مهدی کاشی پزها: اشتغال آفرینی همچنان از بحث های مهم و محل مناقشه در میان فعالین حوزه کار است. بنگاههای کوچک و زود بازده از شعارهای مهم دولت قبل برای اشتغال آفرینی بود، که تا حدی موفق بود و البته نقدهای فراوانی هم به نحوه اجرای آن وجود داشت. بسیاری از منتقدین این طرح اکنون در دولت یازدهم حضور دارند و حمایت خود را ادامه اجرای این طرح اعلام کرده اند. یکی از این منتقدان دیروز این طرح، حسن طایی معاون اشتغال آفرینی وزارت کار دولت یازدهم است. طایی که انتقادات زیادی به نحوه اجرای این طرح در دولت قبل داشت چندی قبل در مصاحبه ای اعلام کرد که بنگاههای کوچک و زود بازده در بسته سیاستی اشتغال آفرینی دولت یازدهم مورد توجه قرار گرفته است. نسیم برای بررسی دقیق تر موضوع به سراغ وی رفته تا توضیخات دقیق تری را برای ما ارائه کند. گفتگوی معاون وزیر کار را با نسیم بخوانید.
«نسیم» در خصوص جزئیات بسته اشتغالزایی وزارت کار نظریات مختلفی وجود دارد. بعضی کارشناسان در خصوص سهم پایین بنگاههای کوچک و زود بازده در بسته اظهار نظر کردند. برخی دیگر در خصوص سهم اندک مشاغل خانگی صحبت هایی را مطرح کردند. قبلا خود شما وجود طرح بنگاههای زود بازده در بسته سیاستی معاونت اشتغالزایی را تایید کرده اید. در دوران آقای احمدی نژاد شما از منتقدین این طرح بودید، چرا بار دیگر این مقوله در بسته اشتغالزایی دولت مورد توجه قرار گرفته است؟
طایی: باید توجه داشت که وجود بنگاههای کوچک و زود بازده در تمام کشور جهان به ویژه آنهایی که با مشکل اشتغال مواجه هستند یک امر ضروری است. یکی از سیاست های بازار کار اعطای یارانه سود در کارمزد تسهیلات اعطای است.
بنابراین توجه به بنگاه های کوچک و متوسط یکی از سیاست های اساسی بازار کار است. در واقع سیاست فعال ما همین مسئله است. بقیه کشورها هم این سیاست را دنبال می کنند. در دوران آقای احمدی نژاد در دوره وزرای قبل تر مانند آقای جهرمی این سیاست را اتخاذ کردند. اجرای این سیاست اشکالی نداشت و بنده هم اگر در جایی صحبت کردم راجع به این موضوع اعتراضی نداشتم. نقد من در گذشته در این خصوص بود که توجه به بنگاه های کوچک و متوسط و زود بازده نمی تواند به عنوان یک استراتژی برای توسعه اقتصادی ایران تلقی شود. این طرح جزئی از برنامه های بازار کار است، در کنار این مسائل باید اتفاقات دیگری هم بیفتد.
من این نقد را به دولت آقای احمدی نژاد مطرح کردم که باید دوز سیاست های اعتباری که به این امر تخصیص می دهند، متناسب با ظرفیت جذب باشد.
بحث نظارت را مطرح کردم که به عقیده من کم بود. بنابراین نفس اتخاذ سیاست بنگاه کوچک و زودبازده هیچ مشکلی نداشت و یکی از سیاست های بازار کار بود.
مشکل اینجا بود که این طرح در دوران آقای احمدی نژاد خیلی عمده مطرح شد. این طرح نباید به عنوان وجه غالب برنامه های توسعه اقتصادی ایران مطرح می شد.
انتقاد من به این مسئله بود که بنگاههای زودبازده نباید وجه غالب برنامه های توسعه ای اقتصاد ایران باشد. بنابراین من همواره به بنگاههای کوچک و زودبازده اعتقاد داشتم و در حال حاضر هم نظرم تغییر نکرده است. در حال حاضر در همه جای دنیا شغل را در همین بنگاه ها ایجاد می کنند.
«نسیم»: بنابراین از صحبت های شما این گونه برداشت می شود که بنگاه های کوچک و زودبازده در یسته اشتغال پایدار وزارت کار جایگاه ویژه ای دارد؟
طایی: بنگاه های کوچک و زود بازده همان کارکرد قبلی را دارند فقط یک تغییرات جزئی کرده اند. یکی از سیاست های فعال ما در بحث بنگاههای زود بازده توجه به وضعیت مالی، فنی و حقوقی این بنگاه هاست. ما به دنبال کمک به بنگاههای زودبازده در این بخش ها هستیم و در کنار ان به بحث آموزش، مهارت و اعطای یارانه و سود هم توجه داشته ایم.
«نسیم»: شما چند ماه قبل در مصاحبه ای از نظارت صورت گرفته بر بنگاه های زود بازده در دولت گذشته انتقاد کردید. در بخشی از این مصاحبه اعلام کردید که بودجه اختصاص داده شده به بخش بنگاه های زود بازده در جای دیگری هزینه شده است. نقطه نظر خود در این زمینه را کمی شفاف تر بیان می کنید؟
طایی: هیچ وقت نگفتم همه بودجه جای دیگری خرج شد. ولی چون نظارت لازم نبود بخشی از آن در جای دیگری هزینه شد. میزان انحراف بودجه اختصاص داده شده برای بنگاههای زود بازده مشخص نبود و همواره میان بانک مرکزی، مرکز پژوهش های مجلس و وزارت کار اخلاف نظر وجود داشت.
«نسیم»: بالاخره اگر قرار است دولت آقای روحانی سیاست بنگاه های کوچک و زود بازده را دنبال کند. شما به عنوان معاونت اشتغال آفرینی دولت چه پیشنهادی دارید؟
طایی: سیاست بنگاههای کوچک و زود بازده در دولت آقای روحانی دنبال نمی شود. در دولت آقای روحانی بحث کمک های فنی، اعتباری و حقوقی به بنگاههای کوچک و متوسط مدنظر است.
سوال: یعنی دولت از بنگاه های فعلی حمایت می کند ولی در حوزه ایجاد بنگاه وارد نمی شود.
طایی: چرا در بخش ایجاد بنگاه هم وارد خواهد شد.
«نسیم»: پس تفاوت آقای احمدی نژاد و روحانی در اشتغالزایی از طریق بنگاههای کوچک و زودبازده در چیست؟
طایی: مهم ترین مسئله ای که در دولت روحانی مطرح است تثبیت اشتغال است در حال حاضر تمام تلاشمان بر این است که تمام مصوبه ها، دستورالعمل ها و آیین نامه ها را مجددا با کسانی که زمان آقای احمدی نژاد این ها را تدوین کرده و بر اجرایشان نظارت کرده اند بازنگری کنیم. اگر سیاست های اعتباری لازم توسط بانک مرکزی و سازمان برنامه ریزی و بودجه به ما اختصاص یابد، کمک های فنی، مالی و اعتباری را برای بنگاه های موجود انجام می دهیم و بنگاههای بیشتری نیز ایجاد می کنیم. اگر نظارت قوی تر باشد قطعا کار ما هم با دقت بیشتری انجام می شود.
به هر حال گذشته را آسیب شناسی کرده و تعارضات را مشخص نمودیم.قطعا ما تمایل داریم بهتر از دولت گذشته عمل کنیم، اما کار ما هم بدون اشکال نخواهد بود. اصولا نمی توان بر سیاست های اقتصادی به ویژه سیاست های بازار کار اطمینان چندانی کرد.
«نسیم»: در حال حاضر نظارت بر روی بودجه بنگاههای زود بازده به شکلی به موقع به آن ها تخصیص داده شود و انحراف نداشته باشد وجود دارد؟
طایی: این بحث های فنی را دستورالعمل ها مورد توجه قرار دادیم. ولی قطعا تفوت هایی در دستورالعمل های نظارتی ایجاد شده که کلا کارشناسی است.
