بنظر میرسد باراک اوباما رئیس جمهور آمریکا قصد دارد بعد از ایران، به سراغ محدود کردن برنامه هستهای پاکستان رفته و در ازای وعده و وعیدهای توخالی از دستیابی این کشور به سلاحهای هستهای بیشتر ممانعت بعمل آورد.
پایگاه خبری بلومبرگ (bloomberg) در این رابطه نوشت: ” بعد از محدود کردن برنامه هستهای ایران، باراک اوباما میخواهد زرادخانه اتمی پاکستان را که با سرعت زیادی رو به رشد است، محدود کند. با حضور نواز شریف نخست وزیر پاکستان در کاخ سفید، احتمالات برای مذاکرات درخصوص چنین توافقی بالارفته است.”
بنظر میرسد آمریکا قصد دارد با وعده دسترسی بیشتر به فناوری و سوخت هستهای برای مصارف غیرنظامی (مشابه چیزی که به رقیب پاکستان یعنی هند ارایه کرد) جوانب برنامه نظامی هستهای پاکستان را محدود کند. اوباما همچنین خواهان تعهد پاکستان برای جلوگیری از عملیات داعش درون مرزهایش است.
بلومبرگ معتقد است این گفتوگوها پیچیدگیهای روابط آمریکا و پاکستان را نشان میدهد، کشوری که از سال ۲۰۰۲ تا کنون بیش از ۳۰ میلیارد دلار حمایت مالی از سوی ایالات متحده دریافت کرده است. هفته قبل اوباما از دولت این کشور خواست تا پناهگاههای طالبان در افغانستان را هدف قرار دهد.
بلومبرگ نوشت: ” (احتمال) صحبتها بر سر یک توافق هستهای (میان آمریکا و پاکستان) در خلال افزایش نگرانیها حول گسترش زرادخانه اتمی پاکستان، در حال مطرح شدن میباشد. آپارنا پانده یکی از تحلیلگران موسسه هیودسن در واشنگتن معتقد است که آمریکا امید دارد تا با این توافق پاکستان را به دولتی رامتر و بازیگری بهتر در منطقه تبدیل کند.”
دولت پاکستان اما افزایش تولید و ذخیره سلاحهای هستهای را راهی برای برابر شدن با دولت هندوستان دانسته و نخست وزیر پاکستان با تاکید زیادی اعلام کرد که بر سر هیچ توافقی مذاکره نخواهد کرد و گفت: ” ظرفیت بازدارندگی وسیعالطیفی را بمنظور تامین امنیت ملی، ثبات استراتژیک و ممانعت از هرگونه تجاوز از سوی هند حفظ خواهیم کرد.”
جاش ارنست، سخنگوی کاخ سفید در پاسخ به سوالی درخصوص احتمال اعلام چنین توافقی بعنوان بخشی از دیدار هفته جاری گفت: ” من میخواهم که به شدت انتظارات خود را برای اتفاق افتادن این مسئله در روز پنجشنبه بسیار کم کنید.”
این پایگاه آمریکایی در ادامه به نقل از شجاع نواز، کارشناس برجسته مرکز آسیای جنوبی در شورای آتلانتیک نوشت: ” مسئله هستهای مطمئنا در این جلسه به بحث گذاشته میشود ولی گمان نمیکنم پاکستان تمایلی به تسلیم کردن آن (برنامه نظامی هستهایاش) داشته باشد. این یک فرآیند طولانی است. پاکستان عجلهای برای متوقف کردن توسعه سیستمهای انتقالش ندارد.”
“با توجه به گزارش اندیشکده علوم و امنیت بینالملل، تصاویر ماهوارهای نشان میدهد که پاکستان ساخت راکتور چهارم خود را نیز از ابتدای امسال آغاز کرده که این کشور را قادر به دوبرابر کردن تولید پلوتونیوم با غنای تسلیحاتی میکند. سوخت شکافتپذیر بیشتر به پاکستان توانایی تبدیل شدن به سومین دارنده بزرگ زرادخانه هستهای را بعد از آمریکا و روسیه میدهد.”
بلومبرگ با اشاره به گزارش موسسه تحقیقات صلح بینالملل استکهلم درباره تعداد بمبهای هستهای پاکستان و هند نوشت: ” تخمین زده میشود که هندوستان در حال حاضر تعداد ۹۰ تا ۱۱۰ کلاهک هستهای داشته باشد، درحالی که این تعداد برای پاکستان ۱۰۰ تا ۱۲۰ عدد میباشد.”
هندوستان و ایالات متحده در سال ۲۰۰۵ به یک توافق همکاری هستهای رسیدند که براساس آن سه دهه تحریمها علیه هند برداشته شده و این کشور توانست فناوری هستهای صلحآمیز و اورانیوم غنیشده برای سوخت راکتورها را وارد کند. این توافق سه سال طول کشید تا در کنگره آمریکا تصویب شد. (برعکس توافق ایران، که برای رد آن عجله داشتند ولی نتیجه معکوس داد!)
در همان سالها بود که دولت پاکستان لابیهایی را برای حصول توافق مشابهی با آمریکا انجام داد ولی جورج بوش رئیس جمهور وقت آمریکا با رد این پیشنهاد مدعی شد که پاکستان و هند قابل مقایسه نیستند. اما این کشور با کمک چین توانست این فناوری را در اختیار گرفته و حتی در سال ۲۰۰۴ اعلام کرد که شبکه فروش فناوری هستهای به ایران، هند و کره شمالی به راه انداخته است.
این پایگاه خبری در پایان نوشت: ” هرگونه توافقی تا زمانی که پاکستان با تحت نظارت بینالمللی قرار دادن تاسیسات هستهایاش موافقت نکرده و برنامه فنی هستهایاش را تسلیم نکند، نامحتمل خواهد بود.”