علی پاکزاد: مهار هزینه های دولت با هدف ایجاد انضباط مالی طی سالهای گذشته در تمامی برنامه های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت کشور مورد توجه قرار گرفته است اما به نظر می رسد مسیر طی شده در این رابطه بر خلاف برنامه های مصوب بوده است.
نگاهی به روند مخارج دولت طی سالهای ۸۴ تا ۱۳۹۲ براساس برآوردهای صندوق بین المللی پول نشان می دهد که دولت ایران به طور متوسط سالانه مخارج خود را معادل ۲۱ درصد افزایش داده است، یعنی چیزی بالغ بر ۵ درصد بیش از متوسط نرخ رشد تورم در این دوره که خود گویای تاثیر مضاعف نرخ تورم در هزینه های دولت است.
براساس گزارش منتشر شده از سوی صندوق بین المللی پول میزان مخارج دولت در ایران از ۳۰ هزار میلیارد تومان در سال ۸۳ به ۱۵۱ هزار میلیارد تومان در سال ۹۲ رسیده است، نکته جالب آنکه این روند رو به رشد هزینه های دولت در مقایسه با نرخ رشد هزینه چند کشور همسایه ایران نیز رشد بالایی بوده است.
در بین شش کشور افغانستان، عراق، امارات، کویت، پاکستان و ایران بالاترین رشد هزینه های دولت طی سالهای ۸۴ تا ۹۲ مربوط به کشور افغانستان است، که به طور متوسط سالانه ۲۷ درصد افزایش پیدا کرده و ایران با ۲۱ درصد در رتبه دوم ، پاکستان با ۲۰ درصد رتبه سوم، کویت با ۱۷ درصد رتبه چهارم، امارات متحده عربی با ۱۴ درصد رتبه پنجم و عراق با ۱۳ درصد پایین ترین میزان رشد هزینه ها را داشته است.
تبدیل بودجه کشورهای مختلف به نرخ روز نشان می دهد که در حال حاضر بالاترین میزان مخارج دولت بین شش کشور مورد بررسی مربوط به عراق است که هزینه های دولت این کشور در سال ۹۲ به قیمت امروز دینار عراق در بازار آزاد معادل ۳۹۲ هزای میلیارد تومان است، البته برای برآورد دقیق این ارقام باید متوسط نرخ یک ساله برای تبدیل استفاده شود ولی این مقایسه ناقص هم به خوبی نشان می دهد تا چه حد کاهش ارزش پول ملی در کاهش توان اقتصادی کشورها تاثیر دارد، در حال حاضر هر دینار عراق معادل ۳٫۲ تومان قیمت دارد و هزینه ۱۲۲ هزار میلیارد دیناری دولت این کشور را با ۳۹۲ هزار میلیارد تومان برابر می کند.
میزان هزینه دولت ها در کشورهای همسایه ایران | |||||||||||||
نام کشور | واحد ارقام | ۱۳۸۳ | ۱۳۸۴ | ۱۳۸۵ | ۱۳۸۶ | ۱۳۸۷ | ۱۳۸۸ | ۱۳۸۹ | ۱۳۹۰ | ۱۳۹۱ | ۱۳۹۲ | ||
پول ملی | میلیارد تومان | سهم در تولید ناخالص | |||||||||||
افغانستان | میلیارد افغانی | ۴۰ | ۵۳ | ۷۶ | ۹۶ | ۱۱۵ | ۱۳۴ | ۱۵۴ | ۱۹۸ | ۲۵۸ | ۳۲۶ | ۲۴,۱۴۸ | %۲۹٫۶ |
ایران | میلیارد تومان | ۲۹,۷۴۹ | ۴۵,۰۰۸ | ۵۶,۴۸۷ | ۶۱,۷۵۷ | ۸۲,۸۸۳ | ۸۱,۰۲۰ | ۹۱,۷۵۵ | ۱۲۱,۴۹۶ | ۱۱۸,۲۶۱ | ۱۵۱,۱۶۷ | ۱۵۱,۱۶۷ | %۱۷٫۱ |
عراق | میلیارد دینار | ۴۸,۶۸۴ | ۴۶,۴۷۷ | ۴۸,۱۰۸ | ۵۱,۴۰۶ | ۸۹,۹۰۴ | ۷۶,۹۲۰ | ۸۰,۳۴۴ | ۹۴,۲۵۳ | ۱۰۹,۴۵۹ | ۱۲۲,۷۲۷ | ۳۹۲,۷۲۶ | %۴۵٫۱ |
کویت | میلیارد دینار | ۶ | ۷ | ۹ | ۱۰ | ۱۶ | ۱۳ | ۱۵ | ۱۷ | ۱۹ | ۲۱ | ۲۷۱,۶۶۱ | %۴۳٫۳ |
پاکستان | میلیارد روپیه | ۹۲۳ | ۱,۱۱۷ | ۱,۴۰۲ | ۱,۸۰۰ | ۲,۲۸۱ | ۲,۵۳۱ | ۳,۰۰۸ | ۳,۵۶۶ | ۴,۳۲۶ | ۴,۶۹۳ | ۲۱۵,۸۹۹ | %۲۰٫۲ |
امارات | میلیارد درهم | ۹۸ | ۱۰۱ | ۱۲۰ | ۱۴۷ | ۲۰۳ | ۲۵۸ | ۲۶۴ | ۲۹۸ | ۲۹۰ | ۳۰۰ | ۲۹۶,۸۸۶ | %۲۲٫۱ |
منبع: صندوق بین المللی پول |
خبرآنلاین