از اسفند پارسال که نخستین تحرک‌های انتخاباتی برای انتخابات شوراهای شهر آغاز شد، اصلاح‌طلبان اعلام کردند در انتخابات پیش روی شوراها حضور فعالی خواهند داشت و گفتند نه‌تنها در تهران که در تدارک تهیه فهرست‌هایی برای تصاحب کرسی‌های بیشتری از شوراها در سایر شهرهای کشور هستند. حالا اما محمدعلی نجفی، عضو اصلاح طلب شورای سوم در کمیسیون برنامه و بودجه، می‌گوید خبرهای خوشی ندارد. او یکشنبه در حاشیه جلسه شورای شهر تهران با بیان اینکه هیات های اجرایی کارشان رو به اتمام است، گفت:«جلسات اصلاح طلبان برای شوراها ادامه دارد اما خبرهایی به ما رسیده که نشان می دهد می خواهند بسیاری از نامزدهای اصلاح‌طلب در همین مرحله را رد کنند و متاسفانه خبرهایی هست که حتی صلاحیت تعدادی از چهره‌های شاخص اصلاح‌طلب و آن هم افراد معتدل تایید نشده است.»
در مهلت قانونی ثبت نام داوطلبان شوراها، نامزدهای اصلاح‌طلب هم نام‌نویسی کردند و از آن زمان تا دیروز فرآیند بررسی صلاحیت‌ها در هیات‌های اجرایی انتخابات شوراها ادامه داشت.از امروز هیات‌های نظارت پای کار می‌آیند تا با بررسی گزارش‌های هیات‌های اجرایی درباره صلاحیت داوطلبان شورا تصمیم بگیرند. حسین طلا، رییس هیات عالی نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا درباره آخرین وضعیت بررسی صلاحیت نامزدهای انتخابات شوراها گفت: «از ۱۲اردیبهشت پس از استعلام‌های چهارگانه از نیروی‌انتظامی، ثبت‌احوال، قوه‌قضایی و وزارت اطلاعات، هیات‌های اجرایی بررسی صلاحیت نامزدهای شوراها را آغاز کردند و دیروز آخرین روز بررسی صلاحیت نامزدها در هیات‌های اجرایی بود و از امروز نتایج بررسی‌های هیات‌های اجرایی برای داوطلبان شوراهای روستا به هیات‌های نظارت بخش و برای داوطلبان کرسی‌های شوراهای اسلامی شهرها به هیات‌های نظارت شهرستان‌ها ارسال می‌شود.»
به‌گفته طلا، هیات‌های نظارت یک هفته وقت دارند که نامزدهای تایید‌شده توسط هیات‌های اجرایی را بررسی کنند. در این مرحله هیات‌های نظارت در واقع گزارش‌های هیات‌های اجرایی را بررسی می‌کنند، اما اگر افرادی توسط هیات‌های اجرایی ردصلاحیت شده باشند، هیات‌های نظارت نمی‌توانند صلاحیت آن‌ها را تایید کنند، اما هیات نظارت این اختیار را دارد که از میان افراد تایید‌صلاحیت‌شده توسط هیات‌های اجرایی افراد دیگری را ردصلاحیت کند.
رییس هیات عالی نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا در ادامه گفت: «در صورتی که افراد توسط هیات نظارت تایید شوند، یعنی صلاحیت آن‌ها برای انتخابات تایید شده است و می‌توانند در انتخابات شوراها شرکت کنند، اما چنان‌که نظر هیات اجرایی را مبنی بر تایید داوطلبان تایید نکنند نتیجه به‌همراه رد‌شدگان هیات اجرا از طریق رییس هیات اجرایی بخش یا شهرستان به ذی‌نفعان در تاریخ ۲۸اردیبهشت اعلام می‌شود.» در آخرین روز بررسی صلاحیت نامزدهای شورای شهر توسط هیات‌های اجرایی اما مهم‌ترین خبرها در محافل سیاسی و شهری درباره رد صلاحیت اصلاح‌طلبان است.
خبرهای غیررسمی که از نتایج بررسی های هیات‌های اجرایی به بیرون درز کرده گویای آن است که شماری از اصلاح‌طلبان در همین نخستین مرحله بررسی صلاحیت‌ها و توسط هیات‌های اجرایی رد شده‌اند. نخستین خبرها از شهر اصفهان رسیده و گفته می‌شود روند ردصلاحیت نامزدهای نزدیک به اصلاح‌طلبان برای شورای این شهر بسیار گسترده بوده است.
افزون بر این منابع آگاه تایید کرده‌اند که صلاحیت تعدادی از چهره‌های شاخص اصلاح‌طلبان هم توسط هیات‌های اجرایی رد شده است. همچنین گفته می‌شود تعدادی از نامزدهای اصلاح‌طلب در هفته‌های اخیر از سوی برخی نهادها فراخوانده شدند و از آن‌ها خواسته‌شده پیش از اعلام نتایج بررسی صلاحیت‌ها، خودشان از شرکت در انتخابات شوراها انصراف دهند.
در محافل سیاسی نقل است که به برخی از نامزدهای اصلاح‌طلب گفته‌اند برائت‌نامه‌ای درباره حوادث سال ۸۸ بنویسند تا صلاحیتشان برای شرکت در انتخابات شوراها تایید شود. طلا، رییس هیات عالی نظارت بر انتخابات شوراهای شهر و روستا در پاسخ به این پرسش که آیا خبرهای غیررسمی که درباره ردصلاحیت گسترده اصلاح‌طلبان توسط هیات‌های اجرایی منتشر شده است، صحت دارد و شما در این باره خبری شنیده‌اید؟ گفت: «تا ۲۸اردیبهشت که نتایج نهایی اعلام خواهد شد هر اظهارنظری در این‌باره غیراخلاقی است و در این‌باره صحبتی نمی‌کنم.»
به‌گفته طلا همه رد‌صلاحیت‌شدگان مطابق قانون از زمان اعلام نتایج بررسی هیات‌های نظارت، چهار روز فرصت دارند (یعنی تا اول خرداد امسال) که به هیات‌های نظارت شهرستان و هیات عالی نظارت استان شکایت کنند و هیات‌های ذی‌ربط هم باید ظرف مدت ۱۰روز به شکایات و اعتراض آن‌ها رسیدگی و نتیجه را به بخشداران و فرمانداران جهت ادامه امور اعلام کنند و مسئول ابلاغ نتیجه نهایی به نامزدها بخشداران و فرمانداران خواهند بود. فرج کمیجانی، دبیر شورای‌عالی سیاستگذاری انتخابات شوراهای شورای هماهنگی جبهه اصلاحات، درباره صحت‌و‌سقم خبرهایی که درباره ردصلاحیت تعدادی از نامزدهای اصلاح‌طلب در محافل سیاسی شنیده می‌شود، گفت: ما هنوز هیچ اطلاعاتی نداریم که چه کسانی رد و چه کسانی تایید شده‌اند. پیگیری کردیم، اما اطلاعاتی به دست ما نرسیده و بهتر است تا زمان اعلام نتایج نهایی صبر کنیم، برنامه ما شرکت گسترده و با قوت در انتخابات شهرها و روستاها بوده است، اما این را که چه پیش می‌آید الان نمی‌توانم پیش‌بینی کنم.
او با تاکید بر اینکه اصلاح‌طلبان با برنامه وارد انتخابات شوراها شده‌اند، ادامه داد: «ما آمدیم که در انتخابات شوراها و روستا حضور قدرتمندی داشته باشیم اما متاسفانه خبرهایی که تا الان به ما رسیده این بوده که در تعدادی از هیات‌های اجرایی درمورد نامزدهای اصلاح‌طلب به گونه ای عمل شده که دور از انتظار بوده البته ما منتظر اعلام نتایج نهایی هستیم اما در شرایط فعلی فقط می‌توانم بگویم همچنان امیدواریم در ادامه بررسی صلاحیت‌ها مطابق قانون عمل شود چرا که اگر خبرهای مربوط به رد صلاحیت اصلاح طلبان به این شکل درست باشد عملا آن‌ها را از انتخابات شوراها حذف کرده‌اند.»
کمیجانی در پاسخ به این پرسش که اگر ردصلاحیت نامزدهای اصلاح‌طلب در این دوره از انتخابات شوراها، گسترده باشد برنامه آن‌ها برای شرکت در انتخابات شوراها چیست، گفت: «برنامه ما شرکت موثر و گسترده در انتخابات شوراها، نه تنها در تهران که در همه شهرهای کشور بوده است، اما طبیعی است اگر رد‌صلاحیت‌ها گسترده باشند، اصلاح‌طلبان امکان فهرست‌دادن نخواهند داشت و اگر نامزد نداشته باشیم، حضورمان در انتخابات بی‌اثر خواهد بود و اصلا حضور در انتخابات بدون نامزد معنا ندارد و ممکن است حتی نامزدهایی که تایید صلاحیت شده‌اند هم از شرکت در انتخابات شوراها انصراف بدهند.»
در شرایطی که خبرهایی مربوط به ردصلاحیت اصلاح‌طلبان در محافل شهری و سیاسی گفته و شنیده می‌شود چهره‌های شاخص و فعال آن‌ها در حوزه شوراها چون این خبرها را قطعی نمی‌دانند فعلا درباره آن اظهارنظری نمی‌کنند. یکی از افرادی که گفته می‌شود صلاحیتش در مرحله اول و توسط هیات‌های اجرایی رد شده است، صبح دیروز گفت: خبرهایی در این‌باره شنیده‌ام، اما هنوز در این‌باره نامه‌ای به من ابلاغ نشده است. امیدوار بودیم و هستیم که در فضای انتخابات پیش‌رو همه گروه‌ها و سلایق سیاسی شرکت داشته باشند، اما فعلا خبر بیشتری ندارم، اگر نتیجه همانی باشد که گفته‌اند به هر حال امکان پیگیری و درخواست بررسی مجدد و اعتراض هست.
از اردوگاه اصلاح‌طلبان خبر می‌رسد آن‌ها همچنان در حال برگزاری جلساتی برای انتخابات شوراها هستند، هرچند برخی چهره‌های شاخص اصلاح‌طلبان که گفته می‌شود از فیلتر هیات‌های اجرایی عبور کرده‌اند گفته‌اند در صورتی که روند ردصلاحیت نامزدهای اصلاح‌طلبان برای شوراها گسترده باشد آن‌ها در صورت تایید صلاحیت هم در این انتخابات شرکت نمی‌کنند. تا ۲۸خرداد و اعلام نتایج قطعی بررسی صلاحیت‌ها نمی‌توان درباره چشم‌اندازی که در انتخابات چهارمین دوره پیش‌روی اصلاح‌طلبان خواهد بود سخنی گفت؛ هرچند بسیاری امیدوارند آنچه در انتخابات نظام پزشکی در انتظار آن‌ها بود و اصلاح‌طلبان به‌دلیل محرومیت اکثریت نامزدهایشان از شرکت در انتخابات بزرگ‌ترین نهاد صنفی کشور محروم شدند، در خرداد ۹۲ و نامزدهای شوراها در انتخابات شوراهای شهر و روستا تکرار نشود.
