آفریقای جنوبی در ۲۹ نوامبر ۱۹۴۷ از جمله ۳۳ کشوری بود که به قطعنامه سازمان ملل که باعث بوجود آمدن رژیم جعلی اسرائیل شد، رای مثبت دادند. آفریقای جنوبی همچنین یکی از چهار کشور تحت استعمار انگلیس بود که به نفع این قطعنامه رای دادند.
درست ۹ روز پس از اعلام موجودیت جعلی اسرائیل، یعنی در تاریخ ۲۴ می ۱۹۴۸، دولت «ژان اسموتس» در آفریقای جنوبی که از دوستان گرمابه و گلستان صهیونیستها بود، اسرائیل را دو فاکتو به رسمیت شناخت. آفریقای جنوبی هفتمین کشوری بود که اسرائیل را به رسمیت میشناخت و در ۱۴ می ۱۹۴۹ دو ژوره اسرائیل را به رسمیت شناخت.
ژان اسموتس
بستر روابط اسرائیل و رژیم آپارتاید آفریقای جنوبی با جنگ ۶ روزه در سال ۱۹۶۷ گرم شد. زمانی که اسرائیل کرانه باختری و صحرای سینا را اشغال کرد، با واکنش منفی کشورهای جهان سوم و آفریقایی مواجه شد. این کشورها به همراه جنبشهای چپ در سراسر جهان، شامل جنبشهای سیاهپوست ملیگرا دیگر اسرائیل را به عنوان اشغالگر قلمداد میکردند. اما در همین بحبوحه، آفریقای جنوبی به تعریف و تمجید گسترده از اسرائیل پرداخت و این امر خوشایند رهبران سیاسی و نظامی در آفریقای جنوبی بود. «دای بورگر» که در آن زمان مواضع حزب ملیگرای آفریقای جنوبی را تبیین میکرد، در سرمقالهای نوشت: «اسرائیل و آفریقای جنوبی در تلاش برای بقا با هم تعامل دارند … قدرتهای ضدغربی اسرائیل و آفریقای جنوبی را به سمت یک سری منافع هول دادهاند که بهتر است از آنها استفاده کرد تا اینکه اجتناب کرد.»
آفریقای جنوبی در مدت زمان کمتر از یک دهه به یکی از نزدیکترین متحدان نظامی و اقتصادی اسرائیل تبدیل شد. اسرائیل هم به نزدیکترین متحد نظامی آفریقای جنوبی تبدیل شد و مهمترین تامین کننده نظامی آفریقای جنوبی بود.
روابط دیپلماتیک اسرائیل و آفریقای جنوبی در اصل در سال ۱۹۴۹ با تاسیس کنسولگری اسرائیل در پرتوریا شروع شد. در آن زمان آفریقای جنوبی نمایندگی دیپلماتیک مستقیم در سرزمینهای اشغالی نداشت و چون تحت استعمار انگلیس بود، دولت انگلیس نماینده این کشور بود. با خروج آفریقای جنوبی از استعمار انگلیس در سال ۱۹۶۱، این کشور کنسول خود را عازم تلآویو کرد. «دی اف مالان»، نخست وزیر آفریقای جنوبی هم برای اولین بار در سال ۱۹۵۳ به سرزمین اشغالی سفر کرد.
اسرائیل در دهههای ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ با موضع حساس خود در قبال آپارتاید به روابط خود با آفریقای جنوبی اولویت ویژهای بخشید. در ۱۱ اکتبر ۱۹۶۱، اسرائیل به نفع سخنرانی «اریک لوو» در حمایت از آپارتاید رای مثبت داد.
پس از جنگ ۱۹۷۳ اکثر کشورهای آفریقایی روابط خود را بطور کامل با اسرائیل قطع کردند؛ به همین خاطر اسرائیل به ارتقای روابط با رژیمی که مانند خودش در پرتوریا منزوی بود، روی آورد.
روزنامه گاردین در گزارشی در این خصوص تیتر مطلب خود را «برادران در آغوش هم» انتخاب کرد.
تا اواسط ۱۹۷۰ اتحاد نظامی و اقتصادی آفریقای جنوبی و اسرائیل روند صعودی داشت. در سال ۱۹۷۵ قراردادی بین طرفین امضا شد که بر اساس آن آفریقای جنوبی در سرزمینهای اشغالی خط آهن بکشد، و اسرائیل کارخانه آب شیرین کن برای آفریقای جنوبی بسازد.
در آوریل ۱۹۷۶ «اسحاق رابین»، نخست وزیر وقت رژیم صهیونیستی از «جان ورستر»، همتای خود در آفریقای جنوبی دعوت کرد تا به سرزمینهای اشغالی سفر کند. چند ماه بعد و در سال ۱۹۷۶، کشورهای عدم تعهد در پنجمین کنفرانس خود در «کلمبو» سریلانکا قطعنامهای را برای تحریم نفتی فرانسه و اسرائیل تصویب کردند. دلیل این قطعنامه فروش تسلیحات فرانسه و اسرائیل به آفریقای جنوبی بود. در سال ۱۹۷۷، «پیک بوتا»، وزیر خارجه وقت آفریقای جنوبی به تلآویو سفر کرد تا درباره موضوعات فیمابین با «مناخیم بگین»، نخست وزیر وقت اسرائیل و «موشه دایان»، وزیر خارجه این رژیم بحث و گفتوگو کند.
کتاب سال دولت آفریقای جنوبی در سال ۱۹۷۶ نوشت: «اسرائیل و آفریقای جنوبی فراتر از همه چیز، یک نقطه مشترک دارند: این دو در فضایی خصمانه که توسط مردم تیره ایجاد شده، قرار دارند.» (گاردین، ۷ فوریه ۲۰۰۶)
از اواسط دهه ۱۹۷۰ طرفین توسعه و آزمایش تسلیحات هستهای را هم در دستور کار روابطشان قرار دادند. «سیمور هرش» در این باره میگوید: «”حادثه ولا” در سال ۱۹۷۹ سومین آزمایش اتمی مشترک اسرائیل و آفریقای جنوبی در اقیانوس هند بود.»
«ریچارد رودز» نوشت که هدف این حادثه انجام آزمایش تسلیحات هستهای اسرائیل با همکاری آفریقای جنوبی عنوان کرد. آمریکا هم آن زمان این موضوع را مخفی نگه داشت تا اینکه روابطش با اسرائیل خدشهدار نشود.
استفاده از پهپادهای اسرائیلی در حمله به آنگولا
نیروهای نظامی آفریقای جنوبی در سال ۱۹۸۱ از پهپادهای اسرائیلی «آیایآی اسکوت» در حمله به آنگولا استفاده کرد. اسرائیل در سال ۱۹۸۲ از این پهپادها در جنگ لبنان استفاده کرد.
پیک بوتا وزیر خارجه آفریقای جنوبی در سال ۱۹۸۴ به سرزمینهای اشغالی رفت تا دیداری غیر رسمی با «اسحاق شامیر»، وزیر خارجه وقت اسرائیل داشته باشد.
همکاری هستهای اسرائیل و آفریقای جنوبی
نهادهای اطلاعاتی آمریکا بر این باور بودند که اسرائیل در طرحهای تحقیقاتی هستهای به آفریقای جنوبی کمک کرد و تکنولوژی تسلیحات پیشرفته غیرهستهای را در دهه ۱۹۷۰ در اختیار این کشور قرار داد. این در حالی بود آفریقای جنوبی هم طرح بمبهای اتمی خود را توسعه میداد.
«دیوید آلبرایت»، رئیس موسسه آمریکایی علوم و امنیت بینالملل در این باره میگوید: «آفریقای جنوبی پس از تحریمها شبکههای پشتیبانی را در اروپا و آمریکا ایجاد کرد و همکاری طولانی و مخفی با اسرائیل آغاز کرد. سوال اینجاست که آیا اسرائیل در زمینه طراحی تسلیحات به آفریقای جنوبی کمک کرد یا نه.»
«دیتر گرهارد»، جاسوس شوروی و از فرماندهان سابق نیروهای دریایی آفریقای جنوبی نیز میگوید که اسرائیل در سال ۱۹۷۴ با تجهیز آفریقای جنوبی به ۸ موشک «جریکو۲» با «کلاهکهای ویژه» موافقت کرد.
تا سال ۱۹۸۷ اسرائیل و چند کشور کوچک بودند که با آفریقای جنوبی رابطه خوبی داشتند. در میان کشورهای آفریقایی فقط مالاوی بود که در دوران آپارتاید با آفریقای جنوبی رابطه داشت.
نلسون ماندلا هم برای اولین بار در سال ۱۹۹۹ و پس از پایان دوران ریاست جمهوری خود به سرزمینهای اشغالی رفت و با مقامات اسرائیلی و فلسطینی مثل «ایهود باراک» و «یاسر عرفات» دیدار کرد.
ماندلا گفت: «برای خیلیها سوال است که چرا من اینجا آمدهام. من می گویم: اسرائیل با رژیم آپارتاید همکاری نزدیکی داشت. ما با خیلیها که مردم ما را مانند حیوان کشتار کردند، صلح کردم. اسرائیل با رژیم آپارتاید همکاری کرد.»
ماندلا پس از آزادی از زندان گفت که از هر کشوری برای سفر به آن دعوتنامه دریافت کرد و تنها کسی که از وی دعوت نکرده بود، اسرائیل بود.
فارس/«کنگره اتحادیههای تجاری آفریقای جنوبی» که نمایندگی یک میلیون و ۲۰۰ هزار کارگز آفریقای جنوبی را دارد، اسرائیل را به اعمال آپارتاید متهم کرد و از تحریم محصولات اسرائیلی حمایت کرد.