پیامبر (ص) فرمود: « صله ارحام کنید حتی با یک سلام کردن».
افق – دین اسلام به صله رحم بسیار سفارش کرده است.
پیامبر اسلام می‌فرمایند: « صِلَهُ الرَّحِمِ تَعمُرُ الدِّیارَ وَ تَزیدُ فى الأعمارِ وَ اِن کانَ اَهلُها غَیرَ اَخیارٍ»
پیوند با خویشاوندان شهرها را آباد مى سازد و بر عمرها مى افزاید، هر چند انجام دهندگان آن از نیکان هم نباشند.
آثار صله رحم
۱ . زیاد شدن عمر انسان: یکی از فواید دنیوی صله رحم این است که خداوند به خاطر این کار، عمر انسان را زیاد می‌کند و دچار مرگ ناگهانی نمی‌شود.
۲ . دفع بلا و زیاد شدن دارایی: اگر بخواهیم از بلاهای فردی و اجتماعی در امان باشیم و در تیررس انواع بلاها قرار نگیریم یکی از بهترین راهها همان صله رحم است. امام باقر(ع) می‌فرمایند: «صله رحم اعمال را پاک، اموال را بسیار، بلاها را بر طرف می‌کند و حساب را آسان کرده و اجل را عقب می‌اندازد».
۳ . نیکویی اخلاق و پاکی جان: صله رحم باعث از بین رفتن کینه‌ها می‌گردد. چرا که از نزدیک همدیگر را می‌بینیم و حس می‌کنیم و با هم رابطه برقرار می‌کنیم و این ارتباط، رفتارمان را نیکو جلوه می‌دهد و در سخن گفتن هاست که گره‌های سوءظن و کینه باز میشود و جایش را صفا و صمیمیت پر می‌کند. امام صادق(ع) می‌فرمایند:
«صله رحم اخلاق را نیکو، دست را بخشنده، جان را پاکیزه، روزی را افزون کرده و اجل را عقب می‌اندازد».
۴ . مرگ نیکو و راحتی حساب: اگر انسان بخواهد با نیکویی و خوبی از دنیا برود یکی از راههایش صله رحم است. چراکه صله رحم انسان را از انواع بد مردن و دچار شدن به انواع بیماریهای خطرناک و مرگ ناگهانی نجات می‌دهد و باعث میشود تا انسان در آخرت هم حسابش راحت باشد.
امام صادق(ع) می‌فرمایند: «صله رحم، حساب رسی را در قیامت آسان می‌کند و انسان را از بد مردن باز می‌دارد» .
آداب صله رحم
۱٫ سلام دادن: اولین و مهمترین آداب دید و بازدید، سلام دادن است. چرا که سلام یکی از نامهای خداوند متعال است و با سلام کردن رحمت الهی نازل میشود.
رسول اکرم(ص) می‌فرمایند:
هرگاه به هم برخوردید با سلام کردن و دست دادن دیدار کنید و چون جدا شدید، با آمرزش خواهی از هم جدا شوید.
۲٫ دست دادن: دین مقدس اسلام سفارش کرده است وقتی که همدیگر را ملاقات می کنید دست بدهید زیرا تاریکی کینه را از بین می‌برد و باعث آمرزش گناهان میشود. رسول اکرم(ص) می‌فرمایند:
«با یکدیگر دست دهید؛ زیرا دست دادن کینه و کدورت را از بین می‌برد».
البته دست دادن با کسانی که محرم هستند سفارش شده و در دید و بازدیدها و مهمانی‌ها با کسانی که نامحرم هستند نباید دست داد هرچند که از خویشاوندان باشند. چرا که مورد نهی شارع مقدس قرار گرفته است.
۳٫ معانقه: معانقه غیر از روبوسی است و شارع مقدس ما را به این موضوع سفارش کرده است. امام باقر(ع) می‌فرمایند:
«هر مؤمنی برای دیدن برادر خود برود خداوند برای هرگامی که بر می‌دارد یک ثواب می‌نویسد و یک گناه از او پاک میشود و یک درجه بالا برده میشود و چون در خانه‌اش را بکوبد، درهای آسمان به رویش گشوده گردد و چون باهم دست دهند و معانقه کنند (یکدیگر را در آغوش بگیرند) خدا رویش را به آنها کند».
سلام و احوالپرسی
در فرهنگ همه ملت‌ها و عرف بین الملل، چگونگی سلام و احوالپرسی با دیگران در شناخت شخصیت افراد و قضاوتی که از رفتار و اخلاق آن ها خواهند داشت تاثیر فراوانی دارد. همه افراد با هرگونه رفتار و مقام و شخصیتی، طالب آن هستند تا از سوی طرف مقابل به گرمی مورد استقبال قرار بگیرند و توجه آن ها را به خود جلب نمایند.
سلام کردن وظیفه اخلاقی کوچک ترها می باشد و بزرگترها وظیفه دارند تا با گرمی بدان پاسخ هند. البته آقایان باید در سلام گفتن به خانم ها تقدم جویند و خانم ها هم باید به بزرگترها بدون مکث و تردید سلام کنند. بی‌توجهی ویا کم محلی به سلام دیگران موجب و رنجش ناراحتی سلام دهنده می شود و افراد ناظر دلیل آن را به بی ادبی و خودخواهی پاسخ دهنده نسبت می دهند.
این که افراد بزرگتر یا خانم ها به دلیل اولویت خود انتظار سلام داشته باشند کار پسندیده ای نیست و بی ادبی محسوب میشود چرا که پیشی گرفتن در سلام نشانه تواضع و ادب فرد است. افراد مسن بهتر است بجای سلام با فرد کوچکتر از خود احوالپرسی نمایند.
هنگام سلام و احوالپرسی باید کاملا از جا برخاست نه اینکه نیم خیز شد یا نشسته سلام و احوالپرسی کرد. طرف مقابل هم باید از برخاستن مخاطبش تشکر کند و از او خواهش کند مجددا برجایش بنشیند.
در ادامه سلام باید احوالپرسی صورت پذیرد و به سوالات طرف مقابل مختصرا پاسخ داده شود اما نباید وارد مسایل شخصی و محرمانه افراد شد یا در جواب احوالپرسی بحث پزشکی راه انداخت. هنگام سلام کردن باید به چشمان طرف مقابل نگاه کرد، در صورت امکان دست او را به گرمی فشرد و با خم کردن سر و یک لبخند ملایم اظهار خرسندی نمود.
کسی که وارد مکان یا جمعی میشود باید به دیگران سلام کند حتی اگر از همه بزرگتر باشد.
با افراد ضعیفتر از خود نباید با غرور و تکبر سلام و احوالپرسی کرد.
برای همه افراد حتی کودکان از ضمیر”شما” بجای “تو” استفاده کنید.
افرادی که به مقام و ثروتی رسیده‌اند باید متوجه باشند که بیشتر زیر ذره بین قرار دارند و لازم است که سلام و احوالپرسی و در مجموع خلق و خوی خود را گرمتر از گذشته نشان دهند حتی با افراد پایین دست.
هنگام سلام و احوالپرسی در کوچه و خیابان و معابر و مجامع باید مکث کامل کنیم و اگر طرف مقابل قصد ادامه صحبت یا پرسیدن سوالی داشت باید توقف نمود به گفتگو پرداخت. راه رفتن و دیگران را دنبال خود کشاندن هرچقدر هم سطحشان پایین باشد، خلاف نزاکت است.( این روش اغلب در بیمارستان ها، دانشگاه ها و ادارات کاربرد دارد).
اهمیت ندادن به افراد آشنایی که از کنار ما می گذرند نشانه بی ادبی کامل است و یک خودخواهی محض به حساب می آید.
هنگام سلام و احوالپرسی داشتن صدا به اندازه تصویر مهم است! به این معنی که از اشاره کردن سر بدون بیان کلمات جدا خودداری کنید!
وقتی سرگرم بحث مهم یا کار ارزشمندی هستید نباید به بهانه اینکه کار مهمی انجام می دهید از سلام و احوالپرسی غافل شوید./ایسنا
