خیلی‌ها هستند که می‌گویند به جای جهانگردی اگر تمام عمرت را برای دیدن گوشه و کنار ایران بگذاری، باز وقت کم می‌آوری. خیلی‌ها می‌گویند آثار باستانی و شهرهای تاریخی ایران آنقدر زیادند که عمر آدم به دیدن همه آنها قد نمی‌دهد… خیلی‌ها می‌گویند در چنین شرایطی انتخاب این که کجا را حتما ببینی و اولویت‌هایت را برای دیدن آثار مشخص کنی کار خیلی سختی است.
خب، ما خیال داریم کار شما را کمی آسان کنیم. چه جوری؟ لابد می‌دانید که ایران تاکنون ۹ اثر را در فهرست میراث جهانی یونسکو به ثبت رسانده است. ثبت کردن اثر یا محوطه باستانی اصلا کار آسانی نیست. یعنی یک اثر باید شرایط و ویژگی‌های منحصر به فردی داشته باشد تا بتواند در این فهرست ثبت شود. این ۹ اثر از جمله جاهایی هستند که آدم تا قبل از مرگ حتما باید ببیند. پس اگر یک زمانی خیال سفر کردن به سرتان زد، دیدن این محوطه‌ها یا بناها را در اولویت قرار دهید: زیگورات چغازنبیل، تخت‌جمشید، میدان نقش جهان، تخت‌سلیمان، ارگ بم، پاسارگاد، گنبد سلطانیه، بیستون و قره کلیسا.
یک زیگورات دوست‌داشتنی
۴۵ کیلومتر که از شهر شوش به سمت جنوب شرقی یعنی شهر اهواز حرکت کنید با بنایی مواجه می‌شوید که بیش از هر چیز شگفتی‌آفرین است. بنایی خشتی و کاهگلی که به آن نیایشگاه چغازنبیل می‌گویند.
اگر سراغ از قدمتش بگیرید، مطمئن باشید که سرتان گیج می‌رود چرا که این اثر متعلق به ۱۲۵۰ سال قبل از میلاد مسیح است. یعنی شما باید این عدد را با ۲۰۱۰ جمع کنید تا حسابی سرتان گیج برود و بفهمید بیش از ۳۰۰۰ سال تاریخ یعنی چه. این معبد توسط اونتاش گال، پادشاه بزرگ عیلام باستان و برای ستایش ایزد اینشوشیناک، نگهبان شهر شوش، ساخته شده‌است. آشوربانی پال، پادشاه خونخوار بابل در حمله‌اش به عیلام ، تمدن عیلام را به همراه این معبد ویران کرد به‌خاطر همین چغازنبیل سال‌ها در زیر خاک به شکل یک زنبیل واژگون مدفون شده بود تا این که رومن گیرشمن فرانسوی آن را از زیر خاک‌ها بیرون آورد. یکی از ویژگی‌های به یاد ماندنی چغازنبیل ردپای به جا مانده از پسرکی است که در زمان ساخت این معبد روی خشت‌های خیس راه می‌رفته است.
شکوه تخته سنگ‌های تراشیده
خب تخت‌جمشید که نیاز به معرفی ندارد. خیلی‌ها تخت‌جمشید را دیده‌اند، اما هزار بار هم که ببینی باز کافی نیست. می‌گویند اگر قرار باشد همه هنرمندان و صنعتگران جهان دور هم جمع شوند و نمایشگاهی از آثارشان ترتیب دهند، با دیدن تخت‌جمشید از فکر برپایی این نمایشگاه بیرون می‌آیند، چرا؟ چون ۲۵۰۰ سال پیش پادشاهان هخامنشی ترتیب چنین نمایشگاهی را با ساخت تخت‌جمشید داده‌اند. قدیمی‌ترین بخش تخت جمشید بر پایه یافته‌های باستان‌شناسی مربوط به سال ۵۱۵ پیش از میلاد است و آن جوری که در منابع متعدد و گوناگون تاریخی آمده ساخت تخت‌جمشید در حدود ۲۵ قرن پیش در دامنه غربی کوه رحمت، به عبارتی میترا یا مهر و در زمان داریوش بزرگ آغاز شده و بعدها پسران داریوش و جانشینان او کار ساخت آن را ادامه داده‌اند. در تخت جمشید کلی خشت نوشته و لوح‌های گلی پیدا شده که نشان می‌دهد هزاران صنعتگر و هنرمند از کشورهای مختلف برای ساخت تخت‌جمشید به شهر پارسه آمده‌اند. در این الواح گلی میزان حقوق آنها، مزایای بیمه کارگری، حتی حقوق زنان شاغل در تخت‌جمشید که به خاطر بارداری به مرخصی رفته‌اند ثبت شده است. می‌گویند ساخت تخت‌جمشید ۱۲۰ سال طول کشیده است و درست مثل چغازنبیل یک خونخوار دیوانه دیگر به نام اسکندر مقدونی پیدا شده که کل این تمدن و شکوه را به آتش بکشد.
اوج هنر اسلامی
میدان نقش جهان که البته نیاز به معرفی ندارد. هر کسی که گذرش به اصفهان افتاده باشد حتما سری به این میدان زده است. میدانی محاصره‌شده بین بناهایی با شکوه همچون مسجد شیخ لطف‌الله و عالی‌قاپو که همگی یادگار دوره صفویه است. میدان نقش جهان، میدانی مستطیل شکل و بسیار وسیع در قلب شهر اصفهان است که طول آن از شمال به جنوب کشیده شده‌است. طول این میدان ۵۰۷ متر و عرض آن ۱۵۸ متر است و در اطراف میدان ۲۰۰ حجره ۲ طبقه قرار دارد. علاوه بر آن ۴ بنای عالی‌قاپو، مسجد جامع عباسی، مسجد شیخ لطف‌الله و سردر قیصریه نیز در ۴ ضلع این مستطیل ساخته شده‌اند. شاردن فرانسوی، جهانگرد معروف این میدان را زیباترین میدان جهان توصیف کرده است.
لذت قدم زدن در تاریخ
این یکی را شاید افراد کمتری دیده باشند ولی باور کنید یکی از منحصربه‌فردترین محوطه‌های تاریخی است که می‌توانید ببینید. این محوطه تاریخی در نزدیکی شهر تکاب است و برای دیدنش به کمی کوهنوردی احتیاج دارید ولی وقتی به تخت سلیمان رسیدید با دریاچه‌ای مواجه می‌شوید به رنگ فیروزه‌ای آسمان. داستان افسانه‌ای بسیار قشنگی درباره تخت سلیمان وجود دارد. این آتشکده یکی از سه آتشکده مهم دوران ساسانیان بوده است و می‌گویند کیخسرو وقتی می‌خواسته بهمن دژ را بگشاید، در این محل در وسط روز با تاریکی نابهنگامی روبه‌رو می‌شود که دیوان با جادوی خود آن‌را به وجود آورده بودند. اما ناگهان آتشی از آسمان بر یال اسب او فرود می‌آید و همه جهان را روشن می‌کند، به خاطر همین اسم این محل را آذر گشسب یعنی آتش اسب نر می‌گذارد.
خشت خشت خاطره
نمی‌دانم چند نفر از شما ارگ بم را قبل از زلزله ویران‌کننده بم در سال ۸۲ دیده‌اید. اما آنهایی که دیده‌اند آنقدر محسورش شده‌اند که حالا طاقت دیدن ویرانه‌هایش را ندارند. ارگ بم بزرگ‌ترین مجموعه خشتی جهان بود و تا ۵۰۰ سال قبل از میلاد مسیح قدمت داشت.
این بنا یکی از بناهای منحصربه‌فرد خشتی جهان بود که وسعت و زیبایی آن خیلی‌ها را شیفته‌اش کرده بود.
از سوی دیگر نام این بنا به نام آخرین حاکم سلسله زندیه یعنی لطفعلی‌خان زند گره خورده است.
او در جنگ با آغامحمدخان قاجار به این ارگ پناه برد و سرانجام در همین ارگ بر اثر خیانت نزدیکانش تسلیم شد.
ارگ بم تاریخ و رویدادهای بسیاری را در دل خود جای داده است که قدم زدن در محوطه آنها را لذت‌بخش‌تر می‌کند.
yjc.ir
