۵۰ سال پیش دخترها در روستا قبل از اینکه به سن ۱۲ سالگی برسند برای اینکه یک نان‌خور از خانواده کم شود شوهر داده می‌شدند و پسرها نیز برای اینکه کمکی برای اهل خانه بیاورند تا کمک‌حال مادرانشان در آشپزی و سایر کارها از جمله کشاورزی و مرغداری باشد خیلی زودتر از اینکه پا به سن ۲۰ سالگی بگذارند برای خود همسر برگزیده و داماد می‌شدند.
شاید این ازدواج در آن روزگاران در سنین جوانی جز آداب و سنن محسوب می‌شود و حتی اگر جوانان سن را فراتر از ۲۰ می‌گذاشتند و هنوز در خانه پدری زندگی می‌کردند به عنوان ننگ برای خانواده‌ها قلمداد می‌شدند، اما اکنون شرایط تفاوت بسیاری کرده و اتمام تحصیلات تکمیلی، آغاز کسب و کار و داشتن شرایط روحی و فکری برای پذیرش زندگی جدید به عنوان یکی از مهم‌ترین شرایط برای آغاز زندگی مشترک محسوب می‌شود؛ اما به نظر می‌رسد تاریخ در حال تکرار مجدد است و سن ازدواج در برخی نقاط از جمله آذربایجان‌غربی از بیش از ۲۰ سال به رقمی کمتر از ۱۴ سال کاهش یافته است.
* کاهش سن ازدواج در آذربایجان غربی
مدیر کل ثبت احوال آذربایجان‌غربی ضمن تایید این عدد ابراز داشت: آخرین آمار در مورد ازدواج حکایت از آغاز زندگی زناشویی هزار و ۴۸۸ دختر ۱۰ تا ۱۴ سال و ۵۲ پسر زیر ۱۵ سال دارد که رقمی تکان‌دهنده است وجود دارد.
محمد جوان همچنین از ثبت ازدواج ۱۳ دختر زیر ۱۰ سال در آذربایجان‌غربی در سال جاری خبر داد و افزود: بیشتر این ازدواج‌ها در بین خانواده‌های اهل تسنن و ساکنان نوار مرزی شکل می‌گیرد که باید به لحاظ فرهنگی و جلوگیری از ادامه این روند برنامه‌ریزی اساسی صورت گیرد.
وی با بیان اینکه تمام ازدواج‌ها با اخذ حکم رشد از سوی دفاتر رسمی به ثبت می‌رسد، تاکید کرد: هیچ ازدواجی بدون اجرایی شدن موارد مذکور توسط اداره ثبت‌احوال به ثبت نمی‌رسد.
جوان در ارتباط با پیامدهای منفی ازدواج‌های زودهنگام که اغلب ریشه در سنت ساکنان برخی مناطق استان دارد، گفت: دستگاه‌های متولی قانون باید برای جلوگیری از این موضوع با جدیت وارد عمل شوند چرا که نوجوانان در این سن به جای اتخاذ تصمیمی منطقی از روی هیجان اقدام کرده و ممکن است با روبه رو شدن با مشکلات زندگی و از بین رفتن هیجانی که دلیل انتخاب شان شده از انتخاب و عمل خود پیشمان شوند.
* ازدواج نوجوانان یکی از آسیب‌زاترین اشکال ازدواج است
راضیه یارعلی استاد دانشگاه ارومیه و جامعه‌شناس در این ارتباط با بیان اینکه ازدواج نوجوانان یکی از آسیب‌زاترین اشکال ازدواج است، گفت: از آن‌جا که این افراد خودشان تصمیم گیرنده نیستند بعد از ازدواج فکر می‌کنند که قربانی نظرات دیگران شده‌اند و اغلب برای حفظ زندگی خود انگیزه لازم را ندارند.
وی آغاز زندگی مشترک بین دو جوان را نیازمند داشتن رشد جسمی، روانی و اجتماعی عنوان کرد و افزود: برای یک ازدواج موفق، آمادگی زیستی، روانی، مادی و اجتماعی بسیار ضروری است اما افرادی که با سن کم اقدام به انجام این سنت کرده و یا از سوی خانواده‌ها مجبور به ازدواج می‌شوند شرایط لازم برای پذیرش زندگی مشترک را ندارند که عواقب آن نه‌تنها خانواده بلکه جامعه را نیز متشنج می‌کند.
یارعلی، سن مناسب ازدواج را برای دختران ۱۸ تا ۲۴ سال و برای پسران ۲۴ تا ۲۸ سال دانست و افزود: نزدیک به ۸۰ درصد ازدواج‌ها از انگیزه‌های غلط و خودخواهانه نشأت می‌گیرد که فشار اطرافیان، رهایی از تنهایی و افسردگی، فرار از رشد و بالندگی، پر کردن خلأ احساسی و معنوی، پذیرش اجتماعی، تأمین مخارج زندگی، اعتماد به نفس پایین و بی ارزش شمردن ارزش خود از جمله این موارد است.
استاد دانشگاه ارومیه خاطرنشان کرد: کنترل خانواده‌ها و برگزیدن بهترین روش تربیتی برای جلوگیری از دور شدن جوانان و نوجوانان از محیط خانواده، افزایش فرهنگ خانواده برای جلوگیری از اعمال فشار به فرزندان در خصوص آغاز زندگی مشترک و برنامه‌ریزی مسئولان برای نظارت بیشتر بر وضعیت جامعه و جلوگیری از روابط ناسالم بین پسران و دختران که در برخی مواقع منجر به ازدواج‌های زودهنگام می‌شود، از جمله راهکارهای اساسی در زمینه ممانعت از کاهش سن ازدواج محسوب می‌شوند.
* امنیت و آرامش در یک جامعه نتیجه ازدواج سالم است
معاون اجتماعی فرماندهی انتظامی آذربایجان‌غربی نیز ضمن تاکید بر ازدواج به عنوان قراردادی برای بقای انسان، افزود: امنیت و آرامش در یک جامعه، نتیجه ازدواج سالم و محیط آرام‌بخش خانواده است، به دلیل اینکه ازدواج عامل تشکیل خانواده بوده و دیر کردن در زمان این امر مهم سبب تأخیر در تشکیل خانواده‌های نوپا است موضوع از اهمیت بیشتری در تحقیق و بررسی برخوردار است.
احد مهرمند یکی از شاخص‌های مهم در سنجش سلامت و بهداشت روحی و جسمانی مردم جامعه را سن ازدواج دانست و تاکید کرد: در ایران اسلامی که هنجارهای دینی نزد عموم دارای اهمیت ویژه است و جوانان بخش اکثریت جمعیتی را تشکیل می‌دهند، این ارزیابی در حوزه اخلاق اجتماعی و روحیه جمعی نیز مطرح می‌شود و دامنه تأثیر سن ازدواج را به حوزه‌های رفتاری و فرهنگی هویتی جوانان جامعه منتقل می‌کند.
امید آن می‌رود با پیشرفت تکنولوژی در عصر حاضر خانواده‌ها برای حفظ فرزندان خود در برابر انواع ناهنجاری‌های اجتماعی و اخلاقی نسبت به تشکیل خانواده به موقع فرزندان خود تلاش کنند.
==================
گزارش از: فاطمه جعفرنژاد
============
فارس
