پس از گذشت چند روز از توقیف نفتکش تالارا توسط سپاه پاسداران از آب های دریای عمان، اطلاعات جدیدی از دلایل توقیف نفتکش فاش شده که پرده از فسادی عجیب و در نوع خود ناشناخته برمی دارد! فسادی که البته رئیس کل دیوان محاسبات اخیرا نسبت به بروز و رواج آن هشدار داد!
توقیف نفتکش تالارا هر چند در ظاهر، برای جلوگیری از خروج غیرقانونی یک محموله ۳۰ هزارتنی انجام شده اما در واقع این نفتکش حامل چیزی فراتر از یک محموله و حامل نشانههای یک فساد پنهان و گسترده در نظام صادرات نفتی کشور است.
طبق اطلاعاتی که به دست خبرگزاری ایلنا رسیده؛ محموله توقیفی متعلق به هلدینگ خلیج فارس بوده که فروش آن از سوی شرکت زیرمجموعه این هلدینگ تحت عنوان «تجارت صنعت » انجام شده است. این شرکت محموله را به صرافی با نام اختصاری «ب.ص» فروخته و قرار بود پرداخت از طریق بانک صنعت و معدن انجام شود اما صراف «ب.ص» هیچ مبلغی بابت خرید این محموله سنگین پرداخت نکرده است.
با اینحال، محموله تنها با یک نامه اداری آزاد شده و عملاً در اختیار صراف قرار گرفته است. صراف نیز بدون پرداخت وجه، بار را به یک خریدار خارجی فروخته و محموله توسط همان خریدار دوم بارگیری شده است.
به معنای روشن تر در این سازو کار فاسد نظام صادرات نفتی، ارز حاصل از فروش در ظاهر وصول شده، اما در عمل هیچ بازگشتی به کشور نداشته است!
پس از فروش این محموله به خریدار خارجی، نفتکش تالارا نزدیک به یک ماه در بندر متوقف ماند، توقفی که به دلیل فشار بانک صنعت و معدن و عدم پرداخت پول از سوی صراف رخ داده بود. اما در نهایت، و به دلایلی که هنوز روشن نیست، اجازه خروج صادر میشود و نفتکش حرکت خود را از بندر حمریه امارات به سمت سنگاپور آغاز میکند.
پس از ورود نفتکش به آبهای آزاد، نیروی دریایی سپاه ، در واکنشی بهموقع، وارد عمل شده و با توقیف نفتکش پیش از تخلیه محموله، از تکمیل چرخه فساد جلوگیری میکند. این اقدام نقطهای بود که ابعاد پنهان فساد را از زیر سطح آب بیرون کشید و ماجرا را به سطح افکار عمومی آورد.
خالیخوانی؛ نام پنهان یک فساد بزرگ
بررسی انجام شده درباره سازوکار محموله تالارا، از فساد بزرگتری پرده برداشت که سالهاست اقتصاد ایران را بیصدا فرسوده میکند؛ فساد «خالیخوانی». در این روش، صراف یا واسطه صادراتی بدون بازگرداندن ارز به چرخه اقتصادی کشور، تنها «اعلام وصول صوری» را در سامانهها ثبت میکند. به بیان ساده، پول روی کاغذ بازمیگردد، اما در واقعیت، هیچ ارزی به کشور نمیرسد.
در پرونده تالارا، صراف «ب.ص» دقیقاً همین مسیر را طی کرده بود:پول فروش محموله را از خریدار دوم دریافت کرده، اما ارز به جای بازگشت به کشور، از مسیر دیگری منحرف شده و در نهایت تنها ردپای یک اعلام وصول صوری در سامانهها باقی مانده است.
نکته مهم این است که پیش از توقیف نفتکش تالارا رئیس کل دیوان محاسبات از شناسایی این فساد مرموز خبر داده بود و اعلام کرده بود که «متوجه شدیم بهویژه در حوزه نفت برخی از فروشها با تأخیر یا با انحراف از معیار محقق میشود. بخش عمده مشکلات مربوط به رسوب منابع است که متأسفانه در برخی تراستیها دیده میشود؛ چه تراستیهای مستقل و چه آنهایی که با تأیید بانکها شکل گرفتهاند.»
این اظهارات تأیید میکند که پدیده خالیخوانی، یک خطای فردی نیست؛ فسادی شبکهای و ساختاری است که حالا زیر پوست اقتصاد کشور دیده میشود. در حالیکه فساد مرموز و خطرناک «خالی خوانی» در حال ریشه دواندن در اقتصاد ایران است، سوال مهم این است که چرا نهادهای نظارتی در برابر این فساد غایب و ساکتند!
خبرگزاری ایلنا در ادامه جزییات بیشتری از این فساد را فاش می کند که در شکل گیری این فساد نام افراد اقتصادی شناخته شده و مطرح، دیده می شود.
منبع: ایلنا
