مهر: پنجمین شب از سلسله نشست‌های “شب‌های ایرانشهر” با عنوان “شبی با علی حاتمی” همزمان با هفدهمین سال درگذشت این کارگردان بزرگ سینمای ایران عصر پنجشنبه ۱۴ آذر در تالار استاد شهناز خانه هنرمندان ایران برگزار شد.
در ابتدای این مراسم مجید سرسنگی مدیرعامل خانه هنرمندان ایران ضمن تشکر از حضور همه هنرمندان، پیشکسوتان و خانواده زنده‌یاد علی حاتمی برای حضور در این مراسم، به سلسله برنامه شب‌های ایرانشهر اشاره کرد و گفت: نشست هایی که با عنوان “شب‌های ایرانشهر” در خانه هنرمندان ایران برگزار می‌شود، می‌کوشد با بازنگری در چهره‌های فرهنگی و ادبی دوران معاصر و پرداختن به شخصیت اثر‌گذار آن‌ها و آثار و اندیشه‌شان، امکان آشنایی جوانان امروز را با این هنرمندان فراهم سازد. امشب نیز شبی برای علی حاتمی است، فردی که هنر او برای همگان شناخته شده است و تا به امروز نیز زنده مانده است. امیدوارم شرایطی را در عرصه فرهنگ و هنر خود فراهم سازیم که در آن نسل جوان بیشتر بتواند با آموزه‌های هنری علی حاتمی ارتباط برقرار کند و از آن استفاده کند.
سرسنگی با اشاره به فعالیت هنری علی حاتمی برای زنده نگاه داشتن هویت فرهنگی و ملی ایران گفت: علی حاتمی در دوران حیات خود کوشید هویت فرهنگی و هویت ملی این سرزمین را از طریق فعالیت هنری و فرهنگی خود به ایرانیان و مردمان سایر ملل بشناساند. امروز وظیفه ما نیز بازخوانی مجدد آثار و فعالیت هنرمندان بزرگی چون علی حاتمی است تا جوانان ما نیز درس‌های آن‌ها را فرا گیرند و بتوانند فرهنگ ملی این سرزمین را به نسل های بعد منتقل کنند.
علی نصیریان دیگر سخنران این مراسم نیز با اشاره به اهمیت برگزاری مراسم بزرگداشت برای هنرمندان نامی و زنده نگاه داشتن یاد و نام آن‌ها در جامعه امروز گفت: برگزاری چنین مراسمی برای فرد هنرمندی چون علی حاتمی که توانست با فعالیت هنری خود و خلق آثار ارزشمند، جایزه‌های معتبری کسب کند و با ساخت فیلم‌های تاثیر‌گذار، تاریخ ملی این کشور را زنده نگاه دارد، بسیار لازم و ضروری است، چرا که شناخت و بهره‌گیری از این هنرمندان، همواره وظیفه ما به عنوان عضوی از این جامعه است.
نصیریان در بخش دیگری از صحبت‌های خود به فعالیت علی حاتمی در یک جریان هنری تازه اشاره کرد و گفت: در دهه ۴۰ جریان هنری تازه‌ای در ابتدا در عرصه تئاتر و سپس سینما شکل گرفته بود که در آن زبان تازه‌ای از هنر و فعالیت فرهنگی متولد شده بود، عرصه‌های مختلف کارگردانی، بازیگری، نویسندگی و … دست‌خوش تغییر شده بود. علی حاتمی یکی از استعدادهای بزرگ در این جریان هنری تازه شکل گرفته بود. علی حاتمی فردی بود که توانست با استفاده از شیوه‌های نو، هویت ایرانی را به گونه‌ای تازه معرفی کند. وابستگی شدید حاتمی به هویت ایرانی و ویژگی های آن در تمام آثار او به تصویر کشیده شده است.
وی در ادامه صحبت‌های خود گفت: وظیفه امروز ما به ویژه جوانان امروز ما این است که در زمینه هنر و فرهنگ، بیشتر به مولفه‌های ایرانی توجه کنند و آن‌ها را در آثار خود به تصویر بکشند، چرا که تنها با فعالیت‌های هنری و فرهنگی است که می‌توانیم هویت ملی خود را حفظ کنیم. ما ادبیات، زبان، فرهنگ و هنر خود را داریم که می‌توانیم همچون علی حاتمی از آن ها استفاده کنیم.
در ادامه این مراسم امین تارخ ضمن تشکر از خانه هنرمندان ایران برای برگزاری این مراسم، به ویژگی‌های زنده‌یاد علی حاتمی اشاره کرد و گفت: مرحوم علی حاتمی ویژگی‌های اخلاقی بسیار خوبی همچون صداقت، مهربانی، متانت و صبر داشت، ویژگی‌هایی که فضای کار را با حاتمی برای بازیگران دلنشین می‌کرد، بازیگران هیچ اضطرابی در فضای کار با حاتمی نداشتند، به طوری که پس از پایان فیلمبرداری، جدا شدن از حاتمی بسیار سخت بود، می‌توانم بگویم تمام بازیگرانی که با حاتمی کار کرده‌اند، تجربه بسیار شیرینی از همکاری با او داشته‌اند، در تمام دوران بازیگری‌ام، بهتری تجربه بازیگری را با «علی حاتمی» داشته‌ام».
وی در ادامه متنی را که به مناسبت این بزرگداشت تهیه کرده بود برای حاضران خواند: “آنچه که در باب زنده‌یاد علی حاتمی باید گفت طی سالیان اخیر گفته شده است. گفتند شاعر سینماست، گفتند سینمای او سینمای ملی است، گفته شد عرق و علق او به ایران و ایرانیت ستودنی است. احساس می‌کنم آنچه در باب این بزرگ هنرمند عرصه سینما، گفتنی است آن که هیچگاه در حوزه تولید به خود تکراری نرسید که این خود جای ستایش بسیار دارد. نه “طوقی” شبیه “بابا شمل” است نه “مادر” به “دلشدگان” می‌ماند. هر کدام از آثار او صاحب فضایی خاص و قصه‌های غیر تکراری و در عین حال با فرهنگ و ملیتی عجین است که تنها با دیدن یک فریم از فیلم‌هایش می‌توان فهمید که این یک فیلم ایرانی است. این نیز مزیتی است که شاخصه آن بزرگوار بوده که در نوع خود بی‌بدیل است. گفتنی آنکه زنده‌یاد حاتمی حرف‌ها و آثار زیادی برای طرح داشت و این تنها جای گله از مرگ را برای ما باقی می‌گذارد. اما زندگی و عمر ما در عهده ما نبوده و نخواهد بود که در عهده خداوند است که بندگان خویش را می‌شناسد و آنکه شایسته و بایسته‌تر است را زودتر به سوی خود می‌خواند، ما نیز تسلیم مشیت اوییم. برای این حقیر که افتخار حضور در دو فیلم آخر آن بزرگوار را داشتم، حسرت کارهای نکرده بیشتر محسوس است اما خوشحال از آنم که کارنامه کاری‌ام مزین به دو اثر برجسته از غزل سرای سینمای ایران است. آنچه که سینمای ایران باید بدان ببالد آن است که تنها یک بار شعر و تصویر چنان پیوند خورد که هم تصویر شعر می‌آفریند و هم شعر تصویر خلق می‌کند، آن هم به زیبایی هر چه تمام‌تر، تو گویی کلام او که کلامی آهنگین است خوشبختانه بی‌بهره از مطمئن‌گویی و طمطراق است، زبانی و کلامی همه فهم در عین حال پر از نغز، خاصیتی است که تنها از آن آثار آن بزرگ مرد است”.
در بخش دیگری از این مراسم موسیقی سریال “هزاردستان” به صورت زنده برای حاضران اجرا شد و سپس محمدرضا اصلانی منتقد و کارگردان سینما به فعالیت علی حاتمی در شکل‌دهی به تاریخ اشاره کرد و گفت: تلاشی که در دهه ۴۰ و ۵۰ در عرصه هنری و فرهنگی این کشور رخ داد، تنها برای هویت‌یابی نبود بلکه برای ساخت نقشی در تاریخ بوده است، حرکتی که می‌کوشید هنر و فرهنگ این سرزمین را در تاریخ حک کند. ساخت دکورهایی همچون لاله‌زار در واقع یک ثبت تاریخی بود. علی حاتمی توانست با فعالیت خود نظام تصویری بسازد یعنی به ما تا به امروز یاد داد تا از خود تصویر بسازیم و بتوانیم از طریق شناخت گذشته خود، آینده را با آگاهی بسازیم. این توجه به هویت و تاریخ‌سازی با آثار علی حاتمی شروع شد و با بزرگان دیگری تا به امروز ادامه پیدا کرده است، نسل جوان امروز نیز باید به صورت جدی در این مسیر حرکت کند تا بتواند آینده‌ای آگاه بسازد.
در پایان این مراسم لیلا حاتمی، علی مصفا و سایر هنرمندان حاضر در این مراسم عکس یادبود زنده‌یاد علی حاتمی را امضا کردند.
