهداشت جهانی (WHO) در سال ۲۰۱۰ تخمین زد که در سراسر دنیا ۳۵ میلیون نفر درگیر سوءمصرف روان‌گردان‌ها هستند که از این تعداد ۱۰٫۵ میلیون نفر در ایالات متحده آمریکا ساکن هستند. از لحاظ پراکندگی جغرافیایی، ایالات متحده آمریکا، مکزیک، آمریکای جنوبی، خاورمیانه، کشورهای عربی، آسیا و استرالیا بیشترین درگیری را با این مواد دارند. ایران چون از نظر جغرافیایی در منطقه خاورمیانه قرار دارد و جوانان بخش عمده‌ای از جمعیت کشور را شامل می‌شوند، از کشورهای در معرض خطر است.
در کشور ما طی چند سال اخیر پیشگیری مقدم بر درمان قرار گرفته و شورای هماهنگی مبارزه با مواد مخدر نیز بر این موضوع تأکید دارد. آنچه ضرورت آن بیش از همه آشکار است استفاده از تأثیرگذارترین ابزار برای پیشگیری از اعتیاد و مقابله با مصرف موادمخدر توسط جوانان و نوجوانان است.
در این میان نقش هنر و رسانه نقشی بی‌بدیل است؛ چرا که با استفاده از ابزاری که در دست دارند و با خلق ایده‌ها و اندیشه‌های نو می‌توانند در مبارزه با آسیب اجتماعی اعتیاد موثر واقع شوند.
در این خصوص می‌توان به سینما اشاره کرد و بازخوردی که فیلم‌های تولید شده در ژانر اجتماعی دارند را به یاد آورد. رسانه‌ها می‌توانند در پیشگیری از آسیب‌های اجتماعی مؤثر باشد و سینما یکی از تأثیرگذارترین رسانه‌ها است. اگر از نگاه سطحی و فکر نشده برخی تولیدات سینما و تلویزیون بگذریم، فیلم‌های اثرگذار نیز در این حوزه ساخته شده‌اند که به اذعان فیلمسازان آن با هدف پیشگیری عرضه شدند. “خون بازی” یکی از این فیلم‌هاست که کارگردان نام آشنای ژانر اجتماعی “رخشان بنی‌اعتماد ” آن را در جشنواره فیلم فجر سال ۸۵ عرضه کرد. فیلمی تلخ و تأثیرگذار که عوارض مخرب اعتیاد را واقع‌گرایانه به نمایش گذاشت.
همچنین فیلم “مرهم” به کارگردانی علیرضا داودنژاد که به طور مشخص به مصرف شیشه می‌پردازد و از آثار تاثیرگذار و تحسین شده در جشنواره‌های مختلف است.
“سنتوری” اثر داریوش مهرجویی و “قصه پریا” اثر فریدون جیرانی نیز آثار قابل تأملی در زمینه اعتیاد هستند. همچنین “شمعی در باد” به کارگردانی پوران درخشنده که به سوءمصرف مواد و قرص‌های روان‌گردان می‌پردازد.
فیلم‌های “حکم” و “سربازهای جمعه” به کارگردانی مسعود کیمیایی، “زیرپوست شهر” اثر رخشان بنی‌اعتماد، “خانه‌ای روی آب” اثر بهمن فرمان‌آرا، “شوکران” به کارگردانی بهروز افخمی، “بوتیک” اثر حمید نعمت‌الله و “مهمان مامان” به کارگردانی داریوش مهرجویی از آثار شاخصی هستند که هر کدام به نوعی به معضل اعتیاد پرداخته‌اند، به طوری که هر کدام از این فیلم‌ها ماجرای اصلی یا یکی از شخصیت‌های اصلی آن درگیر اعتیاد هستند.
در دهه ۶۰ نیز فیلم‌های “تیغ” و “ابریشم” اثر کیمیایی، “تاراج” اثر ایرج قادری، “بی‌پناه” اثر علیرضا داودنژاد و “دبیرستان” اثر اکبر صادقی به مقوله اعتیاد پرداختند و تعداد دیگری از فیلم‌های این دهه به قاچاق موادمخدر پرداخته است.
پیرامون اقدامات پیشگیرانه در مقابله با اعتیاد به مواد مخدر صنعتی، رییس دفتر پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی استان فارس معتقد است: پیشگیری از اعتیاد باید از پایه آغاز شود، به همین منظور طرح پیشگیری از اعتیاد در مهدهای کودک با برپایی کارگاه‌های آموزشی برای والدین و کودکان در فارس اجرا می‌شود.
قدرت محکم در گفت وگو با خبرنگار ایسنا، گفت: طرح پیشگیری از اعتیاد در مهدهای کودک استان فارس که ابتدای کار در ۵ مهدکودک اجرا شد، اکنون در ۴۹ مهد کودک، برنامه‌های آموزشی خود را اجرا می‌کند و امیدواریم تا پایان سال این طرح در ۱۰۰ مهدکودک برگزار شود.
وی بیان کرد: در این طرح مهارت‌های زندگی به زبان ساده برای کودکان بیان می‌شود و آموزش بازی‌های هدف‌دار نیز از بخش‌های دیگر این طرح است.
محکم با بیان اینکه در پیشگیری اجتماع‌محور بیشترین تمرکز بر والدین است، اظهارکرد: همچنین آموزش‌های ویژه والدین کودکان به ویژه مادران که شیوه فرزندپروری، تاب‌آوری و دلبستگی ایمن را به آنها خاطرنشان می‌کند، ما معتقدیم اگر والدین نسبت به فرزندان خود دلبستگی ایمن داشته باشند، می‌توانند در آینده از اعتیاد نوجوان خود جلوگیری کنند.
رییس دفتر پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی فارس گفت: از دیگر اقدامات پیشگیرانه برپایی کارگاه‌های آموزشی در محلات است که در این راستا امسال ۲۳۰ کارگاه آموزشی در ۹۴ محله تحت پوشش سازمان بهزیستی در شیراز برگزار شده است.
محکم اضافه کرد: طی سال جاری ۴۰ هزار پوستر و بروشور و ۷ هزار و ۵۰۰ بسته آموزشی در زمینه پیشگیری از اعتیاد و شناساندن عوارض سوء مصرف موادمخدر در محلات و شهرهای استان توزیع شده است.
وی خاطرنشان کرد: همچنین مطابق مصوبه هیئت دولت کارکنان دولت نیز باید با عوارض مصرف موادمخدر آشنا شوند که در این زمینه امسال ۲۰ هزار کارمند در ادارات دولتی استان، در دوره‌های آموزش پیشگیری از اعتیاد شرکت کرده‌اند.
محکم بیان کرد: برپایی ۶۰ همایش با موضوع پیشگیری اعتیاد و برپایی کارگاه‌های آموزشی در دانشگاه‌ها از دیگر اقدامات سازمان بهزیستی فارس در جهت جلوگیری از مصرف موادمخدر بین مردم به ویژه جوانان است.
رییس دفتر پیشگیری از اعتیاد سازمان بهزیستی فارس گفت: در حال حاضر ۳۳ مرکز ترک اعتیاد تحت نظارت سازمان بهزیستی در سطح استان فعالیت می‌کنند و ۱۴ مرکز سیار نیز وجود دارند.
وی با تأکید بر مداومت آگاهی‌بخشی به نسل جوان پیرامون عوارض ناهنجار موادمخدر اظهار کرد: هیجان‌خواهی، تنوع‌طلبی و تبلیغات منفی نوجوانان و جوانان را به سمت مواد به ویژه مواد صنعتی سوق می‌دهد.
محکم بیان کرد: تناسب اندام، بیدار ماندن به مدت طولانی و درمان مسایل جنسی از علل گرای به مواد صنعتی است.
وی تصریح کرد: برخی می‌پندارند که شیشه چون ماده محرک است اعتیادآور نیست؛ این در حالیست که ولع مصرف شیشه و وابستگی به آن ۴ برابر تریاک است.
مدیرکل بهزیستی استان فارس نیز در گفت وگو با ایسنا گفت: بسیاری از داروهایی که برای لاغری تبلیغ می‌شوند حاوی ترکیبات شیمیایی شیشه هستند و اگر برای تناسب اندام بدون مشورت با پزشک اقدام شود امکان اعتیاد فرد وجود دارد.
عبدالحمید کشاورز ادامه داد: رژیم‌های لاغری باید حتما تحت نظر پزشک متخصص انجام شود، در غیر این صورت آسیب‌های غیرقابل جبرانی به دنبال دارد.
وی بیان کرد: ما دوست نداریم مراکز ترک اعتیاد وجود داشته باشد و خواهان آن هستیم که جامعه به حدی از رشد و بالندگی برسد که بیشتر به سمت اقدامات پیشگیرانه برویم تا درمان و ترک اعتیاد.
کشاورز پیرامون راه‌اندازی مرکز ترک اعتیاد شیشه برای زنان معتاد در شیراز بیان کرد: برای راه‌اندازی این مرکز با دو NGO هماهنگی کردیم و با همکاری بخش خصوصی، این مرکز ترک اعتیاد در آینده راه‌اندازی می‌شود.
ایسنا
