کیهان: برای مبارزه با تروریسم تاکنون سه ائتلاف تشکیل شده است که به رغم تشابه اسمی و اهداف ظاهری، اهداف اصلی متفاوتی را دنبال می‌کنند. اولین ائتلاف را آمریکا فرماندهی می‌کند. دومین ائتلاف را روسیه اداره می‌کند. سومین ائتلاف نیز ائتلافی است که سعودی‌ها اعلام کردند. هرچند اطلاعات بیشتری درخصوص زوایای پنهانی ائتلاف سعودی‌ها منتشر نشده اما زمان اعلام این ائتلاف ناگهانی به دلایل مختلف اهمیت زیادی دارد که می‌توان به آنها اشاره کرد: ۱- یک طرح صددرصد آمریکایی: در اصل، ائتلاف سعودی را باید بخش زمینی ائتلاف آمریکایی دانست. استقبال فوری مقام‌های آمریکایی از اعلام تشکیل چنین ائتلافی از سوی عربستان در این مسیر قابل توجه است. به طوری که اشتون کارتر وزیر دفاع آمریکا بلافاصله گفت ائتلاف عربستان براساس درخواست‌های واشنگتن برای مشارکت بیشتر کشورهای سنی است. جان‌کربی سخنگوی وزارت خارجه آمریکا هم گفت این ائتلاف در جهت سیاست‌های آمریکاست که به همپیمانانش در منطقه می‌گفت تا انجام دهند. اوباما رئیس‌جمهور آمریکا نیز در اجلاس اخیر جی۲۰ در آنتالیای ترکیه از هم‌پیمانان عرب خود خواسته بود با تشکیل نیروی زمینی به بهانه مبارزه با تروریسم در سوریه و عراق مداخله کنند. لذا چنین تلاشی را می‌توان در مسیر اجرای طرح‌های آمریکایی پس از ناکامی گروههای تروریستی در عراق و سوریه ارزیابی کرد. ۲- در جهت اهداف تجزیه‌طلبانه منطقه: هدف از تشکیل ائتلاف جدید سعودی تجزیه مذهبی منطقه براساس طرح سایکس پیکو است. آمریکا تلاش دارد براساس توافقنامه سایکس پیکو که صد سال پیش دولت عثمانی را تجزیه کرد، کشورهای منطقه و مشخصا عراق و سوریه را براساس نژاد و طایفه تجزیه کند. آن زمان هم کشورهای عربی به ویژه عربستان فعالانه در اجرای توافقنامه سایکس پیکو با تحریک انگلیس و فرانسه عمل کردند و اکنون همین کشورها با تحریک آمریکا تلاش می‌کنند. عرب‌ها در توافقنامه سایکس پیکو فریب بزرگی خوردند که اکنون نیز قرار است همان فریب را بخورند. یعنی شواهد و نشانه‌ها حاکی از آن است که آمریکا تلاش می‌کند به دست کشورهای منطقه، منطقه را تجزیه کند. اعزام نیروهای زمینی آمریکا به منطقه، حضور نیروهای ترکیه در موصل و ائتلاف سعودی مقدمه اجرای این طرح آمریکاست.
جان بولتون سفیر پیشین آمریکا در سازمان ملل هدف این طرح را ایجاد «دولتی سنی مذهب» در مناطقی از سوریه و عراق که در اشغال داعش است و به موازات آن «دولتی شیعی» در جنوب عراق و یک «دولت کردی» در شمال این کشور بیان کرده است. ۳- ماجراجویی با ایفای نقش پلیس منطقه – ائتلاف سعودی را باید تنها یک اسم و ائتلافی نمادین دانست که هیچ اعتبار واقعی ندارد. چرا که اولا عربستان ابتدا در تماس با کشورهای مختلف درباره یک «مرکز هماهنگی علیه تروریسم» سخن گفته بود اما در یک اقدام فریب‌کارانه محمد بن سلمان به طور ناگهانی در یک کنفرانس مطبوعاتی نیمه شبانه خبر تشکیل یک «ائتلاف نظامی اسلامی» را با حضور ۳۴ کشور و حمایت ۱۰ کشور دیگر اعلام کرد. به دلیل فریب‌کاری عربستان بسیاری از کشورها ابتدا با اظهار بی‌اطلاعی، مواضعی متعجبانه اتخاذ و سپس از آن دوری کردند تا جایی که اندونزی به عنوان بزرگترین کشور سنی مذهب و پرجمعیت‌ترین کشور اسلامی اعلام کرد «ما نمی‌خواهیم به یک ائتلاف نظامی ملحق شویم.» الجزایر بزرگترین کشور مسلمان آفریقا، عمان، پاکستان، بنگلادش، افغانستان و کشورهای آسیای مرکزی نیز چنین مواضعی اتخاذ کردند. ثانیا قبل از این نیز عربستان در تجاوز به یمن از ائتلاف گسترده‌ای عربی خبر داد و بدون کسب موافقت دیگر کشورها نام آنها را در ائتلاف عربی در جنگ یمن قرار داده بود اما بسیاری از کشورها از جمله پاکستان و مصر حاضر به پیوستن به این ائتلاف نشدند. ثالثا عربستان در حالی ادعا کرده که این ائتلاف در عراق و سوریه با هماهنگی «جامعه بین‌الملل» و به صورت «مشروع» عملیات نظامی خواهد کرد که از خود این کشورها که درگیر با تروریسم هستند، برای حضور در این ائتلاف دعوت نکرده است. رابعا عربستان که در سوریه و یمن نتوانسته به اهداف خود برسد، حال چگونه می‌خواهد به اهدافی در سطح بین‌المللی که حتی آمریکا به آن نرسیده، برسد. علت نرسیدن به اهداف اعلام شده را نیز باید در عدم صداقت و تناقض در ادعا و عمل آمریکایی‌ها و سعودی جستجو کرد. لذا ادعای ناگهانی عربستان برای مقابله با تروریسم سوال‌برانگیز و در ماهیت شکلی و اهداف تردیدهایی را پدید آورده است. خامسا نکته قابل توجه اینکه در اهداف این ائتلاف هیچ سخنی از تروریسم اسرائیل به میان نیامد به رغم اینکه گفته شد فلسطین نیز جزء این ائتلاف است!!!. سادسا تشکیل ائتلاف سعودی نشانه دیگری از رویکرد مداخله‌جویانه عربستان است که می‌خواهد نقش پلیس منطقه را بازی کند و این یک ماجراجویی بسیار خطرناک ریاض محسوب می‌شود که تلاش دارد هنوز جنگی را به پایان نرسانده، وارد جنگ دیگری شود. ثامنا آمریکا و کشورهای عربی متحد او که در میدان عمل نتوانستند به اهداف خود به ویژه در مبارزه با تروریستها برسند، قصد دارند با این گونه اقدامات نمادین و با فضاسازی‌های رسانه‌ای، شکست‌های خود را بپوشانند. رزمایش هوایی آمریکا و رژیم صهیونیستی با مشارکت برخی کشورهای عربی از جمله عربستان نیز در این جهت قابل ارزیابی است. تاسعا مشخص نیست هزینه میلیارد دلاری این ائتلاف در شرایطی که قیمت نفت به زیر سی دلار رسیده، چگونه توسط کشورهای عربی تامین خواهد شد؟ ۴- نجات تروریستها: اکنون که با تشکیل ائتلاف روسیه، ایران، عراق و سوریه راهبرد استفاده ابزاری از گروههای تروریستی برای ساقط کردن دولت بشار اسد با شکست روبرو شده است به نظر می‌رسد آل‌سعود در تلاش است برای جبران شکست‌های خود در منطقه به صورت مستقیم وارد سوریه و عراق شود و با ادعای مبارزه با تروریسم فضای پوششی برای تروریستها فراهم کند و با کنترل مناطقی زمینه طرح‌های آمریکایی تجزیه‌طلبانه را محقق سازد. ۵- تطهیر چهره پدر تروریسم- به نظر می‌رسد تطهیر وجهه عربستان به عنوان پدر خوانده تروریسم تکفیری یکی از اهداف پشت پرده این ترفند نمایشی باشد. پس از حوادث تروریستی در پاریس فشارها بر عربستان به عنوان منشاء تروریسم در غرب شدت گرفت، به طوری که بسیاری از رسانه‌ها و محافل سیاسی غرب فشار بر عربستان به عنوان تروریسم را به جای مبارزه با معلول خواستار شدند. لذا اعلام ائتلاف سعودی برای تحت‌الشعاع قرار دادن حمایتهای گسترده سعودی‌ها از تروریسم و اعتراض‌های جهانی و انحراف افکار عمومی صورت گرفته است. ۶- پاسخ به فشارهای غرب: در هفته‌های اخیر، مقامات و سیاستمداران غربی، عربستان را به دو دلیل با ادعای کم کاری در مبارزه با داعش تحت فشار گذاشتند.
اولا آمریکا و کشورهای غربی به دلیل عملکردشان در مبارزه با تروریستها تحت فشار افکار عمومی هستند. ثانیا می‌خواهند از ظرفیتهای کشورهای منطقه برای رسیدن به اهدافشان هر چه بیشتر استفاده کنند. کشورهای غربی برای دخالت نظامی در سوریه و عراق بنا ندارند در خط مقدم از نیروهای زمینی خود استفاده کنند، بلکه تلاش دارند نیروهای زمینی کشورهای خلیج‌فارس را درگیر ماجراجویی‌های خود کنند. چنان که جان مک کین رئیس کمیته نظامی کنگره گفته آمریکا درصدد تشکیل نیرویی زمینی متشکل از صد هزار نفر از نیروهای ارتش‌های عربی است. ۷- طرحی برای نشان دادن خوش خدمتی به آمریکا: آمریکایی‌ها از وزیر کشور و ولیعهد عربستان یعنی محمد بن نایف استقبال گرمی کردند و او را قهرمان جنگ با تروریسم توصیف کردند. این موضع غربی‌ها بدان معنی است که او برای رهبری عربستان سزاوارتر از محمد بن سلمان است و از طرف دیگر از محمدبن سلمان در گزارشهای سازمان اطلاعات آلمان و برخی مطبوعات آمریکایی به عنوان کودک بی‌باکی صحبت می‌شود که خطری برای عربستان است. لذا اعلام تشکیل ائتلاف جدید را باید حرکت نمایشی مأیوسانه‌ای توصیف کرد که محمدبن سلمان تلاش می‌کند ثابت کند از محمدبن نایف نیرومندتر است و می‌تواند غربی ها را در پیروزی بر تروریسم راضی‌تر کند. محمد بن سلمان با اعلام تشکیل این ائتلاف گویا به آمریکا و غرب می‌گوید اگر نایف بر تروریسم در عربستان پیروز شد من بر تروریسم در سراسر جهان اسلام پیروز خواهم شد. ۸- امتیاز گرفتن پای میز مذاکرات سیاسی: آمریکا و عربستان در تلاشند تا با فضاسازی و القاء پیروزی از چنین اقداماتی به عنوان اهرم فشاری در ژنو و وین و نیویورک استفاده کنند. بعد از موفقیت‌های ارتش سوریه در تحولات میدانی به نظر می‌رسد آمریکا کنفرانس نیویورک را برگزار کرد تا مانع تلاش‌های جدی برای تحقق مذاکرات سوری – سوری که در نشست وین مطرح شده بود، شود. به ویژه که کری در سفر سه ساعته به مسکو نتوانست به نتیجه دلخواه برسد و با واکنش سرد پوتین مواجه شد. از سوی دیگر حملات «طوفان قاطعیت» نتایج عکس داد. کسب پیروزی‌های اخیر یمنی‌ها و عملیات مقاومت یمن در داخل خاک عربستان و سقوط پایگاههای سعودی و انهدام زرادخانه آمریکا، قبل از اینکه کشورهای ائتلاف عربی را نگران کند، حامی آنها یعنی آمریکا را نگران کرد که ممکن است شهرها و مناطق سعودی بیشتری سقوط کند. بر همین اساس آمریکا و عربستان که نتوانستند به اهداف خود در یمن برسند، تن به مذاکرات یمنی – یمنی دادند. لذا اعلام تشکیل ائتلاف سعودی همزمان با مذاکرات سوری – سوری و یمنی – یمنی در وین و ژنو و نیویورک تنها در چارچوب فشار برای باج‌خواهی سر میز مذاکره است.
دکترمحمدحسین محترم
