علیرضا زاکانی رئیس کمیسیون ویژه برجام مجلس پیش از خطبه نماز جمعه تهران با بیان اینکه تلاش‌های بسیار زیادی از سوی تیم‌های مذاکره کننده و به‌ویژه عزیزان مذاکره کننده در دولت دهم برای به نتیجه رسیدن برجام انجام شد ادامه داد: به هر حال برجام با شروطی از جمله شروط ده‌گانه شورای عالی امنیت ملی، ۹ بند قانونی مجلس و فراتر از همه اینها نامه ۲۹ مهر سال گذشته رهبر معظم انقلاب و با تأکید بر دقت در رفتار آمریکا و از یاد نبردن شیطنت‌های شیطان بزرگ مورد قبول واقع شد.
زاکانی با ابراز اینکه در بند ۳ مقام معظم رهبری ۹ نکته مورد تأکید قرار گرفته بود، افزود: با توجه به آن ۹ بند و سایر شروطی که مجلس شورای اسلامی و شورای عالی امنیت ملی تعیین کرده بودند برجام مورد قبول واقع شد که شرط انجام آن عمل به آن شروط بود.
وی ادامه داد: علاوه بر اینکه در پایان این نامه هدایتگر و راهگشا بیان شد که باید توجه کرد که رفع تحریم‌ها به خودی خود رافع مشکلات کشور نیست، بلکه با توجه به اقتصاد مقاومتی و ایجاد مصونیت درونزا است که می‌توان مشکلات کشور را پشت سر گذاشت.
عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس با تأکید بر اینکه ما در برجام تعهداتی دادیم و طرفهای مقابل نیز متعهد شدند، گفت: مهمترین رئوس تعهدات ما کاهش ذخایر غنی‌سازی بود، طبق برجام دومین تعهد ویژه ما کاهش ظرفیت غنی‌سازی بود که باید سانتریفیوژ‌های نوع اول ما به ۵ هزار و ۶۰ عدد می‌رسید، سومین تعهد ویژه ما این بود که می‌بایست با همکاری فراتر از پروتکل الحاقی راه را برای بازرسی‌های آن به آن و لحظه به لحظه آژانس باز کنیم.
زاکانی با بیان اینکه در این مورد صحبت‌های متناقض و متفاوتی نیز مطرح شد، تصریح کرد: اما کلّیت کار این بود که ۶ کشور متعهد شدند اولاً دست از تهدید ایران اسلامی بردارند و در عمل اقدام و رفتار و یا گفتاری نداشته باشند که مابه‌ازای آن اخلالی و یا نقض برجام صورت پذیرد.
وی ادامه داد: نکته دوم بحث تحریم‌ها بود که آنها متعهد شدند که تحریم‌های شورای امنیت سازمان ملل را رفع کنند و دستورات اجرایی رئیس جمهور آمریکا و دستورالعمل‌های اجرایی اتحادیه اروپا لغو و تحریم‌های کنگره هم متوقف شود.
رئیس کمیسیون ویژه برجام با اعلام “این خواست ما نبود” ادامه داد: تعریفی که ما از رفع تحریم‌ها داشتیم و مسئولان و نمایندگان در مجلس در جای جای صحبت‌هایشان ارائه می‌کردند و خواستار رفع و لغو تحریم‌ها بودند، آنچه در نامه رهبری بر آن تأکید شد لغو تحریم‌ها بود اما به هر حال پیام برجام آنی بود که عرض شد.
زاکانی گفت: در مرحله سوم می‌بایست شرایط به سمت و سویی می‌رفت که راه برای ارتباطات متداول در حوزه اقتصادی ایران با سایر کشورها هموار می‌شد.
وی با ابراز اینکه طرف غربی متعهد بود که پرونده پی‌ام‌دی را که ادعای دروغین ضدجمهوری اسلامی ایران بود، ببندد.
عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس با تأکید بر “در بخش اول و مربوط به تعهدات ایران ما تمام تعهدات را انجام دادیم” ادامه داد: ما به‌گونه‌ای به تعهدات عمل کردیم که حتی آژانس هم اعلام کرد ایران فراتر از تعهدات خودش را انجام داده است و در مقابل هیچ یک از سه، چهار نوع جنس تعهدات مهمی که غربی‌ها داده بودند انجام نشد.
زاکانی ادامه داد: بنا بود ما تهدید نشویم اما مکرراً تهدیدات ادامه دارد. بنا بود تحریم‌ها لغو شود و حتی در چارچوب برجام بخشی لغو و در بخشی دیگر جلوی تحریم‌ها گرفته شود و در بخش دیگری امکان مراودات پولی و مالی برای ما فراهم شود.
وی با اظهار اینکه متأسفانه طرف غربی تنها روی کاغذ اقداماتی انجام داده است، افزود: در مقام عمل هیچ اقدامی انجام نشده و اتفاقی برای ما نیفتاده است. امروز مشکلات متعددی در مراودات پولی و مالی خود داریم و اقدامات سوری طرف غربی مشکلات ما را حل نکرده است.
عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس ادامه داد: امروز مبادله با دلار، درهم و یورو و نه مبادله با ارز‌هایی را که ما با آنها مراوده داریم مثل چین، هند، ترکیه، کره‌جنوبی، حتی با ارز خودشان که از طریق بانکهای کشورهایشان می‌توانند انجام بدهند با سختی انجام می‌دهند و شرایط سخت‌تر از قبل از برجام شده است. حتی در حوزه درهم که ما مشکل نداشتیم امروز مشکلات جدیدی برای ما فراهم کرده‌اند و ما را دنبال می‌کنند تا به یک انسداد برسیم.
زاکانی تصریح کرد: در بخش پی‌ام‌دی با شروطی که رهبری گذاشتند و فرمودند بحث راکتور ۴۰مگاواتی اراک نباید به هیچ وجه مورد تغییر و مراوده قرار گیرد مگر اینکه پرونده دروغین پی‌ام‌دی بسته شود، این پرونده بسته شد که بسیار مهم هم بود که باید تشکر شود.
وی ادامه داد: اگر تدبیر رهبری نبود روز اجرا می‌رسید و ما می‌بایستی اجرائیات خود را انجام می‌دادیم و اظهار نظر آژانس برای بسته شدن پی‌ام‌دی به تعویق می‌افتاد و این مهم هم انجام نمی‌شد.
عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس ادامه داد و گفت: نکته آخر ایجاد زمینه برای تعاملات جدید و عدم ممانعت‌هایی که بایست از طریق آنها صورت می‌گرفت که البته به‌ظاهر این اتفاق نیفتاد اما در باطن با تهدید بانکها و سرمایه‌گذاران و با بیان صریح اینکه هنوز اعتمادی به ایران ندارند امروز ما از حداقل‌ها محروم هستیم.
زاکانی افزود: البته ممکن است عده‌ای تأکید کنند این‌همه رفت و آمد‌ها، گفت‌وگوها و وعده‌ها مگر می‌شود دستاورد عملی برای ایران نداشته باشد، بله، همه آنها در مقام وعده و گفت‌وگو متوقف شد و ثمره عملی تا این روز برای ایران نداشته است.
وی با ابراز اینکه باید از مسئولان دولت تشکر کرد که به‌صراحت بیان می‌کنند طرف خارجی به تعهداتش عمل نمی‌کند، ادامه داد: امروز مسئولان رده‌بالای دولت به زبان و ستوه آمده‌اند از اینکه وعده چیز دیگری بود اما طرف آمریکایی نه‌تنها خود به وعده‌ها عمل نمی‌کند بلکه مانع انجام حداقل وظایف سایر کشورها در مقابل ایران است.
عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس با اشاره به پول‌های بلوکه شده ایران که باید پس از برجام آزاد می‌شده است، گفت: آخرین آماری که جان کری وزیر خارجه آمریکا اعلام کرد ۵۵ میلیارد دلار بود که تنها طی این ماه‌های اخیر ۳ میلیارد دلار برگشته است، پس اگر ما وارد مذاکرات برجام شدیم به‌دنبال محصولی بودیم و دلیلی داشتیم که بالاترین دلیل آن را مقام معظم رهبری فرمودند که همان رفع تحریم‌ها بود که این مهم اتفاق نیفتاد.
زاکانی با بیان “بنده ناظر به برجام صحبت نمی‌کنم، بلکه به بعد از برجام تکیه داریم” ادامه داد: چرا رئیس جمهور محترم با زحمت و وقت‌گذاری در فرانسه با مسئولان شرکت ایرباس ملاقات می‌کند و آنها مجاب می‌شوند ۱۰ و نیم میلیارد دلار در ایران سرمایه‌گذاری کنند و ۱۰۸ هواپیما برای نوسازی ناوگان هواپیمایی ایران داده شود اما امروز دریغ از یک هواپیما، و رسماً اعلام کنند آمریکایی‌ها در این شرکت سهامدار هستند و آنها را تهدید می‌کنند.
وی ادامه داد: بله، آنها ممکن است در موضع مواد مصرفی و نگاه طمع‌ورزانه به بازار ایران قراردادهایی را ببندند اما این قراردادها ما را به آنها وابسته می‌کند و ناقض استقلال این کشور است و خلاف ایجاد مصونیت از درون و اقتصاد مقاومتی است.
رئیس کمیسیون برجام افزود: به هر حال می‌شود آنها بیایند سرمایه‌گذاری کنند و مشارکت داشته باشند که البته نوع نادرست آن را در حوزه قراردادهای نفتی می‌بینیم که بعدها مشکلات متعددی را ایجاد خواهند کرد.
زاکانی با اعلام اینکه آمریکایی‌ها به ایران به‌عنوان رقیب و حتی فراتر از آن به‌عنوان یک دشمن نگاه می‌کنند، گفت: بله، این حرف درست است، ما دشمن سلطه‌گر و ظالم هستیم و ما نیز باید نگاه واقع‌بینانه داشته باشیم و آمریکا را در هیبت یک دشمن ببینیم و نه از هیبت یک دوست، لذا امروز آمریکایی‌ها به‌دنبال این هستند که از طریق ایجاد تشدید و فشار بدون انجام تعهدات گذشته راه همواری برای اجرای برجام‌های دو و سه را برای خودشان هموار کنند.
وی ادامه داد: آمریکایی‌ها مسیری را دنبال می‌کنند که ماحصل آن این شود که توانمندی‌های ما را در یک کفه مذاکره و تحریم‌ها را به‌عنوان اهرمی بالای سر ما نگه دارند و ما را روز به روز از توانمندی‌هایی که داریم محروم کنند.
نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی افزود: دشمن احساس ضعف در ما می‌کند. دشمن امروز پندار غلطی را نسبت به ما پیدا کرده است، آنان تصور می‌کنند ما ضعیف هستیم و می‌خواهد ادراک‌سازی کند و مسیری را برود که ماحصل این مسیر، ما را در مواجهه با شرایطی که هست، به بن‌بست و به تسلیم بکشاند، آنچه در ادراک سابق ما تجلی کرد که ما ذیل فصل ۷ هستیم، هنر برجام خارج کردن ما از فصل ۷ است، این حرف از اساس نادرست بود.
عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس افزود: ما تحت بند ۴۱، احکامی علیه‌مان صادر شده بود، در قطعنامه ۲۲۳۱ هم تحت بند ۴۱ احکامی علیه ما صادر شد، لحن احکام فرق می‌کرد مثل کسی که با تشر پای چوبه دار ببرند با کسی که با تعارف و بفرما پای چوبه دار ببرند، لحن قطعنامه‌ها تغییر کرد، اما ماهیت قطعنامه‌ها تغییری نکرد، نکته دوم این است که می‌گفتند “ما در معرض حمله‌ایم”. این حرف هم از اساس نادرست بود، مسئولان دولتی در کمیسیون برجام ذکر می‌کردند که این حرف نادرستی است، نکته سوم این بود که می‌گفتند محدودیت‌های بازرسی در خصوص خطوط هوایی، دریایی و سایر خطوط و صدمات ناشی از آن برداشته می‌شود، هیچ فرقی اساساً با گذشته نکرد، بلکه سخت‌تر شد.
رئیس کمیسیون ویژه بررسی برجام در مجلس تأکید کرد: ما مسئولان دولتی را در کمیسیون قانع کردیم که با برجام سخت‌تر شد، نکته بعدی توقف فروش نفت بود، اعلام می‌کردند بر اساس قانون ۲۰۱۱ آمریکا، ۲۰۱۲ آمریکا، ایران نفت خود را باید هر ۶ ماه یک‌بار ۵۰۰ هزار بشکه کاهش دهد و به صفر میل کند، ما بررسی کردیم از یک سال و نیم قبل از ژنو، نفت ما را دیگر دنیا قادر نبود کاهش دهد و آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها بودند که دائماً مصوباتی را ارائه می‌دادند و به دیگران مجوز می‌دادند از قانون ۲۰۱۱ آمریکا و ۲۰۱۲ عبور کند، ما در سال ۹۱ در حدود یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت طبق آمار بانک مرکزی صادر می‌کردیم، در سال ۹۲ این رقم به یک میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه نفت کاهش یافت.
زاکانی با تذکر “با بی‌دقتی آمارهای نادرست را به جامعه منتقل نکنید”، گفت: نکته چهارم رفع تحریم‌ها، آزادسازی مواد مسدود شده بود که به ما وعده می‌دادند و هیچ‌یک از آنها صورت نگرفت و شرایط به‌سمتی رفت که ماحصل آن امروز نه ما برخوردار از امکاناتی هستیم که در خارج بلوکه شده و نه از تسهیلاتی که مراودات بانکی و مالی که تعاملات‌مان را با سایر دنیا برقرار کنیم.
وی تصریح کرد: ما دو تجربه جدی در داخل کشور در گذشته داریم، یک تجربه مربوط می‌شود به قرارداد الجزایر که آمریکایی‌ها سر ما کلاه گذاشتند و میلیاردها دلار ما را به غارت بردند، این موضوع نیاز به بازبینی دارد، تجربه خارجی هم، تجربه لیبی است، در سال ۲۰۰۳ قذافی پذیرفت همه امکانات هسته‌ای خودش را به خارج از کشور منتقل کند و امکانات نظامی‌اش را هم محدود کند، در سال ۲۰۰۴ خانم رایس استقبال کرد و بعد از آن انگلیس آمد و اقبال کرد و گفت که “ما تعهد می‌کنیم از این کشور دفاع کنیم”. سپس وقتی بنا شد ناتو به لیبی حمله کند، خود انگلیس جزو حمله‌کنندگان به لیبی بود، این سابقه تاریخی در گذشته نیست، بلکه امروز هم فراروی ماست، اما در خصوص مذاکرات، ما می‌توانیم مذاکره کنیم، اما چه مذاکره‌ای، یک الگوی جدید از مذاکره در دی‌ماه سال گذشته به نتیجه رسید.
عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس ادامه داد: الگویی که زیر نظر رهبری معظم انقلاب انجام شد، ما در مبادله ۴ جاسوس آمریکایی با شرایطی که در گذشته دنبال می‌کردیم زیر نظر رهبری به یک تفاهم رسیدیم، ۴ جاسوس آزاد شدند، اما در مقابل ۷ زندانی ایرانی آزاد شدند، همچنین ۷ نفر دیگر که در زندان بودند، بنا شد سر سال زندانی بودن‌شان آزاد شوند. ۱۴ نفر از افرادی هم که در خارج از کشور برایشان محدودیت ایجاد می‌کردند، از مسئولان کشور از رده محدودیتی خارج شوند که شد ۲۸ نفر، به اینها هم بسنده نشد و تأکید رهبری و تیم مذاکره‌کننده این بود که باید اموال ما که از زمان شاه ملعون در آمریکا هست، به ما بازگردانید، یک پرونده آن ۴۰۰ میلیون دلار بود. با میزان محاسبه سود درخواستی ایران یک میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار طی ۴ محموله نقداً به ایران داده شد، باز هم به این بسنده نشد و گفتیم بیش‌تر می‌خواهیم.
زاکانی تصریح کرد: مقرر شد بانک سپه و اینترنشنال، آن دو بانک علی‌رغم تحریم در ایامی که تعطیلات سال نوی مسیحی انجام می‌شد، آمریکایی‌ها دنبال کردند و از تحریم خارج کردند. اگر مذاکره‌کننده و مذاکره‌شده که طرف آمریکایی است، به‌نحوی عمل کنند که مذاکره‌کننده ما از سر قدرت با آنها مواجه شود و بداند او چه‌چیزی نیاز دارد و مبتنی بر نیاز او گام به گام بردارد، آمریکا امروز ضعیف‌تر از هر روزی است.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلام‌شهر در مجلس شورای اسلامی گفت: این یک مذاکره نتیجه‌بخش بود، اما امروز آمریکایی‌ها به‌دنبال برجام۲ هستند، برجام۲ آمریکا تجزیه سوریه، تجزیه عراق و در حقیقت خارج شدن آمریکا و ایادی منطقه‌ای‌اش از موضع و باتلاق خاورمیانه است، برجام۳ را توصیه می‌کنند که به‌معنای محدودسازی امکانات و توانمندی‌های داخلی کشورمان است. می‌خواهند در بخش اول ما را محصور کنند و در بخش دوم ما را محدود کنند، لذا روی توان موشکی ما که توان بازدارنده ماست، تکیه می‌کنند و بعد هم دنبال این هستند که ما را به تسلیم بکشانند و ما را به‌عنوان یک انقلاب تسلیم‌شده در برابر دیدگان دیگران قرار دهند.
عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی مجلس تصریح کرد: ما باید بکوشیم بر همان نکاتی که در برجام یک بود و همان برجام اول و آخر، تأکید کنیم و به دولت محترم کمک کنیم که دولت مطالبه به‌حق مردم عزیز ایران را داشته باشد و دنبال کنیم که موضوع هسته‌ای فراتر از موضوع جناحی و جریانی به‌عنوان یک مطالبه ملی اجرای برجام در دستور کار دولت محترم قرار گیرد
