پدارم پاکآیین
پدارم پاکآیین، مدیرکل مطبوعات و خبرگزاریهای داخلی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی ضمن تاکید بر تغییر مثبت فضای گفتمانی مطبوعات کشور نسبت به دوره اصلاحات بر این باور است که در زمان اصلاح طلبان رسانهها حقوقی نظیر حق دفاع از منافع و امنیت ملی، حق آرامش، حق برخوداری از یک فضای معقول و معتدل در جامعه که از حقوق بنیادین ملت است را از ملت دریغ داشتند. در ادامه گفتگو ما با وی از نظرتان میگذرد.
شما نقش مطبوعات و رسانهها را در خلق حماسه سیاسی چگونه ارزیابی میکنید؟
رسانهها در خلق حماسه سیاسی مورد نظر رهبر معظم انقلاب اسلامی نقش موثر و ویژه ای دارند. چرا که هم میتوانند در ایجاد شور انتخاباتی با جلب مشارکت عمومی و دعوت برای ایفای تکلیف شرعی و اعمال این حق نقش ایفا نمایند و هم اینکه میتوانند در ارتقای آگاهی و بصیرت مردم در انتخاب نامزد اصلح نقش داشته باشند و شور انتخاباتی را با بصیرت و شعور سیاسی پیوند بزنند. بدیهی است که نقش رسانهها نقش منحصر به فردی است و بخصوص انتخابات یک فرصتی است که نقش و نفوذ خودشان را در افزایش آگاهیهای سیاسی جامعه تثبیت نمایند چرا که در ایام انتخابات علاقه و مطالبه مردم برای دریافت اخبارها و تحلیلهای سیاسی بیش از سایر روزها میباشد. البته رسانهها باید نسبت به فرهنگ رقابتهای انتخاباتی حساس باشند و تلاش نمایند تا مواردی مانند اخلاق رقابت، اخلاق شکست و اخلاق پیروزی که از مولفههای اخلاق سیاسی هستند را نهادینه نمایند. همچنین خود رسانه و مطبوعات هم باید به قانون اعم از قانون مطبوعات، قانون انتخابات و مصوبات شورای عالی امنیت ملی ملزم باشند. این انتظاری حداقلی از رسانهها میباشد و انتظار حداکثری این است که قانونمندی و قانون گرایی را در فضای سیاسی کشور در بین نخبگان سیاسی و مردم نهادینه و فرهنگسازی کنند. چرا که یکی از کارکردهای مهم رسانهها در حقیقت فرهنگ سازی و نهادینه سازی این موارد میباشد.
به اعتقاد شما ارتباط رسانه با ارزشها و نرمهای اسلامی چگونه است ؟
مطبوعات ما اولا باید با اتکا با تعالیم وحیانی قرآن کریم و سیره ائمه اطهار(ع) درک عمیق و همه جانبه ای از مبانی اسلامی ارتباطات و روزنامه نگاری داشته باشند. متاسفانه برخی از آموزههای حوزه روزنامه نگاری به دلیل اینکه وارداتی و از حوزههای معرفتی متعلق به سایر فرهنگها وام گرفته شده سنخیتی با روشهای مورد قبول جامعه اسلامی ندارد. برای مثال در نظام رسانهای غرب خبر بد و منفی را خبر مطلوب رسانه ای میدانند یعنی اگر در یک روز یک هواپیمای پیشرفته ای ساخته شود و در همان روز یک هواپیما در آن کشور سقوط کند بر اساس آموزههای روزنامههای غربی آن خبر سقوط خبرمطلوب و مورد توجه رسانهها میباشد که برجسته میشود. رسانههای غربی به دلیل نگاه گزینشی به رویدادها همه حقایق را در اختیار مردم قرار نمی دهند و آن بخشی از واقعیتها را که در حقیقت انعکاس آنها در راستای اهداف و اغراض سیاسی و یا تجاری صاحبان رسانه ها،کارتل ها، تراستها ، کلونیهای سرمایهداری و کانونهای قدرت است را برجسته سازی میکنند و به افکار عمومی القاء میکنند، اما آن بخش از واقعیتهایی که انتشار آنها میتواند به نوعی رشد افکارعموی مردم شود را از مردم دریغ میکنند. مطابق با آموزههای اسلامی اطلاعات متعلق به امت اسلامی است که در نزد حاکمان اسلامی در امانت است. یعنی اگر مسئولین اطلاعات و اخباری دارند که مردم ندارند به عنوان مصادیق یک امانت از این اخبار و اطلاعات پاسداری کنند و برای اینکه مالک اطلاعات مردم هستند و اصحاب رسانه در انتقال این اطلاعات به مردم نیز باید نهایت امانتداری را به عمل آورند.
شما به عنوان مدیرکل مطبوعات داخلی معاونت مطبوعاتی وزارت ارشاد فضای گفتمانی موجود در حوزه رسانه و مطبوعات را در سالهای اخیر چگونه ارزیابی میکنید و آیا این فضا نسبت به سالهای گذشته رشد و توسعه ای را به خود دیده است؟
فضای گفتمانی حاکم بر مطبوعات طی سالهای اخیر در حقیقت نسبت نزدیک تر و وثیق تری با قانون گرایی و قانون مداری برقرار کرده است. طراز رسانهها و مطبوعات کنونی با طراز رسانه مطلوب رسانه اسلامی هنوز و همچنان فاصله دارد. آنچه که در این راستا اهمیت دارد آن است که ما همچنان میبایست مبانی ارتباطات و روزنامه نگاری را از آموزه ای اسلامی و هنجارها و ارزشها مورد قبول فرهنگ اسلامی خودمان کسب کنیم. آموزشهای روزنامهنگاری و مطبوعات باید مبتنی بر آموزههای اسلامی صورت گیرد و بر همین اساس نیزکادرسازی شود و منابع انسانی متعهد و متخصص در این راستا تربیت شوند. تصور میکنم که در گذشته تحت عناوینی مثل آزادی بیان و آزادی رسانه با یک دیدگاه افراطی و غیر منطقی در دوران موسوم به اصلاحات مطبوعات به انتشار مطالب اقدام میکردند. حق دفاع از منافع و امنیت ملی، حق آرامش، حق برخوداری از یک فضای معقول و معتدل در جامعه از حقوق بنیادین ملت است و مطبوعات در دوران اصلاحات این حقوق را از ملت دریغ داشتند در حالی که باید آن قاعده عقلانی و رسانه ای را همواره به یاد داشته باشیم که منافع ملی و مبانی جامعه اسلامی بر هر چیز دیگری ارجحیت دارد.
