یکی از این مشاغل که بر اساس مختصات و دشواری‌هایش بیشتر حضور مردان را در آن شاهد بوده‌ایم، خدمت به مردم و جامعه در لباس «پلیس» است، هرچند بررسی‌های تاریخی نشان می‌دهد که زنان از گذشته‌های دور نیز در این عرصه حضور قابل توجهی داشته‌اند.
در این مقاله به بررسی روند حضور پلیس‌های زن در جوامع مختلف و چگونگی فعالیت آنان به عنوان پلیس در کشورهای گوناگون جهان که زمانی نسبتا طولانی از توانمندی‌های این قشر از جامعه در این حرفه بهره برده‌اند، پرداخته شده است.
اولین افسران پلیس زن در انگلیس
در ۱۶ نوامبر سال ۱۹۱۸ میلادی، یک اطلاعیه رسمی به اتحادیه ملی زنان شاغل انگلیس ابلاغ شد که به موجب آن با اتمام دوره تعلیمات مقدماتی، اولین گروه از پلیس زنان توانستند رسما در این کشور فعالیت خود را آغاز کنند.
تا پیش از این مصوبه، بهره‌مندی از پلیس زن در امور پیشگیری از جرم و حفظ نظم عمومی در خیابان‌های انگلیس در قالب افسران ارشد پلیس صورت می‌گرفت. علاوه بر آن نیروهای گشت زنان نیز در کنترل پلیس انگلیس درآمد تا بر فعالیتشان نظارت جامع‌تر شود.
در حکم پلیس انگلیس در ۲۲ نوامبر سال ۱۹۱۸ میلادی، طرح تشکیل پلیس زن با انتخاب «استانلی» به عنوان سربازرس مطرح شد که در آن طرح پیشنهاد شده بود ۱۰ ناظر برای فعالیت و راهنمایی افسران پلیس زن در نظر گرفته شوند.
پس از آن در فراخوان جذب نیروی پلیس که یک ماه بعد صادر شد شرایط استخدام نیروهای پلیس زن نیز اعلام شد. در این حکم علاوه بر اینکه قد مناسب برای پلیس‌های زن تعیین شده بود، نکته مهم دیگر این بود که زنان صاحب فرزند کوچک از خدمت معاف هستند. به علاوه در بخش دیگری از این حکم آمده بود که افسران پلیس زن به عنوان پلیس سوگند یاد نمی‌کنند و از حق بازنشستگی برخوردار نیستند.
همچنین کمتر از یک سال بعد ۲۵ افسر زن به خدمت گمارده شدند اما با وجودی که زنان نقش خود را در مدت زمان جنگ ثابت کرده بودند، موفقیت‌شان به عنوان افسران پلیس زن عمر کوتاهی داشت. در آن زمان این باور وجود داشت که فعالیت‌های افسران زن، مناسب کار پلیس نیست و باعث شد تا زنان پلیس کنار گذاشته شوند اما این تصمیم موجب اعتراض گروهی از افسران زن شد.
این انحلال کوتاه مدت بود و در سال ۱۹۲۳ میلادی، ۵۰ افسر زن بار دیگر سوگند یاد کردند و این بار از قدرت کامل برای حضور در عملیات‌ها و دستگیری مجرمان برخوردار بودند.
پلیس‌های زن در آمریکا
از زمان برقراری دپارتمان پلیس در آمریکا در اواسط قرن ۱۹، «پاسبانی» شغلی مردانه در نظر گرفته می‌شد. مردان همچنان اکثریت نیروهای پلیس را تشکیل می‌دادند و تمایلات بر این بود تا این روند در آینده نیز ادامه پیدا کند. اما در حال حاضر می‌توان گفت نیروهای پلیس زن تقریبا ۱۳ تا ۱۴ درصد مجموع نیروهای پلیس این کشور را تشکیل می‌دهند هرچند هنوز هم زنانی برای وارد به این عرصه با موانع بسیاری روبرو هستند.
اختلاف نظرهایی در مورد زمان آغاز به کار اولین پلیس زن در آمریکا وجود دارد. در قرن ۱۹ میلادی، گروهی از زنان برای کنترل زنان و کودکانی که در مراکز اصلاح و تربیت بودند، استخدام شدند. اگرچه این زنان مسئولیت‌های افسران پلیس را نداشتند اما در واقع آنان از پیشگامان پلیس زن در این کشور محسوب می‌شوند.
در آوریل سال ۱۹۰۸ میلادی، «لولا بالدوین» به عنوان اولین بازرس پلیس زن امریکا برای شهر «پورتلند» در ایالت «اورگن» انتخاب شد. وی اولین زنی بود که در ظاهر تعهدات و اختیارات کامل قانونی را گرفته بود اما در عمل، نقش و اختیاراتش با آنچه که افسران پلیس مرد در آن زمان انجام می‌دادند، مشابه در نظر گرفته نمی‌شد
به عبارت دیگر وظایف او همچون پلیس‌های زن، نخست بر پیشگیری از جرائم و امور اجتماعی معطوف بود و صاحب لباس فرم مخصوص و سلاح نبودند اما به تدریج این شرایط تغییر کرد و نقش زنان به عنوان پلیس در این کشور جدی‌تر شد.
تاریخچه زنان پلیس در استرالیا
استرالیای جنوبی و نیوساوت جنوبی اولین افسران پلیس زن را در سال ۱۹۱۵ میلادی به خدمت گرفت. در دسامبر همین سال «کیت کاکس» و «آنی راس» به ترتیب با ۴۰ و ۳۲ سال سن به عنوان اولین نیروهای پلیس زن در این منطقه انتخاب شدند.
در آن زمان بر اساس قانون، حداکثر سن برای پیوستن به نیروی پلیس استرالیای جنوبی، ۲۹ سال بود اما این قانون در مورد نیروهای زن نقض شد. علاوه بر آن میزان حقوق پرداختی به این دو افسر پلیس مشابه با حقوق پرداختی به افسران مرد بود.
زنان پلیس در بنگلادش
«حسن محمود خندکر»، پلیس کل بنگلادش با بیان اینکه پلیس نقش مهمی در توسعه اقتصادی و اجتماعی کشور بازی می‌کنند معقتد است که زنان پلیس کمک فوق‌العاده‌ای در این زمینه محسوب می‌شوند.
به گفته پلیس کل بنگلادش، در گذشته پلیس‌های زن در این کشور تنها در حوزه‌های مرتبط با عملیات‌های ویژه زنان فعالیت داشتند اما اکنون در رسیدگی به پرونده‌های حساس و مهم از توانایی آنان استفاده می‌شود.
بخش پلیس زن در این کشور فعالیت خود را از چند دهه قبل و با شش نیرو آغاز کرد اما اکنون تعداد آنان به حدود ۶۰۰۰ نفر رسیده است.
نیروهای زن پلیس در عراق
نیروهای پلیس زن در این کشور نیز با آموزش در آکادمی آماده می‌شوند. برخلاف بسیاری دیگر از برنامه‌های امنیتی برای زنان که تنها در طول روز برگزار می‌شود، در این آکادمی آموزش‌های مشابه مردان همچون آموزش تیراندازی به پلیس زن نیز ارایه می‌شود.
البته در این کشور نیز مقاومت‌هایی در مورد حضور افسران پلیس زن وجود داشت و برخی مردان این شغل را برای زنان خطرناک می‌دانند. علاوه بر این زنان برای آموزش در این آکادمی مجبور هستند خانواده‌هایشان را برای مدتی ترک کنند.
پلیس‌های زن در هنگ‌کنگ
اولین بازرس پلیس زن در سال ۱۹۴۹ میلادی به نیروی پلیس این کشور ملحق شد و طبق بررسی‌های اخیر، حدود ۱۴ درصد نیروهای پلیس این کشور از میان زنان هستند که در پست‌های مختلف خدمت می‌کنند.
تاریخچه زنان پلیس در بحرین
از آنجا که وجود نیروهای پلیس زن در امنیت عمومی جامعه عملکرد موثر و حائز اهمیتی دارد از سال ۱۹۷۰ میلادی از این قشر از جامعه در بحرین استفاده شد و برای شروع کار دو افسر پلیس زن به خدمت گرفته شدند.
از زمان به کارگیری زنان به عنوان نیروی پلیس در این کشور از آنان برای خدمات مختلفی کمک گرفته شد به طور مثال از توانایی آنان برای برطرف کردن مشکلات خانوادگی زنان استفاده می‌شد. همچنین نیروی پلیس زن در بحرین در قسمت انگشت‌نگاری از زنان فعالیت دارند و در بخش و اداره مهاجرت، ترافیک و حراست فرودگاه مشغول به کار هستند.
پلیس‌های زن در کویت
در سال ۲۰۰۱ میلادی شورای وزرای کویت طرح پلیس زن را تصویب کرد و اولین گروه پلیس زن نیز در سال ۲۰۰۷ میلادی در آکادمی «سعد آل-عبدالله» پذیرفته شدند.
زنان پلیس در مالزی
فعالیت زنان به عنوان نیروی پلیس به وضع فوق‌العاده دوره «مالایا» برمی‌گردد که در آن زمان از زنان محلی به عنوان نیروهای ویژه استفاده شد اما از ماه اوت ۱۹۵۵ میلادی، واحد پلیس زن در این کشور رسما دایر شد و در اولین دوره نیز هفت زن با سمت بازرس پلیس زن در سال ۱۹۵۶ میلادی به خدمت گرفته شدند.
نیروهای پلیس زن به عنوان افسر یا بازرس پلیس مشغول به کار شدند که پیش از این انجام این مسئولیت‌ها توسط افسران پلیس مرد انجام می‌شد. علاوه بر این نیروی ویژه پلیس زن در زندان‌های مالزی فعالیت دارند و به عنوان گارد ویژه برای مجرمان زن خدمت می‌کنند.
اولین پلیس زن آسیایی در انگلیس
«کارپال کائور سندهو»، اولین افسر پلیس زن آسیایی است که در انگلیس مشغول به کار شد. «کارپال» نزدیک به ۴۲ سال پیش یعنی در سال ۱۹۷۱ میلادی به پلیس ملحق شد. حضور او در این جایگاه آرزویی بود که به حقیقت منجر شد اما مدت زمان زیادی طول نکشید زیرا او در سال ۱۹۷۳ میلادی به دست همسرش که با شغل او مخالفت داشت به قتل رسید.
«کارپال کائور سندهو» از پیشگامان این عرصه بود و موجب شد تا بیش از ۲۸۰ پلیس زن از کشورهای آسیایی تنها در لندن مشغول به کار شوند.
پلیس زن در ایران
و اما در کشور ما تاریخچه حضور پلیس‌های زن به سال ۱۳۴۱ شمسی برمی‌گردد. زنان اونیفورم پوش به صورت درجه‌داران و افسران در شهربانی و ژاندارمری به کار گرفته شدند اما پس از پیروزی انقلاب اسلامی نیز پذیرش و تربیت پلیس زن از سال ۱۳۷۸ شمسی با تصویب مجلس شورای اسلامی آغاز شد. نحوه ورود به دانشگاه پلیس توسط زنان از طریق آزمون سراسری می‌باشد، البته در جذب این دانشجویان علاوه بر رتبه عملی تست ورزش، سلامت جسمانی و روانی و … هم دخیل است.
پلیس زن در قرن ۲۱: پیشرفت اما با کندی
نتایج مطالعه مرکز ملی زنان و سیاست‌گذاری آمریکا که در سال ۲۰۰۱ میلادی صورت گرفت، مشخص کرد زنان تنها ۱۲٫۷ درصد منصب‌های اجرای قوانین را که نیاز به سوگند خوردن دارد به خود اختصاص داده‌اند.
همچنین طبق گزارش پلیس فدرال آمریکا که در سال ۲۰۰۳ میلادی منتشر شد، از مجموع نیروهای پلیس تنها ۱۱٫۴ درصد نیروها را زنان تشکیل می‌دهند.
اگر چه جمعیت پلیس‌های زن در جهان افزایش یافته اما روند آن با توجه به جمعیت زنان جهان هنوز کند است و باید در کشورهایی که از توانایی و نیروی پلیس زن استفاده می‌شود، موانع و چالش‌های پیش‌روی فعالیت این قشر برطرف شود.
