در چنین شرایطی که طبیعتا اولویت نخست کشور باید چاره اندیشی و اقدام برای حل این حجم انبوه از مشکلات داخلی باشد، مقامات عالی پاکستان برغم خواسته مردم این کشور برای حل مشکلات داخلی، دل به رویای ائتلاف های خارجی بسته و بجای متمرکز کردن نیروهای خود برای ریشه کن ساختن تروریسم در داخل کشور، با پیوستن به برخی ائتلاف های خارجی به اصطلاح مبارزه با تروریسم، دل به رویایی بسته اند که نه تنها دردی از مشکلات داخلی این کشور، بلکه از مشکلات منطقه هم دوا نمی کند.
پاکستان، که ابراساس ادعای مقامات عالی دولتی، نظامی و امنیتی این کشور، از قدرت بالای نظامی-امنیتی-دفاعی برخوردار است، جای سوال است که چرا پس از گذشت سال ها نتوانسته انتظارات مردم این کشور را مبنی بر از بین بردن شبه نظامیان و تروریست های فعال در داخل خاک پاکستان و نیز خواسته همسایگان را مبنی بر جلوگیری از سوء استفاده از خاک پاکستان توسط ترورویست های اجاره ای علیه دیگر کشورها برآورده سازد. سوال مهم تر این که چرا این کشور پیوستن به ائتلاف های خارجی را به مهم ترین اولویت های داخلی ترجیح داده است؟ چرا پاکستان برای محقق شدن ادعاهای پی در پی عالی ترین مقامات این کشور مبنی بر تلاش برای برقراری بهترین روابط با همسایگان، اقداماتی که باید، انجام نمی دهد؟
اگر ائتلافی که دوسال از تشکیل آن می گذرد و پاکستان هم ضمن عضویت در آن، به تازگی فرماندهی آن را نیز برعهده گرفته است، یک ائتلاف ضدتروریستی است، چرا نتوانسته هیچ گام مثبتی در مسیر مقابله با تروریسم بردارد؟ ائتلافی که برخی اعضای آن در حمایت از ترویستم نقش دارند، چگونه می تواند یک ائتلاف ضدتروریستی قلمداد شود؟
حادثه مرزی روز چهارشنبه اخیر در مرز ایران و پاکستان که به شهادت تعدادی از مرزبانان جمهوری اسلامی ایران منجر شد، به حدی ملت و دولت جمهوری اسلامی ایران را آزرده کرد که دکتر حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران در پیامی خطالب به محمد نواز شریف نخست وزیر پاکستان، ضمن تاکید بر تلاش ایران برای ثبات، امنیت، رشد و شکوفایی پاکستان، اینگونه آورده است: ‘ جمهوری اسلامی ایران … از اینکه بارها توسط اشرار مسلح و ‘تروریست های اجاره‌ای’ از خاک پاکستان مورد تعرض قرار می گیرد بسیار متاسف است…. خاک ایران هیچگاه علیه همسایگان خود از جمله پاکستان مورد سو ء استفاده قرار نگرفته اما متاسفانه عدم اقدام و برخورد لازم باعث خسارات و کشته شدن مرزبانان جمهوری اسلامی ایران و بعضا مردم بیگناه شده است.’
‘برای چندمین بار است که تعرضات مشابهی از سوی اشرار و گروه های تروریستی از خاک پاکستان علیه جمهوری اسلامی ایران صورت می گیرد و برغم وعده‌های مقامات مسئول آن کشور همچنان شاهد تکرار این حوادث تلخ هستیم.’
‘متأسفانه امروزه شاهدیم که برخی کشورها با جنگ های نیابتی خود وحدت جهان اسلام را نشانه رفته و می‌کوشند با حمایت از اقدامات تروریستی، خشونت، نا امنی، فقر و عقب ماندگی را جایگزین رشد و شکوفایی و عزت و بهروزی مردم منطقه کنند. ضمن ابراز نگرانی عمیق و تاسف شدید از تکرار تعرضات تروریستی از خاک پاکستان به خاک جمهوری اسلامی ایران انتظار می‌رود برای حفظ و ارتقاء روابط خوب و برادرانه دو کشور دستور فرمایید مسببین این اقدام تروریستی تحت پیگرد قانونی قرار گرفته و به محکمه عدالت سپرده شوند.’
نکته قابل توجه در خصوص خطوط مرزی پاکستان با کشورهای همسایه اینکه، بسیاری از این مناطق همواره مسایل زیادی را برای پاکستان و کشورهای همسایه آن ایجاد کرده است و تقریبا تمام همسایگان پاکستان، در این خصوص اتفاق نظر دارند که این کشور به رغم توانمندی های بالای نظامی-امنیتی و دفاعی که از آن دم می زند، کنترل لازم را بر مرزهایش ندارد و همین امر باعث شده تا تروریست ها هر از گاهی با سوء استفاده از خاک این کشور، دردسرهای زیادی را برای همسایگان ایجاد کنند.
طولانی ترین مرز مشترک پاکستان با کشورهای همسایه اش، مربوط به مرز هند است. دو کشور بیش از دو هزار و ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک دارند. خط مرزی میان پاکستان و افغانستان نیز بیش از دو هزار و ۴۰۰ کیلومتر است. همچنین پاکستان بیش از ۹۰۰ کیلومتر مرز مشترک با ایران دارد و بیش از ۵۰۰ کیلومتر نیز طول خط مرزی پاکستان و چین است.
اختلافات دیرینه هند و پاکستان، همواره مربوط به مسایل مرزی میان دو کشور است. هند پاکستان را متهم می کند که مناطق مرزی این کشور به حیاط خلوت و محل امنی برای شبه نظامیانی تبدیل شده که هر از گاهی به داخل قلمروی هند نفوذ می کنند و موجب بروز ناآرامی ها در مناطق تحت کنترل هند به ویژه در منطقه مورد مناقشه کشمیر می شوند. اسلام آبد نیز در مقابل هند را متهم به حمایت از تروریست ها علیه پاکستان می کند و معتقد است هند از خاک افغانستان برای تحریک تروریست ها علیه پاکستان استفاده می کند.
در مورد افغانستان نیز، وضعیت تقریبا به همین شکل است. کابل همواره از اسلام آباد به دلیل ناآرامی های اطراف مرز مشترک دو کشور گله مند است. افغانستان می گوید مناطق مرزی پاکستان به مخفی گاه و محل امنی برای شبه نظامیان طالبان تبدیل شده است و عناصر طالبان به راحتی ، با عبور از مرز، وارد خاک افغانستان می شوند و پس از اقدامات تروریستی، به مناطق مرزی پاکستان باز می گردند. البته پاکستان نیز همواره اتهام مشابهی را علیه افغانستان مطرح کرده است.
هرچند پاکستان همواره این گونه ادعاها و اتهامات مطرح شده از سوی هند و افغانستان را رد کرده است، اما کابل و دهلی نو همچنان این اتهامات را تکرار می کنند.
مرزهای جنوب غربی پاکستان هم به ویژه در روزهای اخیر، مشکلاتی را برای همسایه غربی آن، ایران، ایجاد کرده است.
مرزهای جنوب غربی پاکستان سال هاست آنگونه که باید، از سوی دولت و نیروهای امنیتی این کشور کنترل نمی شود و هر از گاهی مشکلاتی برای طرف ایرانی ایجاد می کند.
افراد شرور و تروریست های اجاره ای، از نبود کنترل کافی بر مرزهای جنوب غرب پاکستان از سوی مرزبانان این کشور، سوء استفاده می کنند و گاهی باعث بروز مسایل جدی و بروز ناامنی برای طرف ایرانی می شوند.
این تنها یکی از مسایل و مشکلات ناشی از نبود کنترل ونظارت از سوی پاکستان بر مناطق مرزی خود با ایران است.
ورود غیرقانونی کالاهای مختلف ایرانی از جمله سوخت و مصالح ساختمانی به پاکستان ، از دیگر مشکلاتی است که البته زیان آن بیشتر متوجه طرف پاکستانی و موجب خسارت تولید کنندگان و صنایع آن کشور است.
عبور غیرقانونی اتباع پاکستانی از مرز و ورود آنان به خاک ایران نیز از جمله دیگر مسایلی است که ریشه در ضعف طرف پاکستانی در کنترل مرزهای خود دارد.
پاکستان و به ویژه دولت کنونی این کشور، که بار ها بر ضرورت گسترش روابط با همسایه ها به ویژه جمهوری اسلامی ایران تاکید کرده است، برای تحقق بخشیدن به این موضوع، ضروری است اقدام عاجل، عملی و جدی برای تامین امنیت مناطق مرزی ایالت بلوچستان صورت دهد و همانگونه که در کلام تاکید دارد، در عمل نیز اجازه ندهد تا خاک کشورش علیه کشورهای همسایه مورد سوء استفاده قرار گیرد.
امروز، مشکلات مرزی پاکستان، در کنار مشکلات زیادی که این کشور به ویژه در زمینه های سیاسی، امنیتی و اقتصادی با آن مواجه است، به یکی از اصلی ترین چالش های دولت اسلام آباد تبدیل شده است.
مقامات عالی دولت پاکستان که بارها از عزم و اراده جدی خود برای بهبود روابط با همسایگان سخن گفته اند، مادامی که نتوانند امنیت مناطق مرزی خود با کشورهای همسایه را تامین کنند و مانع مزاحمت های مرزی برای همسایگان شوند، تحقق اراده آنان برای بهبود روابط با همسایگان کار چندان ساده ای نخواهد بود.