در نوجوانی نمی فهمیدم که رمضان، میهمانی روح و جان است و نه میهمانی قفس خاکی جان!
نمی دانستم که در میهمانی خدا، روح (خود) را فربه می کنند و نه تن را. و نمی دانستم که راه فربه ساختن جان، به کلی از طریق فربه کردن جسم متفاوت است؛ فربه ساختن تن خاکی با خوردن و آشامیدن و لذات مادی است اما فربه نمودن جان و روح، با پای نهادن بر هوس ها و امیال نفسانی و عادت های تن پرورتانه ای چون خوردن و آشامیدن است. نیز نمی فهمیدم که کمال انسان و اوج گرفتن او، جز با فربهی روح حاصل نمی آید و دل در گرو فربه ساختن تن خاکی، نتیجه ای جز سقوط و هبوط و به خاک افتادن آدمی ندارد.
بعدها با کلام مولانا آشنا شدم که چه زیبا مردم را به میهمانی خدا دعوت می‌فرمود آن گاه که می‌گفت:
این دهان بستی دهانی باز شد تا خورنده ی لقمه های راز شد
لب فرو بند از طعام و از شراب سوی خوان آسمانی کن شتاب
گر تو این انبان ز نان خالی کنی پر ز گوهر های اجلالی کنی
طفل جان از شیر شیطان باز کن بعد از آنش با ملک انباز کن
چند خوردی چرب و شیرین از طعام امتحان کن چند روزی در صیام
چند شب ها خواب را گشتی اسیر یک شبی بیدار شو دولت بگیر
خطبه شعبانیه را، مرحوم شیخ صدوق (از بزرگترین و معتبر ترین محدثان اسلامی) به نقل از حضرت رضا علیه السلام به نقل از پدران گرامی اش و به نقل از امیر مومنان، علی علیه السلام، آورده است.
حضرت امیر مومنان فرمود:
روزى از واپسین روزهای ماه شعبان، رسول خدا براى ما خطبه خواند.
فرمود: اى مردم، ماه خدا به سوى شما آمد، همراه با برکت و رحمت و مغفرت.
ماهى که نزد خدا برترین ماه هاست و روزهایش برترین روزها و شب هایش برترین شب ها و ساعاتش برترین ساعت هاست. ماه رمضان ماهى است که در آن به میهمانى خدا دعوت شده اید و در آن، اهل کرامت قرار گرفته اید. در آن، نفس هایتان تسبیح و خوابتان عبادت و عملتان پذیرفته و دعایتان مستجاب است.
با نیت هاى صادقانه و قلب هاى پاک از خدا بخواهید که شما را به روزه داری ماه رمضان توفیق دهد و به تلاوت کتاب اش موفق بدارد… یقیناً، بدبخت و شقى کسى است که در این ماه عظیم از مغفرت خدا محروم شود.. با گرسنگى و تشنگى خود، یاد گرسنگى و تشنگى روز قیامت کنید و به تهیدستان و نیازمندان صدقه دهید و بزرگانتان را احترام کنید و به کودکان مهر و محبت ورزید و نسبت به خویشانتان صله رحم کنید و زبانتان را از گناه باز دارید و دیده از آن چه دیدن آن حلال نیست فرو بندید و گوش از شنیدن آن چه حلال نیست ببندید و بر یتیمان مردم احسان کنید تا به یتیمانتان احسان کنند.
از گناهانتان به پیشگاه خدا توبه کنید و در اوقات نماز دست به دعا بردارید که ساعات نماز این ماه برترین ساعات است. در این ساعات خدا به بندگانش با نظر رحمت بنگرد. چون با او مناجات کنند پاسخ دهد و چون او را ندا دهند به ندایشان جواب دهد و چون به درگاهش دعا کنند دعایشان را مستجاب نماید.
اى مردم، از شما کسى که مؤمن روزه دارى را در این ماه افطارى دهد، براى او به خاطر این کار پاداش یک برده آزاد کردن است و نیز آمرزش گناهان گذشته اش.
گفتند: اى رسول خدا همه ما قدرت افطارى دادن نداریم! فرمود: گرچه به نصف خرما، یا یک جرعه آب خود را از آتش حفظ کنید.
اى مردم، هر کس در این ماه اخلاقش را نیکو نماید، براى او جواز عبور از صراط است، روزى که قدم ها در آن می لغزد. و هر که در این ماه از کار خادمش بکاهد و کار او را سبک کند،، خدا حسابش را تخفیف می دهد و هر که شرش را از مردم نگاه دارد، خدا روز قیامت خشمش را از او کفایت نماید و هر که در این ماه یتیمى را اکرام کند، خدا او را در قیامت اکرام فرماید و هر که در این ماه نسبت به خویشانش صله رحم کند، خدا در قیامت نسبت به او با رحمتش صله نماید و هر که قطع رحم کند، خدا در قیامت رحمتش را از او قطع کند و هر که در این ماه نماز مستحب بخواند، خدا برات آزادى از دوزخ برایش بنویسد و هر که در این ماه فریضه و واجبى را به جاى آورد، ثوابش براى او چون هفتاد فریضه در غیر این ماه است و کسى که در این ماه بر من زیاد صلوات فرستد خدا کفه ی ترازویش را در قیامت سنگین کند؛ روزى که میزان ها سبک می شود… و هر که در این ماه یک آیه از قرآن قراءت کند، براى او مانند یک ختم قرآن در غیر ماه رمضان است.
اى مردم درهاى بهشت در این ماه باز است. از پروردگارتان بخواهید به روى شما نبندد و درهاى دوزخ بسته است. از پروردگارتان بخواهید به روى شما باز نکند و شیاطین در غل و زنجیرند. از پروردگارتان بخواهید که آنان را بر شما مسلط ننماید.
امیرمؤمنان می فرماید از جاى برخاستم و گفتم اى رسول خدا برترین اعمال در این ماه چیست؟ فرمود: اى اباالحسن بهترین اعمال در این ماه خوددارى از حرام هاى خداى عزوجل است،
سپس پیامبر گریست. گفتم اى رسول خدا سبب گریه شما چیست؟ فرمود: یا على گریه میکنم براى جنایتى که در این ماه نسبت به تو حلال می شمارند، گوئى با تو هستم و تو براى پروردگارت در حال نمازى، که شقی ترین اولین، رفیق پى کننده ناقه قوم ثمود را بر می انگیزانند و ضربتى بر سرت می زند و محاسنت را به خون آن خضاب می کند.
امیرمؤمنان می گوید به رسول خدا گفتم:
کشته شدن من در حالت سلامت دین من است؟ پیامبر فرمود: آرى در سلامت دین توست. سپس فرمود: اى على کسى که تو را به قتل برساند مرا به قتل رسانیده و کسى که با تو دشمنى کند با من دشمنى نموده و کسى که به تو ناسزا گوید به من ناسزا گفته زیرا تو، چون من هستى. روحت روح من است و خمیر مایه ات، خمیر مایه من است، خداوند مرا و تو را آفرید، مرا و تو را برگزید، مرا به نبوت انتخاب کرد و تو را به امامت اختیار نمود. کسى که امامت تو را انکار کند نبوت مرا انکار کرده است….
این میهمانی بزرگ کریمانه ی خداوندی را ارج نهیم و غنیمت شماریم. بسیاری، میهمانی گذشته را درک کردند و امسال، چهره در نقاب خاک کشیدند. نمی دانیم که آیا ما نیز در رمضان بعدی دیده بر جهان فرو بسته ایم یا زنده ایم!
این رمضان، اگر در قید حیات بودیم قدر بدانیم. شب های قدرش را قدر بدانیم که شب قدرش به تنهایی از هزار ماه برتر است…خود فرمود که “لیله القدر خیر من الف شهر”.
از رمضان، این نکته اگر بر گیریم که ” طفل جان از شیر شیطان باز کردن”، رمز سعادتمندی دو گیتی است، پیروز شده ایم و نجات یافته ایم.
چنین باد!
محمد حسین خوشوقت
فرارو
