مشمولانی که قبل از ورود به سن مشمولیت در مقطع دیپلم یا پیش‌دانشگاهی فارغ‌التحصیل شده، ترک‌تحصیل کرده، اخراج شده یا انصراف از تحصیل کرده‌اند، با ورود به سن مشمولیت به مدت شش‌ماه برای مشخص‌کردن وضعیت خدمتی خویش مهلت دارند.
در صورتی که تاریخ فراغت از تحصیل یا انصراف از تحصیل این دسته از مشمولان بعد از ورود به سن مشمولیت باشد از این تاریخ به مدت یکسال مهلت دارند تا وضعیت خدمتی خویش را مشخص کنند.
دانش‌آموزانی که در خرداد ماه و تیرماه سال ورود به سن مشمولیت و بالاتر فارغ‌التحصیل می‌شوند به منزله شهریورماه همان سال محسوب می‌شودند و از این تاریخ به مدت یکسال مهلت دارند تا وضعیت خدمتی خویش را مشخص کنند.
دانش آموزانی که در سن ۱۷ سالگی فارغ‌التحصیل می‌شوند پس از رسیدن به سن ۱۸ سالگی باید ظرف شش ماه وضعیت خدمتی خویش را مشخص کنند.
مشمولان به تناسب شرایط ممکن است از خدمت معاف دائم، معاف از رزم یا آماده به خدمت شوند.
مدت خدمت دوره ضرورت: متناسب با یگان محل خدمت، محل سکونت و دستگاه بکارگیرنده به شرح زیر است.
الف) مدت خدمت کارکنان وظیفه مامور به دستگاه‌های غیرنظامی بجز یگان‌های حفاظت ۲۴ماه
ب) مدت خدمت دوره ضرورت برای نیروهای مسلح و یگان‌های حفاظت ۲۱ماه
ج) مدت خدمت در مناطق جنگی و امنیتی درگیر ۱۸ماه
د) مدت خدمت برای کارکنان وظیفه غیربومی مناطق امنیتی غیر درگیر، عملیاتی، مناطق محروم و بد آب و هوا ۱۹ماه است.
به نوشته پایگاه فرهنگی سرباز، فهرست کسرخدمت سربازی در سال ۱۳۹۲ به شرح زیر است:
| ردیف | عنوان کسر خدمت | حداکثرکسرخدمت اعطاءشده | نحوه و میزان اعطاءکس خدمت | تاریخ اعطاء |
| ۱ | کسرخدمت نخبگی | سقف ندارد | به میزان ارزش پروژه با نظر بنیاد نخبگان | تا قبل و حین انجام خدمت سربازی |
| ۲ | کسرخدمت ایثارگری | تا سقف ۹ماه | برابر میزان جبهه یا جانبازی و آزادگی افراد که بر اساس ضوابط سال ۱۳۹۰محاسبه می‌شود | متولدان سال ۱۳۷۲و قبل از آن در صورت نداشتن غیبت |
| ۳ | کسرخدمت بسیج | تاسقف ۶ماه | به میزان فعالیت دربسیج سالی ۴۵ روز و عضویت در شورای پایگاه یا حوزه و دوره تکمیلی بسیج | تا قبل و حین خدمت سربازی |
