افق نیوز/ سید عباس عراقچی رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام و عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای امروز (یکشنبه) در سالگرد یک سالگی اجرای برجام در نشستی خبری در محل وزارت امور خارجه به تشریح دستاوردها و تحولات پس از برجام پرداخت و پس از آن به سؤالات خبرنگاران پاسخ داد.
وی در این نشست یاد امام خمینی (ره) را گرامیداشت و درگذشت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی را تسلیت گفت.
عراقچی عنوان کرد: امروز در سالگرد اجرایی شدن برجام هستیم و بعد از این یک سال در موقعیتی هستیم که یک سال گذشته را ارزیابی داشته باشیم.
معاون وزیر خارجه به مرور دستاوردها و مشکلاتی که بر سر راه بوده، پرداخت و افزود: انشاءالله این مبنایی شود برای حرکت بهتر مجموعه کشور در فضاهایی که بعد از برجام برای کشور باز شده است.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای با بیان اینکه برجام را در یک سال گذشته می‌توان از زوایای مختلف بررسی کرد، اظهار داشت: می‌توان از زاویه مسائل داخلی، سیاست خارجی، برنامه هسته‌ای ایران، تحریم‌ها و رفع تحریم‌ها، بدعهدی آمریکایی‌ها و … به آن نگاه کرد.
وی به اختصار به این موارد پرداخت و افزود: از منظر سیاست داخلی، حیطه کاری بنده نیست و آنچه می‌گذرد به جناح های سیاسی داخل کشور مربوط می‌شود. هر کدام برجام را براساس اهداف و منافع جناحی خود به شکلی نگاه و بررسی می‌کنند، اشکالی ندارد و از دید ما نشانگر بلوغ سیاسی جامعه است. هر کدام دستورالعمل خودشان را دارند و به حیطه ما در وزارت خارجه مربوط نمی‌شود.
*شاهد تصویر جدیدی از ایرانی هستیم
معاون وزیر خارجه گفت: در حوزه سیاست خارجی، کاملا مشهود است تفاوتی که موقعیت و تصویر جمهوری اسلامی ایران بعد از یک سال در دنیا دارد. تمام تصویرهای غلطی که آمریکا و دشمنان ایران با سوء استفاده از برنامه هسته‌ای ایران ایجاد کرده و ایران را به عنوان تهدید و کشوری که به دنبال سلاح هسته‌ای است، تعریف کرده بودند، همه اینها در اثر برجام شکسته شده و در یک سال گذشته شاهد تصویر جدیدی از ایرانی هستیم که به عنوان یک تهدید علیه صلح و امنیت بین‌المللی معرفی شده بود.
وی با اشاره به صدور شش قطعنامه فصل هفتمی توسط شورای امنیت علیه ایران خاطرنشان کرد: قطعنامه فصل هفت زمانی صادر می‌شود که شورای امنیت موضوعی را به عنوان تهدید علیه صلح و امنیت بین‌الملل معرفی کند و متاسفانه دشمنان ما توانسته بودند این کار را انجام دهند.
عراقچی ادامه داد: همه این قطعنامه‌ها لغو شده، پی‌ام‌دی به طور کامل بسته شده است و ایران از اتهامات مطرح شده، مبرا شد. همه زمینه‌هایی که باعث می‌شد به ایران اتهام بزنند این زمینه‌ها از بین رفته است، قطعنامه‌هایی که ایران را تهدید می‌شمرد از بین رفته است و الان جمهوری اسلامی ایران بعنوان یک بازیگر مشهود و قدرتمند در عرصه بین‌المللی مورد شناسایی است.
وی افزود: در یک سال گذشته شاهد سفر هیأت‌های سیاسی رده بالا در سطح سران کشورها بودید و سفرهایی که رئیس جمهور و سایر مقامات به دیگر کشورها داشتند و نگاهی که نسبت به ایران نسبت به یک بازیگر وجود دارد.
عراقچی به نگاهی که به ایران در حال حاضر وجود دارد اشاره کرد و افزود: در قطعنامه اخیر که در مورد سوریه صادر شد تفاوت بنیادین نسبت به نقش و حضور ایران را نشان می‌داد. همان شورای امنیتی که پیش از برجام ایران را بعنوان تهدیدی علیه صلح و امنیت بین‌المللی معرفی کرده بود، در قطعنامه خود نقش ایران را در سوریه به عنوان یک بازیگر مورد توجه قرار میدهد.
وی افزود: شاید از دید بسیاری تحلیلگران امر کاملا غیرممکنی بود که ما به عنوان یک بازیگری که برای صلح و حل یک موضوع پیچیده بین‌المللی کار می‌کند، در سوریه شناخته شویم.
* برنامه هسته‌ای ایران سر جای خودش است
معاون وزیر خارجه به ارتقای موقعیت سیاسی جمهوری اسلامی ایران در جهان اشاره کرد و با بیان اینکه در این زمینه حرف بسیار وجود دارد، اظهار داشت: نشانه آن اتهاماتی است که در آمریکا به اوباما و تیم ایشان زده می‌شود که در یک معامله و توافق بزرگ بین‌المللی، عرصه را باخته‌اند و جمهوری اسلامی ایران برنده اصلی توافق هسته‌ای را معرفی می‌کنند و کاندیدایی در انتخابات رای آورد که اوباما را متهم می‌کرد به اینکه خطرناک‌ترین و فاجعه بارترین توافق را در تاریخ آمریکا امضا کرده است.
عراقچی با بیان اینکه پس از برجام برنامه هسته‌ای ایران سر جای خودش هست، اظهار داشت: برنامه هسته‌ای ایران از یک برنامه ممنوعه از دید شورای امنیت و جامعه بین‌الملل به یک برنامه کاملا مشروع تبدیل شده است و کشورهای جهان که شورای امنیت پیش این از آنها می‌خواست که هر اقدامی که می‌‌توانند برای محدود کردن ایران و جلوگیری از گسترش برنامه هسته‌ای آن انجام دهند، تا آنجایی که می‌گفت همه کشتی‌ها و هواپیماهای ایران را باید تفتیش کنید که مبادا قطعه‌ای و تجهیزاتی به سمت ایران برود که مربوط به برنامه هسته‌ای باشد، تا جایی که می‌گفت نباید به دانشجویان ایرانی اجازه دهید در رشته‌های مرتبط در کشورهایتان تحصیل کنند، همان شورای امنیت الان برنامه هسته‌ای ایران را به عنوان برنامه مشروع شناسایی می‌کند و به کشورها توصیه می‌کند که وارد برنامه‌های صلح‌آمیز هسته‌ای شوند.
به گزارش فارس، معاون وزیر خارجه کشورمان ادامه داد: همانطور که می‌‌دانید ضمیمه کاملا مفصل وجود دارد از همکاریهای صلح‌آمیزی که می‌تواند با ایران صورت گیرد.
*برنامه هسته‌ای ایران الان یک برنامه مشروع است
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای در ادامه با بیان اینکه برنامه هسته‌ای ایران الان یک برنامه مشروع است و در مسیر خود با قوت ادامه میدهد، اظهار داشت: غنی سازی ادامه دارد. تحقیق و توسعه در حوزه غنی سازی ادامه دارد. کار ما روی ماشین‌های پیشرفته در حال انجام است. ماشین‌های پیشرفته‌تری که الان در حال کار کردن و آزمایش شدن است در یک دوره زمانی کاملا معقول به بهره‌برداری خواهد رسید.
وی ادامه داد: ما در یک فاصله ۱۰ تا ۱۵ سال طبق برنامه‌ای که خودمان طراحی کردیم و به آژانس نیز ارائه دادیم، به مرحله غنی سازی صنعتی خواهیم رسید. برنامه‌ای است که مصوب شورای عالی امنیت ملی است و این برنامه منطبق با برجام است و به مرحله غنی سازی صنعتی خواهیم رسید.
عراقچی درباره راکتور آب سنگین اراک نیز اظهار داشت: راکتور اراک در حال طراحی برای بازسازی است و راکتور بسیار پیشرفته‌تری جایگزین می‌شود، قراردادهای مربوطه منعقد شده و طراحی‌ها در حال انجام است و حرکت به صورت کاملا معقول و در یک برنامه زمانبندی حساب شده در حال انجام است.
وی با بیان اینکه همکاریهای صلح‌آمیز هسته‌ای با کشورهای متعدد آغاز شده و در حال گسترش است، عنوان کرد: از ایران دعوت شده در پروژه بین‌المللی گداخت هسته‌ای (ایتر) شرکت کند. برای ساخت نیروگاه‌ها و تاسیسات هسته‌ای جدید مذاکرات در حال انجام است.
به گفته معاون وزیر خارجه فضایی که در مقابل برنامه هسته‌ای ایران باز شده، قابل مقایسه با گذشته نیست.
* با بدعهدی‌ها و سیاست‌های خصمانه مواجه بودیم
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای در ادامه به بحث تحریم‌ها پرداخت و افزود: ما در طول یک سال گذشته در اجرای برجام با بدعهدی‌ها، تعلل‌ها، سیاست‌های تاخیری و خصومت آمیز از سوی آمریکایی‌ها و برخی دیگر از کشورها مواجه بودیم و این هم کاملا قابل انتظار بوده است. چیز دیگری نمی‌شود از آمریکایی که در یک خصومت شناخته شده با ایران قرار دارد، انتظار داشت.
وی ادامه داد: همانطور که در طول مذاکرات ما با این قبیل ترفندها و سیاست‌های خصمانه مقابله می‌کردیم و به همین دلیل مذاکرات بیش از دو سال انجامید، در این مدت اخیر نیز با این بدعهدی‌ها و سیاست‌های خصمانه مواجه بودیم.
معاون وزیر خارجه تصریح کرد: هیچگاه دید خوشبینانه نه در طول مذاکرات و نه بعد از آن به آمریکا و رفتارهای آن وجود نداشت و بر عکس هر روز خصومت آنها علیه ملت ایران آشکار شده است که چگونه هر آنچه که در طول مذاکرات از دستشان برآمد برای کاهش منافع ایران انجام دادند و هر آنچه که بعد از مذاکرات از دستشان برمی‌آمد برای ایجاد فضای منفی و مخرب و برای اینکه سرمایه‌گذاران را از اقتصاد ایران دور کنند، خودشان و متحدانشان در منطقه به طور مشخص رژیم صهیونیستی هم هر چه از دستشان برمی‌آمد انجام دادند.
وی گفت: یکی دیگر از دستاوردهای ما این است که در یک سال گذشته بر همه این بدعهدی‌ها غلبه کردیم. هیچ گاه نباید فراموش کنیم آمریکایی‌ها هر آنچه از دستشان برآمد برای کند کردن حرکت ایران بعد از برجام و ایجاد موانع انجام دادند. مورد به مورد می‌شود بررسی کرد که ما چگونه با این بدعهدی‌ها مقابله کردیم و چگونه توانستیم گشایش‌هایی که بر اثر برجام باید ایجاد می‌شد را محقق کنیم.
*همه تحریم‌ها و موانعی که بر سر راه اقتصاد ما بوده برداشته شده است
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام به تحریم‌ها اشاره و پرسید: با وجود همه این بدصدایی‌ها و خصومت‌هایی که آمریکایی‌ها و برخی از کشورها در منطقه نشان دادند، برجام چه کاری را انجام داد؟
وی ادامه داد: اول باید بپرسیم برجام چه کاری را باید انجام می‌داد؟ آنچه که از برجام توقع می‌رفت و باید برود این است که موانعی را که در اثر تحریم‌ها توسط شورای امنیت و غربی‌ها بر سر راه اقتصاد ایران گذاشته شده، بردارد.
عراقچی افزود: سؤال این است که آیا این تحریم‌ها برداشته شده؟ می‌شود پاسخ مثبت داد. همه تحریم‌ها و موانعی که بر سر راه اقتصاد ما بوده برداشته شده است. بعنوان مثال قرار بوده برجام مانع خرید هواپیما را از سر راه بردارد. آیا این کار صورت گرفته است؟ پاسخ مثبت است. ما مانعی بعنوان تحریم برای خرید هواپیمای خارجی نداریم.
وی گفت: اینکه دولت هواپیما کم یا زیاد خریده یا از این شرکت باید می‌خریدند، به مراحل بعد از برجام و سیاست‌های دولت مربوط می‌شود. برجام کار خودش را در این حوزه انجام داده است.
معاون وزیر خارجه ادامه داد: آیا موانع بر سر راه صادرات نفت ایران برداشته شده؟ که پاسخ مثبت است. نفت ما الان بدون مانع صادر می‌شود، اما اینکه نفت کم یا زیاد صادر می‌شود، بحث دیگری است.
وی گفت: آیا در اینکه این موانع برداشته شود و برجام کارش را انجام دهد، آمریکایی‌ها و غربی‌ها همکاری کامل کردند، پاسخ منفی است. آنها تا توانستند مانع ایجاد کرده و سنگ اندازی کردند و ما با همه سنگ‌اندازی‌ها نیز مقابله کردیم و یکی یکی آنها را مجبور کردیم که بر سر عهد و تعهدات خودشان برگردند.
معاون وزیر خارجه تصریح کرد: هیچکس نباید گشایش‌هایی که بر اثر برجام و برداشته شدن تحریم‌ها در کشور ایجاد شده را ناشی از لطف کسی در خارج، آمریکایی‌ها و غربی‌ها بداند. آنها امتیازاتی که در برجام مجبور شدند بدهند و بعد از اجرایی شدن برجام همه تلاششان را کردند امتیازات و بهره‌برداری‌های ایران را به حداقل برسانند که ما نگذاشتیم و موفق نشدند.
وی گفت: خیلی جاها فضا را تخریب کنند و خیلی جاها موانع دیگر به آنها کمک کرد که فضا را تخریب کنند، اما علی‌رغم همه اینها ما یکی یکی موانع را برطرف کرده و سعی کردیم برطرف کنیم.
عراقچی اضافه کرد: هیچ نهاد، دستگاه و وزارتخانه‌ای در کشور نیست که الان به ما گزارش کند که مانعی بر سر راهش وجود دارد که باید این مانع توسط برجام برداشته شود و برداشته نشده است. ما چنین گزارشی را نداریم.
وی با طرح این سؤال که آیا غربی‌ها اجازه دادند این کار به راحتی صورت گیرد؟ پاسخ داد: خیر؛ تمام تلاششان را انجام دادند ولی ما مقابله کردیم.
عراقچی دوباره با طرح این سوال که آیا برداشته شدن تحریم‌ها و موانع از سر راه اقتصاد ایران، اثراتش را بر اقتصاد ایران نشان داده، پاسخ داد: کم و بیش، بسته به همت و پشتکار دستگاه‌هایی است که متصدی بودند.
معاون وزیر خارجه افزود: برجام کار خودش را کرده است. اینکه آیا سیاست‌های دولت چه زمانی به ثمر می‌رسد و آیا برکات آن را مردم در زندگی خود احساس می‌کنند؟ بله به تدریج خودش را نشان خواهد داد. متصدی آن دولت است و سیاست‌هایی که باید به تدریج خودش را نشان دهد. آمارها و ارقامی که وجود دارد در برخی جاها موید رشد اقتصادی است و برخی جاها موید این است که ضعف‌هایی وجود دارد.
وی با بیان اینکه دولت مسیر طبیعی خود را طی می‌کند، اظهار داشت: موانعی که بر سر راه بوده و برجام باید برمی‌داشته، برداشته است.
عراقچی با بیان اینکه موانع دیگری هنوز وجود دارد که مربوط به برجام نیست و مربوط به تحریم‌های دیگر و بعضی از شرایط خاص است، هنوز وجود دارد، عنوان کرد: اینگونه نیست که اقتصاد ما بدون مانع پیش می‌رود.
به گزارش فارس، عراقچی گفت: آمریکایی‌ها و غربی‌ها از هر آنچه در توانشان برای دشمنی با مردم ایران داشتند، کوتاهی نکردند.
*تولید نفت ما در سطح مطلوبی است
وی در ادامه گزارشی از وضعیت تحریم‌ها پرداخت و با بیان اینکه تحریم‌ها در سه حوزه کلیدی در ایران وجود داشت، این حوزه‌ها را شامل «حوزه انرژی، نفت و گاز و محصولات پتروشیمی»، «حوزه حمل و نقل» و «حوزه مالی و بانکی»، برشمرد و افزود: در حوزه‌های دیگر مثل کشاورزی، علوم و … تحریم‌هایی داشتیم ولی تاثیرات آنها کمتر بود.
عراقچی افزود: در حوزه نفت و گاز و انرژی می‌توان با قاطعیت گفت که حوزه به حالت عادی برگشته، تولید نفت ما در سطح مطلوبی است. فروش نفت ما که زیر یک میلیون بشکه متوقف شده بود و قرار بود به صفر برسد و به خاطر توافق ژنو در یک میلیون بشکه متوقف شد و بعد از برجام مانع صادرات نفت برداشته شد، الان به حدود دو میلیون بشکه برگشته است.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای گفت: در صادرات و بیمه نفتکشها و در هیچ حوزه‌ای نیست که از وزارت نفت شکایتی دریافت کرده باشیم. الحمدالله وزارت نفت تلاش زیادی را صورت دادند و قراردادهای نفتی آماده شده است.
*درآمدهای ناشی از فروش نفت هم کاملا قابل وصول است
معاون وزیر خارجه افزود: درآمدهای ناشی از فروش نفت هم کاملا قابل وصول است. برخی منتقدان می‌گویند نفت صادر می‌شود، ولی پولش برنمی‌گردد. ما با وزارت نفت و بانک مرکزی در تماس هستیم، درآمدهای نفتی کاملا به اقتصاد ایران برگشته و قابل دسترسی است.
وی گفت: شاید یک نشانه‌ای که شاهد ورود درآمدهای نفتی به کشور رشد اقتصادی است که رئیس جمهور اخیرا عنوان کردند که به رشد ۷٫۴ درصد رسیده‌ایم. کسانی که انتقاد می‌کردند و نسبت به این عدد بحث داشتند می‌گفتند اگر این عدد بزرگ است به خاطر بزرگی رشد در حوزه انرژی است.
عراقچی خاطرنشان کرد: در همه بحث‌ها یک نکته مشهود است که همه قبول دارند پول نفت به اقتصاد کشور برگشته است.
عضو تیم مذاکره کننده هسته‌ای ادامه داد: ما در حوزه انرژی مشکلی نداریم. در طول یک سال گذشته مشکلاتی بوده که یک به یک رفع شده و در این حوزه سنگ اندازی‌هایی توسط آمریکا بوده که یک به یک رفع شده است.
وی با بیان اینکه صادرات پتروشیمی ما افزایش یافته، عنوان کرد: بیش از ۳۰ درصد افزایش داشته است.
* مشکلی در حوزه حمل و نقل نیست/بیمه نفتکشها حل شد
معاون وزیر خارجه خاطرنشان کرد: در حوزه حمل و نقل و در حوزه کشتیرانی الحمدالله بدون مشکل کار می‌کنند. مشکل بیمه کشتی‌ها، پرچم، کلاس و دسترسی به بنادر همه حل شده و هیچ مشکلی در عرصه کشتیرانی نداریم و علاوه بر آن مشکل بیمه نفتکشها نیز حل شد.
سید عباس عراقچی در ادامه این نشست خبری با بیان اینکه شرکت ملی نفتکش نهادی کلیدی در انتقال نفت ایران بود که با مشکل بیمه‌ها در زمان تحریم مواجه بودند، اظهار داشت: امروز این مشکل حل شده است و نفتکش‌های ما پوشش بیمه‌ای بین‌المللی دریافت می‌کنند.
عراقچی در ادامه در حوزه هوایی عنوان کرد: موانع خرید و فروش هواپیما بین ایران و کشورهای دیگر به ویژه تولیدکنندگان اصلی از بین رفته است و اولین هواپیما نیز وارد ایران شد. در حوزه هواپیمایی یک قرارداد ۱۰ ساله معتبری بسته شد و امروز هواپیماهای ما در تمامی فرودگاه‌ها به جز چند کشور سوختگیری می‌کنند که موانع موجود برای آن چند کشور نیز در حال حل شدن است.
وی افزود: در دو حوزه ریلی سرمایه‌گذاری‌هایی که صورت می‌گیرد، قابل توجه است و در دو حوزه کلیدی حمل و نقل و انرژی گشایش‌های ایجاد شده به صورت کامل است و برجام موانع را برداشته است. البته این کار به آسانی انجام نشده و در طول یک سال گذشته زحمت زیادی صورت گرفته که سنگ‌هایی که سعی می‌کردند بر سر راه بیندازند برداشته شود.
* شرایط بانک‌های ما به حالت عادی و نرمال برنگشته
به گزارش فارس، عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای در ادامه به رفع تحریم‌ها در حوزه مالی و بانکی اشاره کرد و افزود: در این حوزه هنوز شرایط بانک‌های ما به حالت عادی و نرمال برنگشته است.
وی توضیح داد: علت‌های متعددی برای این موضوع وجود دارد که تقریباً هیچ کدام به مسائل برجام مربوط نیست. موانع دیگری هست که مهمترین مانع تحریم‌های اولیه آمریکا است که کماکان وجود دارد و بعد از انقلاب و حادثه گروگانگیری اعمال شده و ربطی به موضوع هسته‌ای نداشته است.
عراقچی با بیان اینکه در برجام هم به این تحریم‌ها پرداخته نشده و ما هم هیچگاه نگفتیم که بعد از برجام همه تحریم‌ها برداشته خواهد شد، افزود: همیشه گفته بودیم تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای. چون موضوع مذاکرات برجام، موضوع هسته‌ای بود. ما هیچ چیزی را فراتر از هسته‌ای مذاکره نکردیم و به همین خاطر هیچ تحریمی که مرتبط با هسته‌ای نباشد، برداشته نشده است.
وی اضافه کرد: تحریم‌های اولیه آمریکا سرجایش است و این تحریم‌ها به ما اجازه استفاده از سیستم مالی آمریکا و دلار را نمی‌دهد. این مشکلاتی را ایجاد می‌کند چون بسیاری از کشورهای دنیا ارزشان را با دلار بسته‌اند. این موانع را تا حدود زیادی در یک سال گذشته سعی کردیم حل کنیم. بانک مرکزی سعی کرده راههای جایگزین را پیدا کند. راههای جایگزین الا ماشاءالله وجود دارد. راههای قانونی کاملا مشروع وجود دارد که از سیستم مالی آمریکا استفاده نکرد و از سیستم یورو، ین و … استفاده کرد.
عراقچی گفت: مهم این است که در هر موضوعی باید مسیر قانونی خود پیدا شود. همانطور که در رابطه با قرارداد ایرباس و بوئینگ کانال بانکی خاص خودش ایجاد شد. همچنین در رابطه با قرارداد پژو که حدود ۶۰۰ میلیون یورو است، مسیر مالی و بانکی ایجاد شد.
وی ادامه داد: مسیرهای بانکی با توجه به مشکلات ناشی از تحریم‌های اولیه است یک به یک بررسی و باز می‌شود، ولی مشکل کماکان باعث شده که حالت ما به حالت عادی و اولیه برنگردد. موانع دیگری از جمله قوانین پولشویی، مقابله با منابع مالی تروریست‌ها از جمله داعش و القاعده و استفاده آنها از سیستم‌های مالی باعث شده در ۱۰ سال گذشته قواعد انضباطی پیچیده‌ای وضع شود و بانک‌های ما به خاطر تحریم‌ها از این فضا دور بودند، اما به تدریج در حال به روز شدن هستند.
عراقچی گفت: دوستان بانکی مطرح می‌کنند اگرچه مشکلات مالی دارند و مشکلات بانکی هنوز هست، اما در هیچ کجا در بن‌بست نیستیم. برای هر جایی راهی وجود دارد. گشایش‌ها دارد صورت می‌گیرد.
وی خاطرنشان کرد: حتما سرعتی که انتظار داشتیم در اینجا نیست و حتما موانعی که غربی‌ها و آمریکایی‌ها در سر راه قرار دادند، از جاهای دیگر بیشتر بوده است و البته کار و مقابله ما هم سخت‌تر بوده است.
عراقچی در یک جمع بندی گفت: گشایش‌هایی که برجام باید ایجاد می‌کرد، ایجاد کرده است و موانع البته هنوز وجود دارد. فکر می‌کنم در مجموع حوزه بانکی و مالی در وضعیت خوبی قرار دارد.
*گزارش سه ماهه را امروز به کمیسیون امنیت می‌دهیم
وی گفت که گزارش وزارت خارجه به کمیسیون امنیت ملی درباره روند اجرای برجام که به صورت مشروح است امروز تقدیم کمیسیون می‌شود و افزود: هیچ موردی در برجام وجود ندارد و همه به اطلاع مردم خواهد رسید.
*کسی لطفی نکرده است
به گزارش فارس، معاون وزیر خارجه افزود: برجام در مجموع در یک سال گذشته خوب حرکت کرده و وضعیت خوبی برای کشور ایجاد کرده و گشایش‌های خوبی ایجاد کرده، ولی این دلیلی نیست که فکر کنیم کسی در این وسط لطفی کرده است، نه آمریکا و نه کشورهای اروپایی نه تنها هیچ منتی بر ما ندارند، بلکه برعکس ما از آنها به خاطر مشکلات و سنگ‌اندازی‌هایی که در مسیر راه ایجاد کردند و گشایش‌ها را کندتر کردند، طلبکار هستیم. البته با تک تک آنها مقابله شده و الان می‌توانیم بگوییم در وضعیت خوبی هستیم.
عراقچی در ادامه این نشست به پرسش‌های خبرنگاران پاسخ داد.
*مذاکره‌ای با آمریکایی‌ها در خصوص برجام و حتی آینده برجام نداریم
وی در پاسخ به سؤالی درباره جزییات مذاکرات اخیر در وین با آمریکایی‌ها و تضمین دولت کنونی آمریکا برای حیات برجام، تصریح کرد: ما جز بعضی از مسائل فنی مربوط به اجرای برجام، مذاکره‌ای با آمریکایی‌هایی نداریم و مذاکرات مدت‌هاست که متوقف شده است.
عراقچی در عین حال گفت: اگر جایی مربوط به اجرای برجام مثل تبادلات بانکی و سؤالات و بحث‌هایی که وجود دارد، پیگیری می‌کنیم، ولی مذاکره‌ای با آمریکایی‌ها در خصوص برجام و حتی آینده برجام نداریم.
وی افزود: روز دوشنبه قبل از کمیسیون مشترک مذاکره دوجانبه‌ای با آمریکا در خصوص نقض برجام در موضوع تمدید قانون آیسا داشتیم که آن هم مکانیسمی بود که براساس برجام باید طی می‌شد.
معاون وزیر خارجه برجام را یک تعهد بین‌المللی برای کشورهایی که به آن ملحق شده‌اند، برشمرد و افزود: برجام یک توافق دوجانبه بین ما و آمریکا یا ما و هیچ کشور دیگری نبوده است. یک توافق چندجانبه بوده، بین ایران و شش کشور و اتحادیه اروپا که به عنوان هماهنگ کننده مذاکرات و پایه مذاکرات بوده و تعهدی که وجود دارد، در اصل یک تعهد بین‌المللی است.
عراقچی خاطرنشان کرد: اینکه رئیس جمهور بعدی آمریکا یا هر رئیس جمهوری از این کشورها و بطور مشخص رئیس جمهور بعدی آمریکا تصمیم بگیرد برجام را کنار بگذارد تصمیم خودش است، اما باید پای تبعاتش هم بایستد.
*درباره برجام مذاکره مجددی نخواهیم داشت/برجام را پاره کنند آتش می‌زنیم
وی تصریح کرد: ما در مورد برجام مذاکره مجدد نخواهیم داشت. برجام یک موضوع خاتمه یافته است. اگر آقای ترامپ تصمیم دارد که برجام را به تعبیر خودش پاره کند، این انتخاب ایشان است و عکس‌العمل ما هم کاملا روشن است و قبلا هم اشاره شده است.
معاون وزیر خارجه تأکید کرد: اگربرجام را پاره کنند، این طرف آتش خواهد زد. به این معنی که هیچ مذاکره مجدد و دیگری در کار نخواهد بود و برجام به هیچ وجه برای مذاکره باز نخواهد شد و باید به همین که هست پایبند بود.
عراقچی در ادامه با بیان اینکه اخیرا خیلی از مخالفان برجام به ترامپ توصیه می‌کنند که برجام را نگهدار اما با اجرای سختگیرانه و گذاشتن تحریم‌های جدیدتر شرایط را به گونهای کن که ایرانی‌ها خودشان از برجام خارج شوند، اظهار داشت: مسلما مفهومی به عنوان اجرای سختگیرانه برجام قائل نیستیم. آنچه در برجام آمده اجرای همراه با حسن نیت است.
وی با بیان اینکه در برجام صراحتا ذکر شده که کشورهای ۱+۵ و ایران متعهد می‌شوند که برجام را با حسن نیت و در فضای سازنده اجرا کنند و از هر اقدامی که خلاف متن و روح برجام باشد خودداری کنند، افزود: کشورها متعهد می‌شوند که از هر اقدامی که اجرای موفقیت آمیز برجام را خدشه‌دار می‌کند جلوگیری کنند و این ها جز تعهداتشان است و جزو امیال و آرزوها نیست.
* اینکه ترامپ بین برجام و غیر برجام می‌خواهد انتخاب کند، به خودش مربوط است
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام خاطرنشان کرد: بنابراین جز تعهدات آمریکاست که برجام را در فضای ناشی از حسن‌نیت اجرا کند نه در فضای سختگیرانه و اگر به این سمت بروند از دید ما به عنوان حرکت در خلاف برجام تلقی خواهد شد.
عراقچی ادامه داد: اینکه آقای ترامپ چه در بدو شروع به کار و چه بعد از مدتی بین برجام و غیر برجام می‌خواهد انتخاب کند، به خودش مربوط است؛ هر کدام را انتخاب کند تبعاتش را خواهد دید. ولی اینکه بخواهند برجام را به شکلی اجرا کنند که فضای سازنده لازم برای اجرای برجام وجود نداشته باشد، این یک حرکتی در جهت خلاف و نقض برجام است.
عراقچی در ادامه با بیان اینکه من به عنوان تیم مذاکره کننده هسته‌ای عرض می‌کنم که مذاکرات هسته‌ای ما با آمریکا تمام شده است، افزود: ما دیگر مذاکره‌ای بیشتر از این با آمریکایی‌ها در موضوع هسته‌ای نداریم.
وی با یادآوری این نکته که در حوزه اجرای برجام ممکن است گفت‌وگو کنیم، افزود: یک جایی که تعهداتشان را انجام نمی‌دهند ممکن است در سطح فنی گفت‌وگو کنیم؛ ولی مذاکره سیاسی تمام شده است و ما نه با دولت فعلی و نه با دولت آینده آمریکا وارد مذاکره سیاسی در مورد برجام نشده و نخواهیم شد. مگر اینکه دستورات بخواهد تغییری کند که فعلا چشم‌اندازی نداریم.
*از دید ما برجام تمام شده است
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای تصریح کرد: از دید ما برجام تمام شده است و موانعی هم که در سر راه اقتصاد است را برداشتیم و ما باید فقط مراقب سنگ اندازی‌ها باشیم و نگذاریم که برجام را خدشه دار کنند که از دید ما تحمل نخواهد شد و مذاکره‌ای هم با کسی نداریم و تعهداتی در برجام قبول کرده‌اند و باید اجرا کنند.
* هیچ اعتمادی به آمریکایی‌ها نداشتیم
خبرنگار دیگری در پاسخ به سؤال دیگری درباره آینده برجام اظهار داشت: ما هیچ اعتمادی به آمریکایی‌ها نداشتیم و در برجام ذکر شده است که برجام باید در فضای حسن نیت انجام شود.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای عنوان کرد: خیلی‌ها در آمریکا برجام را یک توافق نامطلوب می‌دانند و کماکان معتقدند سیاست آمریکا باید سیاست غنی‌سازی صفر باشد، همان سیاستی که سال‌ها آمریکا دنبال کرد و بالاخره کوتاه آمد. این باید در تاریخ ثبت شود به عنوان نبرد بزرگ اراده‌ها بین ایران و آمریکا، آنها می‌گفتند سیاست غنی سازی صفر و ما می‌گفتیم یک روز غنی‌سازی را تعلیق نمی‌کنیم و تاریخ قضاوت خواهد کرد که چه کسی در این نبرد بزرگ پیروز شد و چه کسی غنی‌سازی خود را تحمیل کرد و چه کسی سیاست غنی سازی صفر را کنار گذاشت و همه قطعنامه های شورای امنیت را بدون اینکه یک روز اجرا شود، لغو کرد.
وی افزود: این باعث شده الان دولت اوباما زیر فشار و انتقاد باشد. حرکت خردمندانه جمهوری اسلامی ایران در طول مذاکرات برجام یا بعد از برجام و بسته شدن پی‌ام‌دی و کنار رفتن همه اتهامات نسبت به ایران، شرایطی را ایجاد کرد که دیگر نمی‌توانند با ایران مثل سابق برخورد کنند.
عراقچی با اشاره به مواضع وزرای دفاع و خارجه آمریکا عنوان کرد: وزیر خارجه آمریکا عنوان کرده که ما باید یک بررسی کاملی در آمریکا در این زمینه داشته باشیم.
* آمادگی برای همه شرایط را داریم/دولت جدید آمریکا قادر به کنار گذاشتن برجام نیست
وی تصریح کرد: ما اصلا بازبینی برجام نداریم. از دید ما برجام یک واقعیت تثبیت شده است و برداشت بسیاری از تحلیلگران این است که دولت جدید آمریکا قادر به کنار گذاشتن برجام نیست. ولی اگر چنین تصمیمی بگیرند بنده با ضرس قاطع می‌گویم که ما آمادگی برای همه شرایط را داریم. هم برنامه هسته‌ای ما کاملا برگشت پذیر هست، طبق مصوبه مجلس آمادگی کامل وجود دارد تا در دوره زمانی که مجلس مشخص کرده، برنامه ما بلافاصله به بعضی از نقاطی که قبلا قرار داشت، برگردد.
عراقچی اضافه کرد: در حوزه تحریم‌ها به دست وضع ایران فرق کرده، گشایش و روابطی ایجاد شده است. دیگر کسی نمی‌تواند ایران را بعنوان تهدید معرفی کند و کسی نمی‌تواند بگوید ایران به دنبال اهداف پنهان است.
معاون وزیر خارجه گفت: آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حقانیت جمهوری اسلامی ایران را اثبات کرد و کاملا اوضاع فرق کرده است. فکر نمی‌کنم کسی بتواند ایران که هر روز قوی‌تر از روز قبل که قدرتمندتر از گذشته به حرکت خود ادامه میدهد و یک بازیگر اصلی در منطقه است را تهدید بداند.
*تمدید آیسا نقض برجام است
عراقچی در پاسخ به سؤال خبرنگار دیگری در خصوص تمدید آیسا و نقض برجام، اظهار داشت: بحث آیسا بحث مفصل و گسترده‌ای است، من چند نکته مقدماتی در ابتدا عرض کنم، قانون آیسا که معروف به داماتو است در سال ۱۹۹۶ وضع شده و به بهانه حمایت ایران از تروریسم، بحث حقوق بشر و تلاش ایران برای دستیابی به سلاح‌های کشتار جمعی وضع شد. در آن زمان بحران هسته‌ای ایران شروع نشده بود. موضوع هسته‌ای از سال ۲۰۰۶ حاد و داغ شد.
معاون وزیر خارجه اضافه کرد: آمریکایی‌ها در طول مذاکره معتقد بودند که آیسا تحریم هسته‌ای نیست و یکی از چالش‌های بزرگ ما در مذاکرات که اصلا گفته نشده نیز همین موضوع بود که هیأت آمریکایی و ۱+۵ را متقاعد کنیم که آیسا یک تحریم هسته‌ای است.
وی توضیح داد: چون یکی از دلایل گذاشته شدن آن اشاره شود به تلاش ایران برای دستیابی به سلاح‌های کشتار جمعی از جمله هسته‌ای و چون این دلیل در متن کامل آیسا ذکر شده یک تحریم هسته‌ای است و این یکی از کارهای بزرگ است که آیسا به عنوان تحریم هسته‌ای در برجام شناخته شد، برخی بحث می‌کنند که تحریم داماتو مربوط به گذشته است. ما این قانون را در برجام به عنوان تحریم هسته‌ای جا انداختیم و رئیس‌جمهوری آمریکا موظف شد که این قانون را بلااثر و متوقف کند.
عراقچی افزود: در مذاکرات بحث دیگری که با تیم آمریکایی داشتیم این بود که چون قانون زمان‌دار است و در پایان ٢٠١۶ پایان می‌پذیرد، تمدید کردنش هم به معنی تحریم جدید است و از نظر ما نقض برجام است و در برجام آمده است که تحریم‌هایی که لغو شده نباید دوباره وضع شوند. ما همان زمان گفتیم که تمدید این قانون، نقض برجام است، اما تمدید قانون دست کنگره آمریکا است و سیاست ما در برجام این بود که هیچ چیز به کنگره موکول نشود و اختیار هیچ چیز را در برجام به دست کنگره ندهیم.
معاون وزیر خارجه گفت: در کنگره‌ای که نتانیاهو حق وتو دارد نباید اختیار را دست کنگره داد. با این حال ما از روز اول در مذاکرات موضع گرفیتم. در تمام کمیسیون‌های مشترک و ملاقات‌های دوجانبه تاکید کردیم که تمدید آیسا از نظر ما نقض برجام است، آمریکایی‌ها می‌گفتند که تاریخ انقضا تمدید می‌شود و یک اختلاف تفسیری و حقوقی داشتیم.
عراقچی تصریح کرد: موضع ما همیشه این بوده و رسما هم در مجلس توسط وزیر امور خارجه اعلام شد و بعد از آنکه چنین (تمدید) کردند توسط همه مقامات کشور از جمله رئیس جمهور و سایر مقامات واکنش نشان داده شد و این وحدت نظر در ایران وجود داشت.
*وحدت نظر بین ۱+۵ وجود ندارد
وی با بیان اینکه این وحدت نظر در بین ١+۵ وجود ندارد، اظهار داشت: آمریکایی‌ها معتقدند نقض نیست و ١+۵ و حتی روسیه و چین هم بر این اعتقادند که تمدید آیسا نقض نیست.
رئیس ستاد پیگیری اجرای برجام توضیح داد: اعتقاد آنها این بود که این قانون وجود دارد، ولی به خاطر برجام اجرا نمی‌شود و وقتی تمدید شود هست ولی اجرا نمی‌شود کما اینکه بلافاصله بعد از تحریم آقای کری دستور بلااثر شدن آن را صادر کرد. البته همه متفق القول هستند که اگر آمریکا آیسا را اجرا کند نقض است.
وی با اشاره به ارسال نامه ظریف به موگرینی و تشکیل هیأت نظارت بر اجرای برجام و دو دستورالعملی که رئیس جمهور به صالحی و ظریف محول کرد، اظهار داشت: دو واکنش به تصویب رسید که یکی از آنها این بود که با تشکیل کمیسیون مشترک موضع سیاسی ما که تمدید آیسا نقض برجام است ثبت شود که این اتفاق افتاد و نگرانی ایران جدی گرفته شد و همه کمیسیون مشترک هم این را تایید کردند که اگر اجرا شود نقض برجام است.
معاون وزیر خارجه اضافه کرد: در برجام دو نوع نقض وجود دارد که یکی نقض است و دیگری نقض فاحش. هر نقضی منجر به از بین رفتن برجام نمی‌شود، کما اینکه آژانس در آخرین گزارش خود اعلام کرد که ذخایر آب سنگین ایران از ١٣٠ تن ۱۳۰ تن و ۱۰۰ کیلو شده است که این موضوع بلافاصله با فروش آب سنگین این قضیه جبران شد. اما این هم نقض بود ولی نقض فاحش نبود که باعث بر هم خوردن برجام شود.
عراقچی تاکید کرد: اینکه تمدید آیسا همراه با عدم اجرایی شدن آن نقض یا نقض فاحش است را هیات نظارت باید تشخیص دهد و هیات نظارت نظرش را اعلام کرد و دو عکس العمل را پیشنهاد کردند که اعلام شد. یکی موضوع پیشران‌های هسته‌ای بود و دیگری ثبت موضع سیاسی ما در کمیسیون مشترک برجام که تمدید آیسا نقض برجام است، بود.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای گفت: نکته دیگر درباره بند ٣۶ و ٣٧ برجام است که برخی به آن اشاره می‌کنند که اگر ما به کمیسیون مشترک شکایت کنیم در هر حالتی تحریم‌ها برمی‌گردد. این بحث را در زمانی که برجام در مجلس بررسی می‌شد به تفصیل مورد بحث قرار دادیم و من توضیح دادم.
وی توضیح داد: اگر کشوری از طرف‌های مقابل یا یکی از آنها شاکی باشد که وظایف خود را انجام نداده، این مکانیسم را فعال می‌کند. نکته‌ای که باید دقت کرد این است که وقتی به کمیسیون مشترک می‌رسد، اگر کشور مربوطه نتیجه نگیرد و اگر آن کشور ایران باشد ما تغییر مسیر نمی‌دهیم و اینجا مسیر جدا می‌شود و ما دیگر به شورای امنیت مراجعه نمی‌کنیم، طرف مقابل باید به شورای امنیت برود. در پاراگراف ٣۶ آمده است که اگر کشور شاکی راضی نشود یا تعهدات خود را به صورت جزیی و کلی متوقف می‌کند یا می‌رود شورای امنیت. برای ما رفتن به شورای امنیت معنی ندارد. قرار نیست ما شورای امنیت برویم. زمانی که در وین از من در این باره سؤال کردند که از این جا به بعد شورای امنیت می‌روید گفتم نه. چون معنی ندارد به شورای امنیتی برویم و از کسانی شکایت کنیم که خودشان شاکی هستند.
عراقچی گفت: ما بر اساس بند ٣۶ تصمیم می‌گیریم که چه انجام دهیم و رفتن به شورای امنیت اتفاق هم نخواهد افتاد.
* برجام الگوی هیچ موضوع دیگری نیست
خبرنگاری از عراقچی پرسید که آیا برجام می‌تواند به عنوان الگویی در موضوعات منطقه ای و بین‌المللی به کار گرفته شود با بیان اینکه برجام الگوی هیچ موضوع دیگری نیست و برجام توافقی بین ایران و ۱+۵ بود که در موضوع هسته‌ای انجام شد، گفت: برجام دارای ویژگی‌های خاص خود است. اما رویکردهایی که در مذاکرات هسته‌ای و نیز توافق به کار گرفته شد ممکن است در مسائل مختلف مورد استفاده قرار گیرد.
* کار در اراک خوب پیش می‌رود/مردم نمره باید بدهند
معاون وزیر خارجه کشورمان در پاسخ به سؤال خبرنگار فارس درباره نمره‌ای که پس از یک سال از اجرای برجام به برجام می‌دهید؟ گفت: این نمره را مردم باید بدهند.
عراقچی در پاسخ به سؤال دیگر خبرنگار فارس درباره اینکه چینی‌ها در یکی از قراردادهای بازطراحی راکتور اراک قیمتی بالاتر از حد معمول مطرح کرده‌اند و آیا در نشست کمیسیون مشترک برجام در وین در این زمینه گفت‌وگو کردید؟ گفت: من کاری به ماهیت و جزئیات مذاکرات مربوط به بازطراحی بین چین و سازمان انرژی اتمی ندارم، اما پیام این موضوع آن است که همکاری ما با چین و بقیه کشورهای ۱+۵ در مدرنیزه کردن راکتور اراک آنقدر خوب پیش رفته است که الان دعوا بر سر قیمت است و نشان میدهد کارها خوب پیش می‌رود. دوستان در سازمان انرژی اتمی مذاکرات خوبی داشتند و خیلی از موانع رفع شده است.
وی پروژه مدرنیزه شدن اراک را پروژه‌ای متعلق به ایران و مجری آن را ایران خواند و افزود: آنچه به ۱+۵ مربوط می‌شود تامین گواهی‌نامه‌های بین‌المللی مبنی بر صحت این راکتور و نیز تامین تجهیزات و مشاوره‌ها در این زمینه است. قراردادی که سخنگوی سازمان انرژی اتمی عنوان کرد بر سر قیمت با چینی‌ها در حال چانه‌زنی هستیم، قرارداد مشاوره‌ای است.
معاون وزیر خارجه با بیان اینکه موانع بر سر قیمت و … است، عنوان کرد: کار اراک خوب دارد پیش می‌رود.
*تصمیم‌گیری با هیأت نظارت است
وی در پاسخ به سؤال دیگری هم گفت که در بیانیه پایانی نشست کمیسیون مشترک و در متن بیانیه نیز اشاره شده که این جلسه به درخواست ایران و به دنبال اعتراض ایران تشکیل شده است.
معاون وزیر خارجه همچنین اظهار داشت: اینکه از این به بعد چگونه حرکت کنیم تصمیم گیری با هیأت نظارت است و در کمیسیون مشترک برجام نگرانی‌هایمان را ثبت کردیم و آنها از نگرانی‌های ما مطلع باشند و اینکه اجرای قانون آیسا نقض برجام خواهد بود که این را کمیسیون تأیید کرد که اگر آمریکایی‌ها آیسا را اجرا کنند، نقض برجام است.
وی خاطرنشان کرد: نظرات هیأت نظارت در کمیسیون برجام تامین شده و ما به هیأت نظارت گزارش خواهیم داد و تصمیم گیری درباره ادامه مسیر با هیأت نظارت است.
* صدا و سیما دبه کرد
عراقچی در پاسخ به سوال خبرنگار دیگری درباره لغو حضورش در برنامه «متن؛ حاشیه» که قرار بود شنبه شب در آستانه یک سالگی اجرای برجام باشد، عنوان کرد: دوستان صدا و سیما مدت‌ها متقاضی حضور من در صدا و سیما بودند و چهارشنبه شب که رسیدم حداقل از سه شبکه درخواست کردند که در جلسه‌ای برای گفت‌وگو حاضر شوم و خود آنها پیشنهاد کردند و شرایط را خودشان عنوان کردند که فقط شما هستید و مهمان دیگری نداریم و من قبول کردم.
وی افزود: دیروز ظهر تماس گرفتند که شرایط عوض شده و به نظر من موضوع پیچیده‌ای نبود. صدا و سیما یک قراری با من گذاشت و بعد هم دبه کرد.
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای با بیان اینکه موضوع مهمی نیست، خاطرنشان کرد: درباره مسائل سیاست داخلی خیلی وارد نمی‌شوم. مهم این بود که این صحبت‌ها گفته شود، البته اگر در صدا و سیما برای جمع بزرگ‌تری گفته می‌شد کار بهتر بود در هیچ جای دنیا این گونه نیست که یک مقام رسمی را در حالی که می‌خواهد گزارش کار خود را ارائه کند، در کنار یک منتقد بنشانند.
وی افزود: ما از مناظره ابایی نداریم و مشکلی نداریم. من از ابتدای مذاکرات هسته‌ای در جلسات خصوصی با منتقدان و غیرمنتقدان صحبت کرده‌ام و در وزارت خارجه جلسات زیادی با منتقدان برگزار شد. البته برخی از آقایان هیچ وقت تشریف نیاوردند، اما در کل جلسات مفیدی بود و استفاده کردیم.
عراقچی افزود: معتقدم وقتی سربازی بر می‌گردد به خانه و می‌خواهد گزارش کار بدهد، گذاشتن آن در کنار یک منتقد کار قشنگی نیست.
*رئیس جمهور آمریکا متعهد است
معاون ظریف در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه گفته می‌شود آمریکایی‌ها در کمیسیون مشترک برجام در خصوص آیسا قول شفاهی داده‌اند؟ گفت: اینکه یک کلمه را از جایی می‌گیرند و روی آن داستان پردازی می‌شود، کار درستی نیست. آمریکایی‌ها قانون آیسا را به خاطر برجام متوقف و بلااثر کردند و وقتی کنگره تمدید کرد بلافاصله بلااثر کردند و از نظر قوانین آمریکا الان دستور رئیس جمهور که به وزیر خارجه تفویض شده که قانون آیسا را بلااثر کند.
وی ادامه داد: اصلا بحث قول نبود، در عمل قانون را متوقف کردند و طبق برجام هم متعهد هستند این را متوقف کنند. رئیس جمهور آمریکا متعهد است و فرقی نمی‌کند چه کسی باشد. رئیس جمهور آمریکا طبق برجام متعهد است قوانین هسته‌ای کنگره مربوط به ایران را «ویو» متوقف و بلااثر کند و به آن ادامه دهد. چه اوباما و یا رئیس‌جمهور بعدی آمریکا اگر «ویو» را انجام ندهد، نقض فاحش مرتکب شده است. الان هیچ تحریمی برنگشته است. آمریکایی‌ها در عمل جلوی آن را گرفته‌اند.
*هیچ پولی در هیچ جایی نیست که به خاطر برجام همچنان مسدود باشد
معاون وزیر خارجه در ادامه این نشست و در پاسخ به سؤال دیگری درباره اینکه در پی اجرای برجام تا الان چه مقدار پول آزاد و در کجا هزینه شده است؟ با بیان اینکه بانک مرکزی باید در این زمینه پاسخ دهد، اظهار داشت: تا قبل از اجرایی شدن برجام در حدود ۱۲ میلیارد دلار از دارایی‌های ایران آزاد شد و بعد از برجام نیز همه دارایی‌های فریز شده یا مسدود شده ایران آزاد و در دسترس بانک مرکزی قرار گرفت.
وی ادامه داد: اگر منظور در دسترس بودن دارایی‌های‌مان است باید بگویم همه آنها در دسترس است. هیچ جایی نیست که بانک مرکزی به ما گزارش داده باشد پول‌های من در فلان حساب که قرار بوده آزاد شود، آزاد نشده است.
عراقچی افزود: جاهایی بوده که برجام پول‌ها را آزاد کرده، ولی به خاطر مشکلاتی که با روابط دوجانبه ما با آن کشور مربوط می‌شده و ما مقداری از پول‌ها را به علت خاصی در کشوری گذاشته بودیم، الان بعد از برجام می‌خواهیم پول‌ها را برگردانیم. دوستان شاید سختشان است و یا انتظاراتی دارند. هیچ پولی در هیچ جایی نیست که به خاطر برجام همچنان مسدود باشد. همه پول‌های بانک مرکزی در اختیار بانک مرکزی هست. اینکه میزان و مبلغش چقدر باشد، خودشان باید گزارش بدهند.
معاون ظریف اضافه کرد: بیش از هشتاد هزار ال‌سی و حواله بانکی و حواله‌های مختلف را بانک مرکزی در یک سال گذشته انجام داده و حدود ۲۶ میلیارد دلار بانک مرکزی در اشکال مختلف جابجا کرده است و این نشان میدهد سیستم در حال کار است و مانع برجامی وجود ندارد. البته موانع دیگر هست و سختی‌ها وجود دارد، بدعهدی و سیاست‌های تاخیری آمریکا و بدقلقی هم وجود دارد که با آن مقابله شده و می‌شود.
*برجام دلیلی بر دوستی ایران و آمریکا نیست
عضو ارشد تیم مذاکره کننده هسته‌ای در پاسخ به سؤال دیگری عنوان کرد: اینکه کنگره یا دولت بعدی آمریکا اقدامی علیه ایران انجام دهد یا قانونی علیه ایران وضع کنند و به اقدامات خصمانه خود ادامه دهند، کاملا محتمل است و باید انتظار آن را داشته باشیم. اگر نباشد باید تردید کرد.
وی با اشاره به تمدید وضعیت اضطراری علیه ایران توسط اوباما افزود: برخی رسانه‌ها تمدید وضعیت اضطراری از سوی دولت آمریکا را خلاف برجام خواندند. اتفاقا اگر تمدید نمی‌کرد باید به برجام مشکوک می‌شدیم اگر دشمنی‌هایش را ادامه نمی‌داد، باید مشکوک می‌شدیم.
معاون وزیر خارجه اضافه کرد: برجام فقط یکی از موضوعات بین ایران و شش کشور را مدیریت و حل و فصل کرده است. برجام دلیلی بر دوستی ما با آمریکا نیست و نخواهد بود. ما به واسطه برجام با آمریکا دوست و شریک نشدیم و آنها به سیاست‌های خصمانه خود ادامه خواهند داد. اگر به این سیاست‌ها ادامه ندادند، از من سؤال کنید که چه شده است.
وی گفت: دوستان به گونهای سوال می‌کنند که انگار اشتیاق داشتند بر اثر برجام همه مشکلات با آمریکا حل شود و حالا که حل نشده شاکی هستند. از نظر ما خصومت آمریکا ادامه دارد و خواهد داشت و باید منتظر بود.
عراقچی تصریح کرد: قدم قدم باید با سیاست‌ها و خصومت‌هایشان مقابله کرد و ما در وزارت خارجه محکم در برابر همه اینها خواهیم ایستاد و مشکلات کشور را سعی خواهیم کرد حل کنیم و باید در برابر خصومت‌های آمریکا، رئیس جمهور بعدی و کنگره بایستیم و با وحدت ملی جلوی آنها بایستیم.
*صفحات سوخت هم جزو ۳۰۰ کیلو محاسبه نمی‌شوند
خبرنگاری از عراقچی درباره گزارش رسانه‌های غربی در خصوص رسوبات اورانیوم باقی مانده در لوله‌ها سؤال کرد که وی اظهار داشت: خواهش دارم رسانه‌ها مطالب را کمتر در منابع غربی رصد کنند و به وال استریت ژورنال و … اعتماد نکنند. هر جا آمریکایی‌ها عقب رفتند در یکی از نشریاتشان یک تکه انداخته و رجزی خواندند که مبنای قضاوت و تصمیم‌گیری برای خیلی‌ها در داخل شد.
وی خاطرنشان کرد: یکی از کارهای خوبی که دوستان ما در سازمان انرژی اتمی در مذاکرات کارشناسی با ۱+۵ حل کرده و جا انداختند نحوه محاسبه ۳۰۰ کیلو از ذخایر اورانیوم ایران بود. طبق برجام ذخایر اورانیوم برجام سالانه در هر فرم و شکلی باید ۳۰۰ کیلو باشد، در طول اجرا ما با دو مشکل مواجه شدیم، یکی اینکه آژانس می‌گفت مواد غنی شده در هر شکلی ملاک است بنابراین اورانیومی که در لوله‌ها رسوب کرده باید جزو ۳۰۰ کیلو ذخایر ایران محاسبه شود و طبق بازرسی آژانس حدود ۱۱۸ تا ۱۲۰ کیلو رسوبات در لوله‌ها که عمدتا در تاسیسات اصفهان بود، محاسبه شد.
وی ادامه داد: البته آژانس بعدا این را اصلاح کرد و عنوان کرد که صد کیلو است. این موضوع مذاکره ما و ۱+۵ در سطح کارشناسی بود و نهایت در کمیسیون مشترک توافق کردیم که این صد کیلو با تمهیداتی جزو مواد غنی شده ایران نیست. یعنی۱۰۰ کیلو از ۳۰۰ کیلو آزاد شد و الان ۲۰۰ کیلو داریم؛ ولی ۱۰۰ کیلویی که آژانس به خاطر رسوبات جزو ذخایر ما حساب می‌کرد، آزاد شد و فضای غنی سازی بزرگی جلوی ما باز شد.
عراقچی ادامه داد: بنابراین صفحات سوخت از محاسبه ۳۰۰ کیلو نیز جدا شد و فضای تنفسی خوبی جلوی ۳۰۰ کیلو باز شده است و صفحات سوخت جزو ۳۰۰ کیلو به حساب نمی‌آید. رسوبات داخل لوله‌ها نیز با تمهیداتی خارج خواهند شد، اما جزو ذخایر اورانیوم ما محاسبه نمی‌شود.
*برجام کار خودش را کرده است/در سیاست هیچ روزی روز آرامش نخواهد بود
این دیپلمات عالی‌رتبه کشورمان در پاسخ به سؤال دیگری مبنی بر اینکه آیا به نظر شما قسمت سخت برجام گذشته و یا اینکه شرایط سخت هنوز پیش رو است؟ بیان کرد: برجام کار خودش را کرده است و هم در بعد سیاسی و هم تحریم‌ها و هم در بحث هسته‌ای کارهایی که باید انجام می‌داده، انجام داده است.
وی ادامه داد: در بحث تحریم‌ها گشایش‌هایی که باید می‌شده، شده است. حالا در اثربخشی رفع تحریم‌ها چگونه بود، بحث دیگری است.
وی افزود: اینکه در آینده با چه شرایطی مواجه خواهیم بود، بهر حال در سیاست هیچ روزی روز آرامش نخواهد بود، چالش‌ها و درگیری‌ها و موضوعات مختلف و … وجود دارد.
معاون وزیر خارجه ادامه داد: تا جمهوری اسلامی ایران، جمهوری اسلامی است و معتقد به اصول و ارزش‌های خود است و بر آنها پایبندی و مقاومت می‌کند، هر روز با این چالش‌ها مواجه خواهد بود و ما باید برای مقابله با این چالش‌ها آماده باشیم.
* مذاکره‌ای که با اوفک انجام شد
خبرنگار دیگری از عراقچی درباره نامه‌هایی که از سوی وزارت خارجه و خزانه‌داری آمریکا قبلا ارسال می‌شد و اعتبار این نامه‌ها در دولت جدید آمریکا سوال کرد که وی گفت: بستگی دارد با مشکلی مواجه شویم یا نه، تا الان می‌توانم بگویم اکثر مشکلات عمده‌ای که داشتیم مرتفع شده است.
وی با بیان اینکه یکی از مشکلاتی که با آمریکایی‌ها داشتیم در بحث بازگشت احتمالی تحریم‌ها و اینکه چه شرایطی بر بدهی‌های ایران حاکم خواهد شد بود بود، گفت: ما در طول ماه‌های گذشته یکی از بحث‌هایی که با بانک‌های بزرگ و و بنگاه‌های بیمه و خطوط اعتباری داشتیم که اگر تحریم‌ها برگردد سر جای خودش چه بلایی بر سر این خطوط اعتباری و یا وام‌هایی که به ایران داده شده و یا پروژه‌هایی که بسته شده می‌آمد.
وی گفت: تا دو سه هفته پیش موضع اوفک این بود که ایران باید همه بدهی‌ها را پرداخت کند که این کاملا ناشدنی بود. حدود ۶۰ الی ۷۰ میلیارد دلار اعتبارات اختصاص یافته بود که به خاطر حل نشدن این موضوع بلاتکلیف مانده بود. ما حدود یک سال مذاکره کردیم تا اینکه دو سه هفته پیش در نهایت اوفک پاسخ داد و قبول کرد که اگر چنین اتفاقی بیفتد و تحریم‌ها بازگردد بدهی‌ها، طبق جدول زمانی خودش پرداخت شود. مانع بسیار بزرگی بر سر خطوط اعتباری بود.
* تمامی درآمد ناشی از فروش نفت قابل دسترسی و وصول است
معاون وزیر خارجه در پاسخ به سؤال دیگری درباره اظهارات بروجردی رئیس کمیسیون امنیت ملی در خصوص عدم بازگشت پول نفت و انتقال پول کارمندان سفارتخانه‌ها با چمدان اظهار داشت: تمامی درآمد ناشی از فروش نفت الان قابل دسترسی و وصول است و در حساب‌های وزارت نفت و بانک مرکزی منتقل می‌شود و در ۹ ماه گذشته ۲۹ میلیارد دلار درآمد نفتی داشتیم.
وی ادامه داد: اکثر سفارتخانه‌ها الان برای نقل و انتقال پول از طریق تبادلات بانکی و یا حواله‌های بانکی اقدام می‌کنند، البته بعضی کشورها به خاطر سیستم بانکی کشور مقصد در آمریکای لاتین و آفریقا به دلیل استفاده سیستم بانکی‌شان از دلار، هنوز چنین امکانی برایشان فراهم نشده است و البته اولویت ما هم این موضوع نبوده است. من پیش از این گفتم در حوزه بانکی و مالی هنوز همه چیز به شکل عادی برنگشته و اغلب موانع بر سر راه، غیر برجامی است.
وی ادامه داد: انتقال پول به برخی سفارتخانه‌ها از راههای مختلفی است و لزوما چمدانی نیست، ولی اگر لازم باشد با چمدان هم می‌فرستیم. بهرحال اگر سفارتخانه‌ای در ته آمریکای لاتین باشد از راههای دیگر استفاده می‌کنیم و ما سفارتخانه‌هایمان را لنگ نمی‌گذاریم.
*هنوز بانک‌های بزرگ با ایران کار نمی‌کنند
معاون وزیر خارجه خاطرنشان کرد: هنوز بانک‌های بزرگ با ایران کار نمی‌کنند یکی دو تا الان کار می‌کنند. هیچ جا در بن بست نیست و هر چه وضعیت اقتصادی کشور بهتر شود، ورود بانک‌ها و شرکت‌های بزرگ بیشتر خواهد شد.
معاون وزیر خارجه گفت: ما امیدواریم با وجود قراردادهایی مثل بویینگ و ایرباس که اساسا با این قراردادها دیوار بی اعتمادی شکست، بانک‌های بزرگ اروپایی نیز به کار کردن با ایران روی بیاورند. وقتی بویینگ و ایرباس با ایران کار می‌کنند و دیگر مشکلات بانکی، بازگشت پذیری تحریم‌ها و ترامپ را ندارند یک اطمینانی را به بازار میدهد. امیدوارم ما این اطمینان را در داخل از بین نبریم.
عراقچی تاکید کرد: ما باید فضای سازنده را برای سرمایه‌گذاران خارجی در داخل ایجاد کنیم. در نامه مقام معظم رهبری یکی از شروط مهم این است که اگر طرف مقابل ما بگوید که ساختار تحریم‌ها سرجایش است این نقض برجام است. حتی ذکر این عبارت هم نقض برجام است، اما در داخل مرتب این را عنوان می‌کنیم. خیلی‌ها می‌گویند تحریم‌ها برداشته نشده است و ساختار سرجایش است و سرمایه‌گذاران خارجی با مشاهده این فضا از حضور در داخل ایران خودداری می‌کنند.
وی گفت: باید کمک کنیم فضای روانی لازم برای کسانی که می‌خواهند با ایران کار اقتصادی کنند، بیشتر از گذشته فراهم شود.
* مذاکرات هسته‌ای نشان داد که آمریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند
خبرنگاری به مثلث مخالف برجام شامل سه ضلع اسرائیل و محافظه‌کاران آمریکایی، برخی کشورهای عربی و مخالفان داخلی اشاره کرد و گفت چه منافع اقتصادی برای گروه سوم وجود دارد که تلاش می‌کنند برجام را زمین بزنند؟ و نظر عراقچی را جویا شد که وی با بیان اینکه این مثلث را قبول ندارم، افزود: مثلث آمریکا، رژیم صهیونیستی و کشورهای عربی جای خودش است. در اکثر مخالفان داخلی صداقت، دغدغه و نگرانی‌هایی وجود دارد که ما نیز باید به عنوان مسئول و مذاکره کننده باید پاسخگو باشیم.
وی خاطرنشان کرد: از گروه‌های مختلف سیاسی در این عرصه خواهش می‌کنم جانب انصاف را رعایت کنند و اگر انصاف را رعایت نمی‌کنند، حداقل واقعیات را بیان کنند و دروغ نگویند. اخیرا کار به جاهایی رسیده که مسائل واقعی را انکار می‌کنند. چندی پیش یکی از رسانه‌ها مدعی شده بود که حتی یک کیلوگرم کیک زرد وارد ایران نشده، در حالی که بعد از برجام بیش از ۲۰۰ تن کیک زرد وارد کشور شده است.
عراقچی به مثال دیگری اشاره کرد و گفت: اوباما مدعی است پیروزی آمریکا در برجام این است که بدون شلیک یک گلوله برنامه هسته‌ای تسلیحاتی ایران را متوقف کرده است. بارها هم من گفته بودم که اگر آقای اوباما این را به عنوان دستاورد خود تلقی می‌کند عیبی ندارد ما حاضر هستیم به او بدهیم. چون برنامه نظامی هسته‌ای و بمب اتمی در کار نبوده است و ما طبق فتوای رهبری حرام می‌دانیم. برد آمریکا این است که جلوی چیزی که نداشتیم را گرفته و در ازای آن امتیازاتی را داده است.
وی خاطرنشان کرد: این را یکی دیگر از رسانه‌ها که بزرگ‌ترین داعیه ضد آمریکایی بودن است، تیتر زد که منتقد آمریکا با افتخار اعلام کرد بدون شلیک گلوله برنامه هسته‌ای ایران را متوقف کردیم. اوباما گفته هسته‌ای تسلیحاتی. حال این دروغ را اوباما گفته باید بشود تیتر روزنامه ما؟
معاون وزیر خارجه گفت: آمریکا نتوانست غنی سازی ما را متوقف کند. مذاکرات هسته‌ای نشان داد که آمریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند بعد ما به دروغ تیتر بزنیم.
وی گفت: بحث‌های داخلی را نباید به منافع ملی و ارزش‌های انقلاب اولویت بدهیم. ای کاش برجام همچنان یک موضوع ملی باقی می‌ماند و به موضوع فروملی و جناحی تبدیل نمی‌شد. امیدواریم برجام یک موضوع ملی باقی بماند.
