اینجا سکوت وهم آور نیست، خنده بر لبانت می خشکد و سخن بر زبانت می ماند، تنها باید چشمانت را باز و ذهنت را رها کنی تا چیزی از دیدگانت مخفی نماند، سر به هر طرف که بچرخانی خطی، کتابی، مهری و نشانی از دوردست ترین زمانها برایت نمایان می شود، اشتباه نکنید شما در ماشین زمان نیستید، اینجا موزه خصوصی فردی است که روزش را با تامل و تعمق در گذشته آغاز می کند، گنجینه شخصی دکتر محمد صادق محفوظی که تاریخ و تمدن سرزمینش را از دوردست ترین نقاط دنیا به ساختمانی ۱۰ طبقه در خیابان سعادت آباد آورده تا به میراث گذشتگان ادای دین کند.
همین چند روز پیش بود که در موزه یا بهتر بگویم گنجینه دکتر محفوظی به رویمان باز شد، گنجینهای از هنر، تاریخ، فرهنگ و تمدن بیبدیل ایران زمین که وصفش بی تردید به ساعت ها و روزها وقت نیاز دارد.
اینجا همه چیز نشانی از گذشتگان و تاریخی پویا دارد، حدود ۱۲۰ هزار اثر هنری ایرانی، اسلامی در این گنجینه عظیم نگهداری میشود، آثاری که هر کدام با سختی و پیگیریهای دکتر محفوظی طی ۲۰ سال از سراسر دنیا جمع آوری شده است.
در گوشهای از این موزه میتوان سیر تحول تاریخی سکه از زمان ضرب اولین سکه در ایران تا عصر حاضر را به همراه ۳۴ هزار جلد کتاب خطی از قرون اولیه اسلام و دوران معاصر و بیش از ۱۸ هزار خط احکام، قاب، منشات، نقاشی، نقاشی خط، همچنین بیش از ۲۵ هزار قطعه مهر، نشان، انگشتر از دوران هخامنشیان تا دوران معاصر را شاهد بود. بیتردید هر یک از این اشیا ذهن بیننده را با خود به ژرفای تاریخ ایران میبرد.
در همان نگاه اول میتوان نظم و هارمونی را در زوایای این محل مشاهده کرد. هیچ به هم ریختگی و سردرگمی در کار نیست، صاحب این گنجینه عظیم با سخاوت و گشادهرویی هر آنچه دارد را در اختیار پژوهشگران و محققان و دانشجویان قرار می دهد تا زکات گنجینه اش را ادا کرده باشد.
در این کتابخانهی خطی و موزه خصوصی سیر تحول ۱۴ قرن کتابت قرآن و کتاب آرایی قرآنی با انواع خطوط کوفی دیده می شود، قطعه خط های قرآنی متعلق به قرن های ۳و۴ قمری که با زیبایی و ظرافت خاص روی پوست نوشته شده است.
بدون اغراق خطوط قرآنی زینتبخش این گنجینه ارزشمند است اما آثاری از پیدایش نقاشی و مینیاتور و شیوه شکل گیری و آمیخته شدن آن با هنر ایرانی و مکاتب مختلف نقاشی مثل مکتب مغول، هرات، اصفهان و قزوین در این نمایشگاه، چشم هر دوستدار هنری را می نوازد.
سیر تحول مهرو انگشتر از دوران هخامنشی تا دوران اسلامی، از سلاطین ایرانی، شاهزادگان، وزرا، سفرا، تجار و شخصیتهای برجسته هر یک میتواند منبع ارزشمندی برای علاقهمندان و پژوهشگران علاقهمند به حوزه میراث و تاریخ تمدن کشورمان باشد.
درون سالن قدم میزنی، خود را در زوایا و لایههای تاریخ حس میکنی؛
به نظر می رسد در این گنجینه هیچ چیز از قلم نیفتاده است، سیر تاریخی سفال و سرامیک، ظروف سنگی، نوشته هایی که بر روی کتیبه های ساروجی انجام شده، ظروف سرامیکی که در دورههای مختلف و بنا به فرهنگ اقلیمهای مختلف در ایران آرایش و تزیین میشدند و بر روی هر یک از آنها هنر ایرانی و اسلامی نقش میبسته است.
آنچه هر مشتاق علم و هنری را به این مجموعه می کشاند نه تنها گنجینه مادی، بلکه آثار معنوی و منتشر شده ای است که از دل سال ها هم نشینی با میراث و تمدن ایران بیرون آمده است، انتشار بیش از ۷۰۰ عنوان کتاب، مقاله و نامه و ۲۰۰ پایان نامه با موضوعات مختلف که اکثریت آنها با موضوعات قرآنی و اسلامی بوده اند خود دلیل محکمی برای بیبدیل بودن گنجینه خصوصی دکتر محفوظی است.
شیوههای نگارش استادان معروف و ماندگار، قطعه خط هایی که با شیوه های مختلف نگارش خط انجام شده در روح و جان شیفتگان ادب و هنر رسوخ می کند، شیوه های نگارش چند سطری، مورب نویسی، وارونه نویسی، چپ و راست نویسی و رنگین نویسی به شیوه های مختلف تذهیبها و شمسههای که در کنار قرآنها کار شده است، ضرورت و اهمیت نگارش را در میان ایرانیان به بلندای یک تاریخ به درستی روشن می سازد.
مهرهایی با قیمانده از دوران هخامنشیان با قدمت ۴ هزار ساله در گوشهای از این موزه خصوصی خودنمایی می کند، مهرهایی با مضامین مختلف همچون، لحظههای شکار و لحظههای عبادت که به صورت سیلندری، غلطکی و استوانهای به شیوه نیمکره، نیمکاسه ساخته شدهاند که اغلب موضوعات آن به صورت تک پرتره، تکصورت و شخصیتهای آن زمان بوده است.
ترسیم اشکالی از حیوانات افسانهای یا خیالی حیواناتی نظیر هژیر و گرینف که پادشاهان دوره اشکانی و ساسانی ازوجود آنها برای حکاکی مهرهایشان استفاده می کردند خود گویای نظم و انضباط در عرصههای اجتماعی در این دوره بودهاند.
زیورآلات نیز بخش دیگری از این مجموعه گرانبها را به خود اختصاص داده است، دستبندهای سلجوقی، پابندهای زنانه و فیروزه نشان، تنها نمونهای از شمایلهای مصور و همچنین شمایلهای نوشتاری که تداعیکننده ذوق و هنر بی حد ایرانیان باستان است.
موزه خصوصی دکتر محمد صادق محفوظی گنجینه ای است با هزاران اثر هنری، آنچه مسلم است؛ تنها علاقهمندی به میراث فرهنگی موجب جمع آوری این گنج ارزشمند نبوده است، عشق به میراث گذشتگان و تعمق در فرهنگ و تمدن ایران زمین را شاید بتوان یکی از دلایل اصلی جمع آوری این گنجینه ارزشمند دانست. گنجینهای که در طبقات مختلف و با چینشی کاملا تخصصی در اختیار دوستداران فرهنگ و تمدن قرار می گیرد.
این موزه همواره مورد توجه نهادهای بینالمللی فرهنگی، سازمان کنفرانس اسلامی، سازمان یونسکو، دانشگاه آکسفورد موزه V&A و نهادهای جهانی موزهای بوده است و شخصیتهای برجستهای همچون رؤسای جمهور کشورهای مختلف، دبیرکل سازمان ملل، دبیرکل سازمان کنفرانس اسلامی، وزرای فرهنگی کشورهای مختلف، سفرای کشورهای مختلف و اساتید دانشگاهها از این موزه دیدن کردند. این موزه همواره میزبان تمامی علاقهمندان به میراث باستانی و تاریخی کشورمان بوده است. سایت این موزه به آدرس: www.mahfouzi-museum.com اطلاعات کامل و جامعی را از این گنجینه در اختیار بازدیدکنندگان قرار میدهد.