نام فضل الله زاهدی با کودتای انگلیسی ـ امریکایی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ در تاریخ سیاسی معاصر ایران عجین شده است.
او، ۱۲۷۱ ش. در همدان متولد شد. پس از تحصیلات متوسطه و در آستانه جنگ اول جهانی به نیروهای قزاق پیوست و فنون نظامی را زیر نظر افسران روسی فراگرفت.
زاهدی در ۱۳۰۰ش. فرماندهی محاکم نظامی را برعهده داشت، در ۱۳۰۱ش. نیز در پی شکست اسماعیل سمیتقو، از رضاخان مدال گرفت.
در ۱۳۰۲ ش. فرماندهی قشون فارس را برعهده گرفت و مأمور حل غایله شیخ خزعل شد. او پس از حل این غائله و باحکم رضاخان فرماندار خوزستان شد.
در سالهای ۱۳۰۵ و ۱۳۰۶ فرماندهی لشکر شمال را برعهده گرفت و در اردیبهشت ۱۳۰۸ به فرماندهی ژاندارمری (امنیه) رسید. او برای سرکوب عشایر فارس به شیراز رفت، ولی مدتی بعد، پس از فرار یک زندانی سرشناس، مورد سوءظن رضاخان قرار گرفت و در خرداد ۱۳۰۸ به تهران فراخوانده شد. پس از مدتی به همراه صمصام الدوله ـ والی فارس ـ و نصرت الدوله فیروز بازداشت و تنزل درجه یافت، امّا کمی بعد بخشوده و آزاد شد.
پس از اشغال ایران توسط متفقین، زاهدی به فرماندهی لشکر اصفهان منصوب شد. در این سمت ـ شهریور ۱۳۲۲ـ و متعاقب افشأ ارتباط‌های پنهان وی با آلمانی‌ها، توسط انگلیسی‌ها دستگیر و به بازداشتگاه‌های انگلیسی‌ها در فلسطین انتقال داده شد، اما در ۱۳۲۴ ش. به تهران بازگردانده شد.
با آن که پیشینه زاهدی وابستگی او را به انگلیس نشان می‌دهد امّا در سالهای جنگ دوم جهانی در بازی‌های سیاسی روز مدتی در زمره هواداران هیتلر بود.
ارتشبد حسین فردوست می‌گوید: که این چهره جدید از زاهدی، ترفند انگلیسی‌ها بود تا وی را عنصر ضدانگلیسی معرفی کنند. به همین دلیل او بازداشت شد و در فاصله سالهای ۱۳۲۰ تا ۱۳۳۲ تلاش کرد از خود یک چهره ملی نشان دهد.
زاهدی در ۱۳۲۵ش. و دراوج اقدامات عشایر فارس، به ویژه قشقایی‌ها علیه دولت قوام السلطنه، به فرماندهی قوای جنوب و سرپرستی استانداری فارس منصوب شد.
او موفق به فرونشاندن اقدامات عشایر شد. زاهدی در ۱۳۲۸ ش. ریاست شهربانی و در ۱۳۳۰ ش. در کابینه حسین علاء به وزارت کشور منصوب شد. و این سمت را در کابینه محمد مصدق نیز حفظ کرد. در این دوره علاوه بر سمت وزارت کشور، سرپرستی شهربانی را نیز عهده‌دار شد.
در اسفند ۱۳۳۱ به اتهام توطیه علیه مصدق بازداشت شد، ولی در اواخر همان ماه آزاد گردید. در ۲۲مرداد ۱۳۳۲ به هنگامی که شاه آماده خروج از ایران بود، محرمانه حکم عزل مصدق و نخست‌وزیری زاهدی کرد.
زاهدی در ۲۸ مرداد، با کودتایی که از حمایت امریکا و انگلیس برخوردار بود، مصدق را برکنار و زمینه بازگشت شاه را از رم فراهم ساخت. و نخست‌وزیر کودتا شد.
زاهدی در این دوره روزنامه‌های مخالف را توقیف کرد، موجی از بازداشت و سرکوب به راه انداخت، نظامیان مغضوب مصدق را آزاد کرد و طرفداران وی را بازداشت کرد.
سرلشکر باتمانقلیچ از زندان خارج شد و رییس ستاد ارتش را عهده‌دار شد و سرتیپ نعمت الله نصیری نیز پس از آزادی از زندان، به ریاست گارد شاهنشاهی منصوب شد.
در سه روز اول کودتا، ۵۰۰ نفر از شخصیت‌های سیاسی و نظامی وفادار به دولت مصدق بازداشت و تبعید شدند. حزب توده که در دوره مصدق، در بسیاری از ارکان حاکمیت از جمله در ارتش نفوذ کرده بود، سرکوب شد و ۱۴ نفر از افسران این حزب تیر باران شدند.
محاکمه مصدق۲، اعدام فاطمی۳، برقراری مجدد رابطه با انگلیس و سرکوب اعتراضات دانشجویان دانشگاه تهران، ازجمله رویدادهای مهم دوران کوتاه نخست وزیری زاهدی است.
افزایش اقتدار زاهدی که از حمایت امریکا نیز برخوردار بود، شاه را نگران کرد. در نتیجه، شاه پس از سفری به امریکا ـ اسفند ۱۳۳۳ ـ توانست موافقت آیزنهاورـ رییس جمهور امریکاـ را برای تغییر دولت در ایران جلب کند.
از این رو در فروردین ۱۳۳۴ با اشاره شاه، امیر اسدالله علم زاهدی را برای استعفا تحت فشار گذاشت. زاهدی ابتدا اصرار علم را جدی نگرفت، اما هنگامی که اردشیر زاهدی ـ پسرش پیغام سفیر امریکا در تهران را مبنی بر ضرورت کناره‌گیری از نخست وزیری را نزد او آورد، تسلیم شد و پس از ۲۰ ماه، در ۱۶ فروردین ۱۳۳۴ از کار کناره گرفت. زاهدی سپس رهسپار ژنو شد و ریاست دفتر نمایندگی دایمی ایران در مقر اروپایی سازمان ملل را برعهده گرفت. زاهدی تاپایان عمر خود، به جز یک هفته که آن هم برای شرکت در مراسم ازدواج پسرش با شهناز پهلوی ـ ۱۳۳۶ ش. به تهران آمد، اجازه ورود به کشور راه نداشت.فضل الله زاهدی سرانجام در شهریور ۱۳۴۲ درگذشت.
