شیراز شهر ادب پارسی است. قلب ادبیات ایران‌زمین در استان فارس می‌تپد. نام استان فارس و شهر شیراز با شعر و ادبیات گره خورده است. در این گزارش با ویژگی‌های گردشگری ادبی و قطب این نوع گردشگری در استان فارس، شهر سعدی و حافظ، بیشتر آشنا می‌شویم.

بسیاری از مسافران و گردشگرانی که به شیراز و استان فارس می‌روند به عشق خواندن دیوان حافظ در حافظیه در شب عید و دمی در کنار مقبره استاد سخن خلوت کردن با سعدی و توشه‌برداری از شعر و ادب این دیار به شیراز می‌روند.

گردشگری ادبی یک تخصص است

در سال‌های اخیر که گردشگری هر روز تخصصی‌تر می‌شود، بحث گردشگری ادبی هم در جهان بیش از گذشته مطرح شده است، به‌صورتی‌که هم‌اکنون گردشگری ادبی به یکی از پُرطرفدار‌ترین شاخه‌های صنعت گردشگری در جهان تبدیل شده است. گردشگری ادبی (Literary Tourism) نوعی گردشگری است که در آن انگیزه گردشگر بازدید از مناطق یا سفر به مکان‌هایی است که یادآور ادبیات یک سرزمین‌اند یا در کتاب‌های ادبی به آنها اشاره شده است.

بازدید از مقبره‌های معروفی همچون حافظیه و آرامگاه سعدی و همچنین اجرای برنامه‌های ادبی در حاشیه این مکان‌ها و در ایام عید نوروز می‌تواند به رونق گرفتن گردشگری ادبی در شهر شیراز کمک کند. این مقبره‌ها ــ به‌عنوان مکان‌هایی که شخصیت‌های فاخر فرهنگ و ادبیات یک کشور را در دل خود دارند و معرفی‌کننده غنای ادبی یک ملت و سرزمین‌اند ــ اصلی‌ترین جاذبه‌های گردشگری ادبی‌اند، به‌ویژه که شعر و ادبیات در ایران و شیراز قدمتی هزاران‌ساله دارد.

گسترش گردشگری فرهنگی

گردشگری ادبی در شهر شیراز را می‌توان زیرمجموعه‌ای از گردشگری فرهنگی قلمداد کرد. در واقع، گردشگران داخل و خارجی که به‌انگیزه گردشگری ادبی به شیراز می‌آیند جزو فرهیخته‌ترین اقشار گردشگران به‌شمار می‌روند.

ازاین‌رو، بایسته است که برای انگیزه‌بخشی به این دست از گردشگران برنامه‌ریزی دقیق و مدونی داشت. بازدید از مکان‌ها و آثار مرتبط با زندگی و کار شاعران و ادیبان بزرگ شیراز در قالب یک تور حرفه‌ای با همراهی استادان ادبیات فارسی و شعرای معاصر می‌تواند بر جذابیت یک تور گردشگری ادبی در این شهر بیفزاید.

در حقیقت، گردشگری ادبی سفری ویژه و خاص است و نوع برنامه‌ریزی برای آن متفاوت از گردشگری عمومی است؛ هم ازاین‌رو باید با دقت بیشتری با آن برخورد کرد.

ادب‌دوستان در دیار ادب

در یک نگاه تعریف کلی، می‌توان گردشگران ادبی را کسانی برشمرد که به ادبیات علاقه دارند و جزو خوانندگان و علاقه‌مندان آثار شاعران و نویسندگان بزرگ و مشهور هستند. قطعاً کسی که دیوان حافظ را خوانده و گلستان و بوستان و غزلیات سعدی را دوست دارد، دیدار از مکان‌هایی را که مربوط به این شاعران بزرگ است و آشنایی با محیطی را که این آثار در آن خلق شده‌اند بسیار جذاب می‌یابد. هر یک از این گردشگران مشتاق است مکان‌هایی را که الهام‌بخش این شاعران بوده‌اند از نزدیک ببیند. در کنار این، شیراز ظرفیت و امکان آن را دارد که با برگزاری جشنواره‌های ادبی در ایام نوروز یا در فصل تابستان گردشگران بیشتری را به‌سوی خود بکشاند.

از طرف دیگر، فرصت‌های فراوانی برای اجرای کارهای خلاقانه و بدیع در حوزه گردشگری ادبی وجود دارد؛ برای مثال، می‌توان مکان‌ها و منازل و مسیرهایی را که در آثار سعدی، به‌ویژه در گلستانش، به آنها اشاره شده و او در ضمن حکایاتش روایتی ادبی از سیرش در آنها پرداخته به‌عنوان یک مسیر گردشگری در نظر گرفت و حتی به‌طریقی سفرهای ادبی این شاعر بزرگ را بازسازی کرد و یک تور گردشگری براساس آن مکان‌ها و منازل و مسیرها سازمان‌دهی کرد و به گردشگران علاقه‌مند نشان داد.

ناگفته نگذاریم که لحظات سال تحویل در حافظیه شیراز نیز می‌تواند یکی از به‌یادماندنی‌ترین خاطرات برای هر مسافر نوروزی علاقه‌مند به شعر و ادب باشد. آغاز کردن سال نو در کنار حافظ لطف خاصی دارد.