مقدمه
مجلس نمایندگان آمریکا طرحی را تصویب کرده است که محدودیت های جدیدی برای جلوگیری و ممانعت از ورود عناصر به اصطلاح رادیکال را به این کشور اعمال خواهد کرد. در این طرح سفر به ایران، عراق، سوریه و سودان خط قرمز جدید برای دریافت ویزای آمریکا خواهد بود.
در حالی که سخنان دونالد ترامپ از نامزدهای جمهوری خواهان برای انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا در باره منع کامل ورود مسلمانان به خاک آمریکا بحث داغ جاری در رسانه های این کشور است، مجلس نمایندگان آمریکا روز سه شنبه هفدهم آذر ماه طرحی را تصویب کرد که بر سر راه سفر بدون ویزا به این کشور موانع جدیدی قرار خواهد داد.
بر اساس این طرح که با استقبال کم سابقه ای از سوی نمایندگان هر دو حزب دموکرات و جمهوری خواه مواجه شده و با ۴۰۷ رای موافق در برابر ۱۹ رای مخالف به تصویب رسید، تبادل اطلاعات آمریکا و سی و هشت کشوری که سفر شهروندان شان به آمریکا بدون دریافت ویزا میسر است، تشدید خواهد شد، تا از ورود عناصر به اصطلاح تندرو و رادیکال به این کشور ممانعت شود.
به این ترتیب با اعمال اصلاحاتی که در مجلس نمایندگان به تصویب رسیده، اگر کسی پس از ماه مارس ۲۰۱۱ که جنگ داخلی در سوریه آغاز شد، به کشورهای سوریه، عراق، ایران و سودان سفر کرده باشد، برای سفر به آمریکا نیازمند دریافت ویزا خواهد بود. گذشته از این سفر شهروندان عراق و سوریه به این کشور بدون دریافت ویزا غیر ممکن خواهد بود حتی اگر تابعیت دو گانه داشته باشند. کسانی که مشمول دریافت ویزای آمریکا می شوند، باید از فرآیند معمول آن بگذرند و پیش از دریافت روادید برای مصاحبه حضوری به سفارت یا کنسولگری آمریکا مراجعه کنند. بر اساس این طرح، همچنین کسانی که به سوریه یا عراق سفر کرده اند تا پنچ سال امکان سفر بدون ویزا به آمریکا را از دست خواهند داد.
حال در این سیاست گزاری آپارتاید گونه دولت آمریکا چند نکته اساسی و بنیادین قابل بحث است که در این جا مطرح می گردند.
این طرح هم چنین می تواند بازرگانان و تجار را از سفر به ایران منصرف کند و هم زمان به صنعت گردشگری ما ضربه بزند.
اول، استمرار سناریوی اسلام هراسی و ایران هراسی
سناریوی دشمن هراسی در مطالعات دیپلماتیک و روابط بین الملل و حتی مطالعات منطقه ای جایگاه خاص خود را داراست. در تشریح آکادمیک این موضوع باید گفت که این موضوع مولفه ای کاربردی و رویکردی در رهیافت های رئالیستی یا واقع گرایی می باشد. رئالیست ها معتقد هستندکه در نظام آنارشی بین المللی، کسب و حفظ قدرت اصلی ترین تاکتیک کنش گران بین المللی است. بنا بر اصل بکش تا کشته نشوی، تفکر واقع گرایی بدون در نظر گرفتن ارزش و نرم های اخلاقی، دروغ، تزویز، و خشونت و جنگ را هم تجویز می کنند. نگه داشت و ارتقای قدرت در کنش گری قدرت ها و تجویز ماکیاولیسم سیاسی مبتنی بر هدف وسیله را توجیه می کند، پانورومای رفتاری متداولی تلقی می گردد که مشاهده آن در بازیگری قدرتی نباید تعجب و هیجان زده شد. باید دروغ بگویی تا بمانی.
دولت آمریکا که با حمایت از رژیم تروریستی صهیونیستی و حمایت پشت پرده از گروه های رادیکال و مزدور مانند داعش در جنگ سوریه و عراق، خود پرونده بسیار سیاهی دارد، امروزه به دروغ سیاست اسلام هراسی و ایران هراسی را بزرگ نمایی می کند. در این جا دو نکته است که باید دقت داشته باشیم. اول اینکه درست است که در جهان اسلام وهابیت تندروی سلفی (مسامحتا اگر مسلمان بخوانیم) به حماقت دچار تندروی و رادیکالیسم است اما دنیای غرب نیز در امور متفاوتی دچار رادیکالیسم مشابهی می باشد.
اسلام هراسی بهانه حضور آمریکا در منطقه خاورمیانه و خلیج فارس است و این در حالی است که اکثریت قریب به اتفاق مسلمانان جهان مسلمانانی منطقی بوده و از خشونت و تروریسم متنفر هستند و برعکس این آمریکا و رژیم صهیونیستی هستند که با اتخاذ سیاست های تروریست پروری مسلمانان زیادی را قربانی سیاست های خشونت طلبانه خود کرده اند.
فکاهی شرم آور این طرح، استثنای عربستان و پاکستان، دو کشوری است که بیشترین سهم را در تعداد شهروندانی داشته اند که دست به اقدام تروریستی زده اند.
دوم، اهانت به ایران و ایرانیان
اولین تاثیر منفی این طرح برای ایرانیان هزینه و زمان لازم برای اخذ ویزای آمریکا می باشد. تا امروز ایرانی ها با گرفتن شهروندی کشورهای اروپایی، استرالیا و نیوزیلند و ۳۸ کشور دیگر نیازی به گرفتن ویزای آمریکا نداشتند. از این به بعد محدودیت های شدیدی در این باره وضع خواهد شد و ایرانی ها باید در صف سفارت خانه ها و کنسول گری های آمریکا بمانند تا پس از سین جیم کردن ماموران امنیتی آمریکا و احتمالا انجام شگردهای جاسوسی و پلیسی بتوانند ویزای ورود به آمریکا را همراه حقارت و اهانت دریافت نمایند.
این در حالی است که دومین اثر منفی این طرح بر سفرهای گردشگری و کاری شهروندان این سی و هشت کشور به ایران خواهد بود که اکنون چنین سفرهایی را با یک مانع و چالش جدی مواجه می کند. این شهروندان با سفر به ایران خود را از سفر بی دردسر به آمریکا محروم می کنند. این موضوع هم چنین می تواند بازرگانان و تجار را از سفر به ایران منصرف کند و هم زمان به صنعت گردشگری ما ضربه بزند. این در حالی است که اتخاذ چنین سیاستی بر بهتر شدن روابط تجاری و اقتصادی به ویژه میان ایران و اروپا یا ژاپن هم سایه می افکند.
قطعا این اقدام کنگره آمریکا به همه ایرانیان شریف می باشد که در معرض سیاست دروغین آمریکا مبنی بر مبارزه با تروریسم قرار گرفته اند و متاسفانه دولت آمریکا نیز علیرغم اینکه همواره شعار بهبود روابط با ایران را می دهد علیرغم ادامه دیپلماسی لبخند توسط دولت یازدهم، حسن نیت خود را نشان نداده است و هر روز نیز بدتر از دیروز عمل می کند.
سوم، فکاهی استثنای عربستان و پاکستان
این طرح که عمدتا با لابی گری صهیونیستها در مجلس نمایندگان آمریکا تصویب شده است، نوک حمله خود را علیه ایران تیز کرده است. فکاهی شرم آور این طرح، استثنای دو کشوری است که بیشترین سهم را در تعداد شهروندانی داشته اند که دست به اقدام تروریستی زده اند و این در حالی است که عربستان بیشترین سهم را در ارتقای اقدامات تروریستی و تروریست پروری در منطقه خاورمیانه داشته است.
چه طور و با چه استدلالی آمریکایی ها شهروندان سعودی را استثنا کرده اند. دولت سعودی امروز با کشتار مردم یمن، آن هم در جلوی دوربین های فیلم برداری در سطح جهانی آبرو و حیثیتی ندارند که کنگره آمریکا از آنها حمایت می کند. تنها دلیل واقعی این است که این دو رژیم، یعنی سعودی و آمریکا در تروریست پروری منطقه ای دستانشان در هم تنیده شده است.
ایران کشوری بوده که خود قربانی تروریسم بوده است و در این راه بالای هفده هزار شهید ترور تقدیم کرده است و همواره در راه مبارزه با تروریسم و همکاری های چند جانبه در این مسیر اعلام آمادگی نموده است. در چنین شرایطی نام ایران باید در این طرح بیاید و رژیمی مانند سعودی حذف شود؟!!! اینها همه نشان دهنده سیاست دروغین مبارزه با تروریسم توسط دولت آمریکا و رژیم صهیونیستی می باشد.
خفت بار تر آن که در تازه ترین نوع تحقیر و توهین، اتباع سی و هشت کشور دنیا چنان چه به ایران سفر کنند، باید برای سفر به آمریکا مجدا ویزا اخذ نمایند. انگار که ایران جای تروریست پروری است.
چهارم، اقدام آپارتاید گونه و ضد حقوق بشر
اقدام کنگره آمریکا به روشنی یک سیاست تبعیض گونه و آپارتایدی است. امروزه با سیالیت ورود و خروج اتباع مختلف امکان وقوع اقدامات تروریستی از طرف تابعین مختلف کشورها وجود دارد و آوردن اسم ایران و ایرانیان در این بین قطعا یک سیاست آپارتاید گونه می باشد.
آمریکا خود از امضا کنندگان اعلامیه جهانی حقوق بشر می باشد. استنادا به این سند طرح کنگره آمریکا مخالف اصول بنیادین حقوق بشری است و به این وسیله صراحتا کنگره آمریکا از ناقضین آشکار این سند محسوب می شود.
اقدام کنگره آمریکا مخالف اصل کرامت انسانی است، چرا که شخصیت شهروندان ایرانی را زیر سوال می برد و به شکل اهانت باری باعث بدبینی نسبت به آنها می شود و همه ایرانیان را بالسویه در معرض اتهام قرار می دهد و آن هم صرفا به این دلیل که ایرانی هستند. این اقدام اهانت بار و غیرقابل قبول می باشد و شانیت ایران و ایرانی را زیر سوال می برد.
از طرف دیگر این مصوبه بر خلاف اصل آزادی رفت و آمد می باشد که از اصول مصرحه حقوق بشر است، این در حالی که به شکل ناجوانمردانه و اهانت بار شهروندان عزیز ایرانی در این مصوبه استثنا شده اند و قوانین خفت باری علیه آنان به شکل تبعیض آمیزی تحمیل شده است.
و خفت بار تر آن که در تازه ترین نوع تحقیر و توهین، اتباع سی و هشت کشور دنیا چنان چه به ایران سفر کنند، باید برای سفر به آمریکا مجدا ویزا اخذ نمایند. انگار که ایران جای تروریست پروری است و این در حالی است که آمریکا خود در حمایت از سعودی و دولت صهیونیستی، خود تروریست پرورترین کشور دنیاست و واقعا شرم آور است که این گونه با کشور و تمدنی بزرگ مقابله می کند که خود بیشترین قربانیان تروریسم را تقدیم کرده است.
مصوبه کنگره آمریکا در خصوص تحمیل شرایط سخت برای اخذ ویزای آمریکا نه تنها آثار منفی اقتصادی برای ایران خواهد داشت بلکه اقدامی ضد حقوق بشر و اهانت به کرامت، حیثیت و شرافت ایران و ایرانیان نیز می باشد.
جمع بندی
با گذشت دو سال و اندی از عمر دولت یازدهم، ناکارآمدی سیاست تعامل گرایی در عرصه سیاست خارجی بیش از پیش خود را نمایان می سازد. مصوبه کنگره آمریکا در خصوص تحمیل شرایط سخت برای اخذ ویزای آمریکا نه تنها آثار منفی اقتصادی برای ایران خواهد داشت بلکه اقدامی ضد حقوق بشر و اهانت به کرامت، حیثیت و شرافت ایران و ایرانیان نیز می باشد.
این مصوبه ترجمان ماهیت نژاد پرستانه و آپارتاید گونه آمریکا نسبت به ایرانیان عزیز است، که حتما لازم است دولت و مجلس در اقدامی متقابل شرایط خاصی را برای اتباع آمریکایی برقرار سازند. آمریکا در طول بیش از سه دهه گذشته انواع قوانین ظالمانه را علیه ملت ایران تصویب کرده است و ما نیز باید اقدامات دیپلماتیک مشابه را برای حفظ صیانت و کرامت ایرانیان برقرار سازیم.
متاسفانه با اتخاذ چنین مصوباتی، اثبات می شود که دیپلماسی لبخند و مماشات با دولت آمریکا جواب نمی دهد و آمریکایی ها ثابت کرده اند که اگر ایران قدمی به سمت شان بردارد آنان هجومانه تر برخورد می کنند و حاضرند برای ایجاد تنش باز پرونده های قدیمی را مطرح کنند. مستند قضیه حمید ابوطالب معاون سیاسی رئیس جمهور است که قرار بود به عنوان نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد استقرار پیدا کند ولی در اهانتی آشکار به ملت ایران دولت آمریکا از صدور ویزا اجتناب ورزید. اگر ایران در همان زمان پاسخ مناسبی می داد قطعا امروز شرایط بهتری داشتیم اما متاسفانه دستگاه سیاست خارجی با گذشت تقریبا یک سال فرد دیگری را در میان چشمان بهت زده ایرانیان به جای وی معرفی کرد.
سیاست تعامل گرایی در سیاست خارجی باید که منجر به تکریم ایرانیان از سوی غرب می گردید و این سیاست می بایست که راه هر گونه تهدید، تحمیل و تحقیر را نیز مسدود می ساخت. اما چه شد نتیجه تعامل با غرب؟!! کو جایی که باید دست از سیاست های اهانت به ملت ایران دست بردارند؟!!
شایسته است که هر چه سریعتر دولت و مجلس نسبت به ابلاغ رهبر انقلاب اسلامی ایران پیرامون برجام برای حفظ عزت ملی و منافع ملی ما گام بردارند و با اتخاذ سیاست پروتکل دست به اقدامات متقابل دیپلماتیک بزنند تا کرامت و شرافت همه ایرانیان عزیز حفظ شود.
دکتر رضا سیمبر
استاد تمام گروه علوم سیاسی و روابط بین الملل دانشگاه گیلان
