حدود یکماه قبل آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان و دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس در یک دیدار خصوصی مسائل و بحرانهای موجود در اتحادیه اروپا را با یکدیگر مورد بررسی قرار دادند. قبلا رسانه های غربی اعلام کرده بودند که هدف از این نزدیک سازی دیدگاه دو طرف در قبال بحران های سیاسی و اقتصادی اروپا بوده است. با این وجود گذشت زمان نشان می دهد که دو طرف هنوز در خصوص حل مسائل کلان پیش روی اتحادیه اروپا به توافقی پایدار نرسیده اند. ضمن اینکه نشانه ای مبنی بر عقب نشینی مرکل از مواضع سخت خود در قبال منطقه یورو وجود ندارد.
صورت مسئله‌ای که گویاست
بر خلاف تلاش برخی منابع اروپایی مبنی بر مرموز و مهم جلوه دادن دیدار خصوصی مرکل و کامرون ، مطالبات دو طرف در این دیدار از قبل مشخص بوده است. صدر اعظم آلمان به شدت از مواضع ضد اروپایی دیوید کامرون نخست وزیر انگلیس و حزب محافظه کار در لندن در قبال اتحادیه اروپا و منطقه یورو گلایه مند است. مرکل بارها این گلایه را به نخست وزیر انگلیس انتقال داده است اما کامرون فعلا قصد ندارد به برلین در این خصوص امتیازی بدهد. از سوی دیگر، اصرار مرکل بر ادامه مدیریت بحران یورو بر اساس مولفه های ریسک پذیر و بعضا شکست خورده، منجر به عصبانیت و خشم کامرون از صدر اعظم آلمان شده است. مرکل قوانین موجود در اروپا، مخصوصا قوانین تصویب شده در قالب پیمان لیسبون و دیگر پیمانهای مصوب اتحادیه اروپا را خط قرمزی پررنگ برای خود و حزب دموکرات مسیحی آلمان می داند و تا کنون بارها در برابر خواسته های دیگر اعضای اتحادیه اروپا مبنی بر تغییر این قوانین ایستادگی کرده است. بر خلاف نظر مرکل، دیوید کامرون معتقد است که این قوانین باید در برهه ای که اروپا با بحرانهای شدید سیاسی و اقتصادی دست و پنجه نرم می کند قابل انعطاف و تغییر باشد تا اعضای اتحادیه اروپا بیش از این در برابر قوانین وضع شده زمینگیر نباشند. دیدار اخیر مرکل و کامرون مجالی برای طرح دوباره اختلافات طرفین بوده است. از همان ابتدا مشخص بود که مرکل و دیوید کامرون از مواضع سیاسی و اقتصادی خود در قبال منطقه یورو و اتحادیه اروپا به هیچ عنوان کوتاه نخواهند آمد. با این وجود طرفین تنها یک راه پیش روی یکدیگر داشتند و آن امتیازدهی متقابل با یکدیگر بود.
به دلیل خصوصی بودن این دیدار، جزئیات زیادی از آن منتشر نشد و تنها دفتر نخست وزیری انگلیس در بیانیه ای اعلام کرد که آنگلا مرکل و دیوید کامرون در خصوص لزوم فوری رقابتی‌تر و انعطاف‌پذیرتر کردن اتحادیه اروپا با یکدیگر توافق کرده و در خصوص راههایی برای دستیابی به این اهداف یا یکدیگر مذاکره کردند. با این حال بر همگان مسجل بود که نباید بر روی توافقات مقطعی برلین و لندن جهت ایجاد اصلاحات در اروپا حساب ویژه ای باز کرد. قبلا نیز مرکل و کامرون در خصوص لزوم ایجاد یک اتحادیه سیاسی در اروپا و عزم دو طرف برای تحقق این مسئله سخن به میان آورده بودند اما در عمل این خواسته مشترک و مورد تاکید طرفین محقق نشد. اظهارات کامرون در خصوص برگزاری همه پرسی خروج از اتحادیه اروپا از یک سو و اصرار مرکل بر تغییر ناپذیر بودن خطوط قرمز منطقه یورو منجر به دوری برلین و لندن از یکدیگر بود.
معامله ای که بی نتیجه خواهد ماند
واقعیت امر این است که صدر اعظم آلمان و نخست وزیر انگلیس وارد معامله ای دو طرفه شده اند اما اختلافات طرفین به اندازه ای بنیادین است که امکان امتیاز دهی کلان را از سوی طرفین سلب کرده است. هرگونه عقب نشینی صدر اعظم آلمان و نخست وزیر انگلیس از مواضع خود به معنای طغیان این دو از اصول پذیرفته شده در دو حزب دموکرات مسیحی آلمان و محافظه کار انگلیس خواهد بود. از سوی دیگر، مرکل به خوبی می داند که دیوید کامرون با کلیت مدیریت برلین بر بحران اقتصادی اروپا مخالف است و سلطه اقتصادی آلمان بر اروپا را نمی پذیرد. نخست وزیر انگلیس نیز به خوبی آگاه است که هرگونه توافق برلین و پاریس در ایجاد راهکارهای مشترک برای حل بحرانهای اقتصادی و سیاسی اروپا به حساب آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان نوشته می شود. از این حیث کامرون حداقل در این برهه قصد ندارد امتیاز ویژه ای به صدر اعظم آلمان بدهد. آن هم صدر اعظمی که ممکن است در انتخابات سراسری ماه سپتامبر امسال عرصه ر ا به رقبای سوسیال دموکرات خود واگذار کند. بنابر این در چنین شرایطی طرفین صرفا بر عزم و اراده مشترک جهت رقابتی کردن و قابل انعطاف پذیر کردن اتحادیه اروپا سخن می گویند و در عمل نیز گامی جهت تحقق این مسئله بر نمی دارند. آلمان جهت بقای انگلیس در اتحادیه اروپا ناچار است به انگلیس امتیازات ویژه ای دهد و انگلیس نیز حاضر نیست با دریافت امتیازات کوچک این معامله بزرگ را به پایان برساند. با این حال شهروندان آلمانی نیز از مرکل انتظار دارند تا تسلیم خواسته ها و مطالبات لندن نشود. حتی مرکل نظرسنجی هایی که نشان دهنده تمایل شهروندان کشورش مبنی بر خروج انگلیس از اروپاست را رصد کرده است.
همه این موارد نشان می دهد که معامله برلین و لندن به شدت پیچیده است. این معامله زمانی پیچیده تر می شود که دیگر بازیگران اتحادیه اروپا از جمله فرانسه و ایتالیا نیز وارد بازی آلمان و انگلیس شوند و هر یک در صدد تحمیل نظرات خاص خود در خصوص معامله با لندن برآیند. در این صورت مرکل نمی تواند نظر اعضای اتحادیه اروپا و منطقه یورو را در خصوص امتیازدهی به کامرون و حزب محافظه کار انگلیس جذب کند. مدتهاست که برخی اعضای اتحادیه اروپا از نقش آفرینی مرکل و برلین در قبال تحولات اروپا ناراضی هستند و آلمان را مدیر قابلی برای تصمیم گیری در خصوص مسائل کلان اروپا نمی دانند. در چنین شرایطی کار مرکل به مراتب نسبت به قبل سخت تر شده است.
جدالی که ادامه خواهد داشت
دیدارهای مرکل و کامرون با موضوع حل بحران اقتصادی اروپا کماکان ادامه خواهد داشت اما نتیجه بخش بودن این دیدارها در هاله ای از ابهامات و پیچیدگی ها قرار گرفته است. مرکل و کامرون نمی توانند منکر اختلافات بنیادین موجود بر سر مسائل جاری در اروپا شوند و برخی خطوط قرمز تعیین شده از سوی دو طرف نیز قابل معامله نخواهد بود. جهت تشکیل محور لندن-برلین جهت مقابله با بحرانهای منطقه یورو و اتحادیه اروپا لازم است خطوط قرمز طرفین زیر پا گذاشته و از بین برود و همین موضوع برای مرکل و کامرون هزینه بر خواهد بود.
دیدارهای بی فایده مرکل و کامرون نشان دهنده عدم توانایی قدرتهای بزرگ اروپا بر سر نجات اقتصادی و سیاسی این مجموعه است. در حالی که بحران اقتصادی اروپا روز به روز تحت تاثیر ادامه سیاستهای ریاضتی بدتر می شود، شهروندان اروپایی نیز دیگر حسابی بر روی رهبران سیاسی خود جهت خروج از بحران باز نکرده اند. مرکل و کامرون هر دو می دانند که بحران موجود در اتحادیه اروپا به شدت جدی است و در آینده نیز جدی تر خواهد بود. شاید تنها راه باقیمانده این باشد که یکی از این دو طرف باید ریسک کرده و در زمین دیگری بازی کند اما منافع دو طرف اجازه چنین ریسک بزرگی را به آنها نمی دهد. از سوی دیگر، هر یک از طرفین که دست به چنین ریسک بزرگی بزند حکم پذیرش سلطه اقتصادی و سیاسی دیگری بر خود را امضا کرده است. این مسئله برای ملتهای آلمان و انگلیس حکم یک فاجعه را دارد و هرگز زیر بار آن نخواهند رفت. در چنین شرایطی دو طرف به جای معامله با یکدیگر به طور طبیعی وارد فضای جدال و عدم سازش خواهند شد. جدالی که نه تنها وضع موجود در اروپا را بهبود نخواهد بخشید، بلکه بر ضریب آسیب پذیری اتحادیه اروپا و منطقه یورو در برابر بحرانهای فعلی و آتی خواهد افزود.
فارس
