شواهد حاکی از آن است که نگاه منفی به پدیده “زنان و دختران سیگاری” به تدریج در حال رنگ باختن است؛ به طوری که این روزها دیدن دختران سیگار به دست در کافی‌شاپ‌های دود گرفته، پارک‌ها و ماشین‌های مدل بالا چندان عجیب نیست و شاید مانند ایام قدیم مشاهده چنین صحنه‌هایی دیگر چشم‌ها را به خود خیره نکند. حال سوال این است؛ آیا قبح اجتماعی و فرهنگی سیگار کشیدن دختران در جامعه امروزی از بین رفته است؟
از طرف دیگر هر چند آمار مشخصی از تعداد زنان سیگاری کشور وجود ندارد اما به گفته مسوولان حدود سه درصد زنان ایرانی سیگاری هستند؛ آماری که بی‌تردید طی سال‌های اخیر به ویژه در جوان‌ترها فزونی یافته است.
کارشناسان درحالی خطر افزایش مصرف سیگار در دختران بویژه دختران دبیرستانی و دانشجو را گوشزد می‌کنند که “قلیان” به تهدیدی جدی‌تر بدل شده و آمار مصرف آن نیز بسیار بیشتر از سیگار است؛ به طوری که بر اساس اعلام جمعیت مبارزه با دخانیات مصرف قلیان در دختران از افزایش ۱۰ درصدی برخوردار بوده که البته عمده مصرف باز هم در دختران جوان‌تر یعنی دختران دانشجو و دبیرستانی است. این افزایش مصرف در شرایطی است که خانواده‌ها نسبت به قلیان کشیدن دختران‌شان چندان حساس نیستند و چه بسا که در جمع‌های خانوادگی و تفرج‌گاه‌ها، دور یکدیگر جمع شده و نعنا و سیب و دوسیب است که دست به دست می‌چرخد و تعارف می‌شود و متاسفانه امروز قلیان به عنوان نوعی تشریفات ویژه جای خود را در خانواده‌ها باز کرده است.
سوداگری کمپانی‌های دخانی با وسوسه زیبایی
در کشاکش این ژست‌های “روشنفکری” و “استقلال طلبی” کمپانی‌های دخانیاتی نیز بیکار ننشسته و زیرکانه با همسو کردن پیام‌های تبلیغاتی خود با تمایلات زنان و دختران جوان به نفس‌هایی که می‌شد همچنان سپید بمانند، دود مرگ می‌فروشند. به این ترتیب است که صنایع دخانی دنیا جیب جوامع بویژه جوانان را نشانه گرفته و حتی با بهره بردن از حس زیبایی طلبی آنها، با استفاده از عناوینی چون سیگارهای لاغری، سیگارهای مخصوص زنان باردار و سیگارهای لایت و با رنگ‌های حیات‌بخش محصولات سیاه خود را به کام آنها می‌نشانند.
زهرا حسامی، معاون مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات نسبت به تبلیغات گسترده و فریبنده سیگارهای لاغری، لایت و …هشدار می‌دهد و می‌گوید: سیگارهای لایت، سیگارهای لاغری و نظیر آن عمدتا از طریق قاچاق وارد کشور می‌شوند. لازم است مراقب طراحی تبلیغات هوشمندانه کمپانی‌های دخانیاتی برای گسترش مصرف سیگار باشیم.
دکتر محمدرضا مسجدی، دبیر کل جمعیت مبارزه با دخانیات نیز با هشدار نسبت به این که کمپانی‌های بزرگ دخانیاتی دنیا جوانان و نوجوانان را هدف گرفته‌اند، بر لزوم انجام اقدامات فرهنگی گسترده‌تر برای زنان تاکید می‌کند و می‌گوید: چرا که این کمپانی‌ها در زمینه افزایش مصرف دخانیات بر روی دختران و زنان جوانان ما سرمایه‌گذاری کرده‌اند.
مردم سالانه ۳۲۵۰ میلیارد تومان صرف خرید سیگار می‌کنند
البته در این میان آمار و ارقام مصرف سیگار و سایر مواد دخانی در کشور در هر دو جنس زن و مرد نیز حائز اهمیت است؛ به طوری که به گفته دکتر مسجدی آمار مصرف سالانه سیگار در کشور به ۶۵ میلیارد نخ می‌رسد که از این میان ۲۵ میلیارد نخ سیگار تولید داخل و تولید مشترک است و حدود ۲۰ تا ۲۵ میلیارد نخ سیگار نیز از طریق واردات تامین می‌شود. متاسفانه حدود ۱۵ تا ۲۵ میلیارد نخ از طریق قاچاق به دست مصرف‌کنندگان می‌رسد.
وی با بیان اینکه در حال حاضر به طور متوسط ارزان‌ترین پاکت سیگار ۸۰۰ و گران‌ترین آن با قیمت حدود ۸۰۰۰ تومان عرضه می‌شود، می‌گوید:« اگر به طور میانگین قیمت یک پاکت سیگار را ۱۰۰۰ تومان در نظر بگیریم، با احتساب مصرف ۶۰ میلیارد نخ سیگار در سال، مردم سالانه ۳۲۵۰ میلیارد تومان صرف خرید سیگار می‌کنند. درواقع می‌توان گفت ایرانی‌ها روزانه حدود ۱۰ میلیارد تومان سیگار می‌خرند، این در حالی است که سازمان جهانی بهداشت اعلام کرده است هر کشور دو برابر هزینه‌ای که مردمش برای خرید سیگار صرف می‌کنند، برای درمان بیماری‌های ناشی از مصرف سیگار هزینه می‌کنند. به این ترتیب درواقع کشور سالانه ۷۲۰۰ میلیارد تومان برای درمان بیماری‌های ناشی از مصرف سیگار و سایر مواد دخانی می‌پردازند. این میزان معادل کل بودجه وزارت بهداشت است.»
انتقاد از مالیات پایین سیگار
وی همچنین از وضعیت مالیات بر سیگار در کشور انتقاد کرده و می‌گوید:« مالیات سیگار باید مطابق قوانین بین‌المللی ۶۰ تا ۷۰ درصد قیمت خرده‌فروشی سیگار باشد. این در حالی است که میزان کل مالیاتی که دولت از سیگار دریافت می‌کند، حدود ۱۹ درصد است. از طرف دیگر تحقیقات نشان داده که با هر ۱۰ درصد گران‌تر شدن سیگار، هشت درصد از میزان مصرف آن کاسته خواهد شد.
مسجدی در ادامه با بیان این که مطابق قانون جامع کنترل دخانیات، استعمال هر گونه مواد دخانی در اماکن عمومی ممنوع است، می‌افزاید: بر این اساس استعمال دخانیات در اماکن عمومی از جمله مطب‌ها، مدارس، آموزشگاه‌ها، ورزشگاه‌ها، رستوران‌ها و سینماها و … ممنوع است.
وی در عین حال تاکید می‌کند که مصرف سیگار در جامعه باید مشکل شود تا به تدریج برخی به ترک آن نیز فکر کنند.
در هر حال قبح این پدیده غریب در جامعه دختران کشور به عنوان مادران آینده، در شرایطی در حال فرو ریختن است که تلفات ناشی از امراض و بیماری‌های ناشی از استعمال دخانیات در کشور سالانه به ۶۰ هزار نفر می‌رسد و مطالعات متعدد نیز سقط جنین ناخواسته، تولد زودرس، مرده‌زایی، اختلالات قاعدگی و بیماری‌های ریوی و قلبی – عروقی را از جمله عوارض استعمال دخانیات در زنان دانسته‌اند. چروکیدگی زودرس پوست، تغییرات تن صدا و … نیز از جمله عوارضی هستند که نمی‌توان آنها را در زنان سیگاری انکار کرد.
کلام آخر…
هر چند که شواهد حاکی از افزایش مصرف مواد دخانی در زنان و دختران ایرانی است اما هنوز هم نگاه ایرانی‌ها به این پدیده طوری است که دختران شرم دارند که مانند پسران آزادانه در کوچه و خیابان سیگار به دست گیرند؛ شاید بتوان گفت جز برخی مکان‌های خاص، سیگار به دست گرفتن دختران در ملاء عام هنوز هم قبح و زشتی خاص خود را دارد. حال که چنین است بی‌تردید مسوولان امر باید هر چه سریع‌تر فکری کنند؛ شاید که فردا دیر باشد…
