سوزان رایس، سفیر آمریکا در سازمان ملل و انتخاب اول اوباما، بعد از این که از سوی تعدادی از جمهوری خواهان درباره پرونده بنغازی متهم به فریب کنگره و افکار عمومی شده بود هفته قبل از کاندیداتوری این سمت کناره گیری کرد. به نظر میرسد او در مقام خود به عنوان سفیر باقی خواهد ماند و شاید در نهایت مشاور امنیت ملی در دولت فعلی شود.
سناتور جان کری در عرصه بین المللی شناخته شده است و هم اکنون ریاست کمیته روابط خارجه سنا را بر عهده دارد. در پرونده کاری او موارد متعددی وجود دارد که نشان دهنده تسلط او بر مسایل مهم بین المللی و امنیتی است. از جمله مهم ترین این موارد حضور او در بررسی پرونده ایران-کنترا (پرونده ای بسیار جنجالی در آن دوره) بین سالهای ١۹٨۷ تا ١۹٨۹ است.
جان کری یکی از افراد بانفوذی است که با جو بایدن برای وضع سخت ترین تحریم ها در طول تاریخ بر ضد ایران همکاری کرده است و از نظر جهت گیری در رابطه با مسئله هسته ای ایران تفاوت چندانی با سایر افراد دولت اوباما ندارد. البته او در ماه آوریل اظهار داشته که فکر می کند رهبران ایران در مورد بحث هسته ای منطقی عمل خواهند کرد، و در جای دیگری درباره منافع مشترک ایران و آمریکا به خصوص در زمینه از بین بردن طالبان و مبارزه با مواد مخدر صحبت کرده است و در صورت شکست روند دیپلماتیک، حمله نظامی را آخرین گزینه خوانده است.
اما نباید به موضع گیری های این چنینی جان کری در مورد منطقی بودن رهبران ایران یا منافع مشترک ایران و آمریکا بسنده کرد و حضور او را در سمت وزیر خارجه جدید آمریکا به فال نیک گرفت. به نظر می رسد دولت اوباما تغییر چندانی در روند سیاست خارجی خود اعمال نخواهد کرد. بسیاری از سیاستمداران معتقدند انتخاب کری به معنای ادامه روند سیاست خارجی اوباما از دور اول ریاست جمهوری او است و دیدگاه های جان کری را از هر لحاظ بسیار نزدیک به دیدگاه های هیلاری کلینتون می دانند و حتی شایعاتی وجود دارد که کلینتون هم کری را مناسب ترین گزینه برای جانشینی خودش می داند.
به طور کلی تحولات احتمالی کابینه اوباما را می توان به این صورت بیان کرد:
اول این که با خداحافظی کلینتون و روی کار آمدن جان کری نباید انتظار تحولی جدی در سیاسی خارجی آمریکا داشت، زیرا از نظر دیدگاه و جهان بینی کری شباهت های بسیاری به کلینتون دارد.
نکته دیگر این که در مورد مسائلی مانند تحریم ها بر ضد ایران باید توجه داشت که قبل از روی کار آمدن اوباما این مسائل بیشتر در حوزه اختیارات قوه مجریه ی آمریکا بوده است، ولی اکنون نقش کنگره در این باره بسیار پررنگ تر شده است. با رفتن کری از کمیته روابط خارجی سنا، گزینه احتمالی جانشینی او در سمت رییس این کمیته سناتور رابرت مندز است که سیاست های او هم در راستای سیاست های کلی دولت اوباما است و در سالهای اخیر هم نشان داده که در مورد وضع تحریم های سخت تر علیه ایران هماهنگ با دولت است.
در ضمن نباید نقش سوزان رایس را هم نادیده گرفت. با وجود این که او نتوانست به وزارت خارجه راه پیدا کند، احتمال زیادی وجود دارد که مشاور امنیت ملی اوباما شود. در مورد او هم چیزی که واضح است نگاه ضد جمهوری اسلامی و موافق با وضع تحریم های بیشتر است.
تنها روزنه امید را شاید بتوان چاک هیگل دانست. گزینه احتمالی تصدی پست وزارت دفاع آمریکا. پیشینه سیاسی او نگاهی ملایم تر نسبت به ایران نشان را میدهد. او در مواردی با تحریم های سخت علیه ایران مخالفت کرده و به جای حمله نظامی خواستار مذاکره برای حل مسائل شده است. اما با روند فعلی و دیدگاه های سرسختانه ی دولت اوباما نسبت به جمهوری اسلامی، احتمال بسیار کمی برای اثرگذاری او وجود دارد.
در ضمن باید توجه داشت سناتور جان کری یکی از حامیان اسراییل است و به نظر می رسد در دوران حضور او در وزارت خارجه، این متحد اصلی آمریکا در منطقه خاورمیانه از حمایت های خوبی برخوردار شود. بنابراین خداحافظی کلینتون و ورود جان کری به وزارت خارجه آمریکا را نمی توان نشان تغییری جدی سیاست های آمریکا در قبال ایران، به خصوص مسئله هسته ای و تحریم های وضع شده دانست و با این که ناامیدکننده به نظر می رسد باید گفت که در صورت عدم موفقیت طرفین برای یافتن راه حل دیپلماتیک باید انتظار وضع تحریم های سخت تری را نیز داشت.
الف
