ماه شعبان، هشتمین ماه از ماههای قمری است. ماهی بسیار شریف و منسوب به سید انبیا(ص) است. از سفارشات نبی مکرم اسلام(ص) است که می‌فرمود در این ماه برای جلب محبت پیغمبر خود و برای تقرب به سوی پروردگار خود روزه بدارید که در این صورت کسی که چنین کند خداوند او را دوست می‌دارد و در روز قیامت کرامت خود را نصیب او می‌گرداند و بهشت را بر او واجب می‌کند.
اعیاد مختلفی در ماه شعبان قرار گرفته است که از آن جمله می‌توان به میلاد امام حسین(ع)، حضرت ابوالفضل و امام سجاد(ع) به ترتیب در روزهای سوم، چهارم و پنجم این ماه اتفاق افتاده است. نیمه شعبان نیز به عنوان میلاد منجی عالم بشریت، حضرت مهدی(عج) شناخته می‌شود و از این رو می‌توان این ماه را به عنوان یکی از متبرک‌ترین ماههای قمری شناخت.
اعمال مشترک ماه شعبان
برای ماه شعبان اعمال مستحبی بسیاری در نظر گرفته شده است. از جمله این اعمال می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- روزه داشتن که در روایات، از روزه این ماه به «کفاره گناهان بزرگ» تعبیر شده است.
- استغفار هر روز هفتاد مرتبه «استغفرالله و اسئله التوبه»
- هر روز هفتاد مرتبه گفتن «استغرالله الذی لا اله الّا هُوَ الرَّحمنُ الرحیمُ الحیُّ القیوم، و اتوبُ اِلیه»
- صدقه دادن، از امام صادق(ع) نقل شده که خداوند صدقه این ماه را پرورش می‌دهد و در روز قیامت، آن صدقه به اندازه کوه اُحد دیده می‌شود
- خواندن مناجات شعبانیه در هر روز
- هزار بار در ماه بگوید: «لآ اِلهَ الّا اللهُ، و لانعبُدُ الا ایّاهُ مُخلصینَ لَهُ الدّینَ، و لَو کَرِهَ المُشرِکونَ»
- دو رکعت نماز در هر پنجشنبه این ماه ثواب بسیار دارد. برای خواندن این نماز در هر رکعت بعد از حمد ۱۰۰ مرتبه توحید و بعد از سلام ۱۰۰ مرتبه صلوات فرستاده می‌شود.
- صلوات فرستادن بر پیامبر(ص) از جمله اعمال مشترک روزهای ماه شعبان است.
- صلوات شعبانیه (اینجا)
اهمیت روزه در ماه شعبان
برای روزه‌داران در ماه مبارک شعبان ثواب بسیار زیادی در نظر گرفته شده و انبیا و اولیا خدا همواره بر آن سفارش داشته‌اند.
- رسول خدا(ص) درخصوص ثواب روزه روز پنجشنبه شعبان می‌فرمایند: در هر پنج شنبه ماه شعبان آسمانها را تزیین می کنند. ملائکه عرضه می دارند: پروردگارا! روزه داران امروز را ببخش و بیامرز و دعای آنها را اجابت کن. در ادامه فرمودند: هر کس تنها یک روز از این ماه را روزه بگیرد خداوند بدن او را بر آتش جهنم حرام می کند.
- امام رضا(ع) نیز درباره اهمیت روزه این ماه فرمودند: رسول خدا(ص) در ماه شعبان بسیار روزه می گرفت و اگر همسران آن حضرت روزه قضایی از ماه رمضان گذشته داشتند آن را تا ماه شعبان به تاخیر می انداختند تا مبادا نیاز حضرت را رد کنند. رسول خدا(ص) مرتب می فرمودند: شعبان ماه من است و برترین ماههای خدا بعد از ماه رمضان است؛ پس هر کس یک روز از آن را روزه بگیرد من در قیامت شفیع او خواهم بود.
- در روایت دیگری امام صادق علیه السلام فرمودند: هر کس سه روز از شعبان را روزه بگیرد بهشت بر او واجب شده و رسول خدا صلی الله علیه و آله در قیامت شفیع او خواهد بود.
- باز در روایت دیگری رسول خدا(ص) فرمودند: شعبان ماه من است و ماه رمضان ماه خداست. هر کس روزی از ماه مرا روزه بگیرد من در قیامت شفیع او خواهم بود و هر کس دو روز آن را روزه بگیرد گناهان گذشته او بخشیده می شود و اگر کسی سه روز آن را روزه گرفت به او گفته می شود اعمال خودت را از سر گیر.
- امام باقر(ع) فرمودند: روزه شعبان، روزه پیامبران و پیروان آنهاست. پس هر کس در ماه شعبان روزه بگیرد پس به این ندای رسول خدا صلی الله علیه و آله لبیک گفته که فرمودند: خداوند رحمت کند کسی را که مرا در ماهم یاری کند.
- رسول خدا(ص) فرمودند: هر کس روز دوشنبه و پنجشنبه شعبان را روزه بگیرد؛ بیست حاجت دنیایی و بیست نیاز آخرتی او برآوره می شود.
- امام رضا(ع) فرمودند: هر کس روز اول شعبان را روزه بگیرد رحمت الهی برایش حتمی می شود و هر کس دو روز از ماه شعبان را روزه بگیرد، به طور قطع در روز قیامت، رحمت، آمرزش و کرم الهی شامل حال او خواهد شد.
- امام صادق(ع) فرمودند: روزه شعبان، اندوخته ایست برای روز قیامت. اگر بنده ای در ماه شعبان زیاد روزه بگیرد به طور قطع خداوند متعال وضع معیشتی او را رو به راه کرده و او را از شر دشمنانش حفظ می کند. آنگاه فرمودند: کمترین پاداشی که نصیب روزه دار یک روزه شعبان می شود این است که بهشت بر او واجب می شود.
- در باب اهمیت روزه ماه شعبان همچنین زید شَحّام می‌گوید: به امام صادق(ع) عرض کردم: آیا کسی از نیاکان شما در ماه شعبان روزه می گرفت؟ فرمودند: بله؛ در این ماه هم پدران من روزه می گرفتند هم من روزه می گیرم و هم به شیعیانم توصیه می کنم که از روزه این ماه غفلت نکنند. هر کس از شما شیعیان روزه های ماه شعبان خود را به ماه رمضان ختم کند قطعا خدا دو بهشت به او می دهد و هر شب به هنگام افطار فرشته ای از عرش او را ندا می دهد که تو پاک شدی؛ بهشت گوارای تو باد و تو را همین بس که رسول خدا صلی الله علیه و آله را بعد رحلتش شادمان کردی.
- امام صادق(ع) نیز درباب اهمیت روزه ماه شعبان به ذکر روایتی پرداخت و فرمودند: امیرالمومنین(ع) در جلسه ای با اصحابش برای آبادی دین و دنیای مومن چهارصد نکته به آنها آموختند که یکی از آن نکات این است؛ روزه ماه شعبان وسوسه های درونی و پریشانی خاطر و آشفتگی های قلبی را از بین می برد.
- نامه
