وی با اشاره به همزمانی آغاز سال تحصیلی با ایام سوگواری اباعبدالله‌الحسین (ع) اظهار داشت: این بزرگ‌ترین منبع انگیزشی برای جامعه ما در مسیر استقامت و اصلاح جامعه است. حادثه عاشورا و فرهنگ مکتب امام حسین (ع) یک تابلوی کامل با همه دقت‌ها و ظرافت‌ها است، اما معمولاً ما به گوشه‌ای از این تابلو بیشتر نظر می‌افکنیم.
روحانی ادامه داد: آزادی، ایستادگی، استقامت، ایثار و فداکاری بخشی از این تابلو بزرگ است، اخلاق، صلح‌دوستی، اصلاح جامعه، هدایت مردم، دلسوزی حتی برای دشمنان بخش دیگری از این تابلو است که کمتر به آن توجه می‌کنیم.
رئیس‌جمهور اظهار داشت: امام حسین (ع) قبل از آغاز قیام ابتدا با حاکم مدینه صحبت کرد و استدلال آورد حالا نمی‌گوییم مذاکره چون عده‌ای بدشان می‌آید می‌گوییم حرف زد، سخن گفت. امام حسین (ع) به او گفت که چرا من بدعت نمی‌کنم و دلایل خودش را برشمرد حاکم مدینه نپذیرفت. همان جا می‌تو انست جنگ شروع شود اما امام حسین (ع) نگذاشت این جنگ شروع شود حالا به چه دلیل بحث سر جای خودش است امام حسین مهلت خواست تا بیندیشد و در نهایت پاسخ دهد و در این فرصت از مدینه خارج شد. حالا اگر توضیح دهیم امام حسین (ع) مخفیانه از مدینه خارج شد عده‌ای ممکن است بدشان بیاید و بگویند امام حسین (ع) مرد شجاعت است و پنهانی خارج نمی‌شود و حتی ممکن است در آیه قرآن خدشه وارد کنند.
روحانی با اشاره به ماندن امام حسین (ع) در مکه و فرستادن نامه برای مردم کوفه، گفت: امام حسین (ع) فرمود برای حرمت حرم از مکه خارج می‌شوم در روایات داریم که حرمت مؤمن همانند حرمت کعبه است و امام حسین (ع) برای اینکه حرمت کعبه شکسته نشود از کعبه خارج می‌شود و چقدر آسان در جامعه ما حرمت افراد و جایگاه و شخصیت آنها افراد خدوم و خدمتگزار و محبوب مردم چقدر راحت این حیثیت و این جایگاه شکسته می‌شود توسط برخی قلم‌ها و برخی زبان‌ها
وی ادامه داد: دانشگاه برای این است که ما با مکتب امام حسین (ع) آشناتر شویم و به خوبی بیاموزیم و این مکتب را به اذهان جامعه منتقل کنیم مگر امام حسین (ع) نبود که گفت مشک‌ها را پر آب کنید امام حسین (ع) دوست ندارد کسی تشنه باشد و برای رفع تشنگی او از منزل قبل آب را ذخیره می‌کند و در همان ملاقات با حر وقتی که جلوی او گرفته شد و گفتند الان زمان خوبی برای جنگ است چون عددشان کم است.
روحانی ادامه داد: امام حسین (ع) فرمود، من هرگز دوست ندارم آغازگر جنگ باشم. من هیچگاه آغازگر جنگ نخواهم بود. همه ابعاد زندگی اباعبدالله را بیاموزیم، اخلاق امام، مروت امام حسین (ع)، مردانی امام حسین (ع)، فتوت امام حسین (ع)، احترام امام حسین (ع) حتی به فکر تشنگی دشمنانش بود و به فکر اسب دشمنانشان نیز بود. ما به چنین روحیه‌ای نیاز داریم و عاشورا بزرگ‌ترین مکتب آموزشی ماست. بزرگ‌ترین دانشگاه، برزگ‌ترین معلم ماست و بزرگ‌ترین عامل برای وحدت برای امنیت ملی ماست، خیلی وارد جزئیات نشویم که چه کسی با چه زبانی عزاداری می‌کند اصل عزاداری مهم است همه به احترام امام حسین (ع) برمی‌خیزند، یکی سینه می‌زند، یکی شربت توزیع می‌کند و …
روحانی افزود: دانشگاه پیوند جامعه با فرهنگ متعالی بشریت است ما می‌خواهیم پیوند برقرار کنیم دانشگاه همیشه گذار بوده است گذار از یک جامعه با شرایط استبدادی به سمت یک جامعه آزاد و مستقل، گذار از یک جامعه استثمار شده به سمت استقلال جامعه ، گذار از شرایط انحصار قدرت تا رسیدن به شایستگی‌ها و برجستگی‌های علمی و اخلاقی افراد جامعه.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه تا قبل از مشروطه کسی به راحتی نمی‌توانست مسئولیت‌ها را کسب کند، اظهارداشت: این انحصار را حوزه و دانشگاه شکستند الان اکثریت قریب به اتفاق مدیران جامعه ما تحصیل‌کرده‌های دانشگاه و برخی نیز حوزه هستند.
وی ادامه داد: در گذشته برخی اساتید انقلابی بودند، برخی شجاع بودند، در کل متفاوت بودند، اما بسیار اساتید اثرگذاری بودند، اخلاق آنها نحوه نمره دادن آنها و … البته الان دیگر اینگونه نیست و این برای ۴۰ سال پیش است؛ برخی استادان را وجبی می‌نامیدند، می گفتند هر چه قدر بیشتر بنویسی بیشتر نمره می‌دهد، من از خود او پرسیدم گفت من دو سه سطر می‌خوانم همین که ببینم خوب نوشته نمره می‌دهم این خیلی خوب است که در نمره دادن و تشویق کردن و حتی نگاه کردن به شاگرد، همه اینها دانشگاه را می‌سازد.
روحانی ادامه داد: شما دانشگاهیان تربیت‌کنندگان مدیران جامعه و حل المسائل دادن برای مسائل معضل جامعه هستید. اولین معضل هم خود دانشگاه است ابتدا باید معضل دانشگاه را حل کنید ممکن است ایرادهایی به مسئولین داشته باشید که حق هم باشد من خودم چون این را صریحا در شورای انقلاب فرهنگی و جلسات دولت گفته‌ام معلوم نیست که راه خوبی را اداره کرده باشیم ما مدیریت و اداره دانشگاه را قطعه قطعه کردیم هر قطعه را مسئولی گذاشته‌ایم یکی مسئول دین مردم کرده‌ایم یکی را مسئول انقلاب کرده‌ایم یکی را مسئول علم کرده‌ایم.
رئیس‌جمهور اساس علم و دانشگاه را بر مبنای رقابت عنوان کرد و اظهارداشت: مقام اساتید بر مبنای رقابت است، بسیاری از مسائل دیگر مدخلیت دارد که ما آنها را دخالت نمی‌دهیم، استادی که جزوه امسالش با جزوه ۱۰ سال پیش او جز چند لغت تغییر دیگری نکرده ما دانشجویی داشتیم بسیار در این مسائل کنجکاو بود، جزوه‌ای که می‌داد جزوه ۵ سال پیش همان استاد را پیدا می‌کرد و تطبیق می‌داد، این استاد باید رتبه‌های علمی بیشتری بگیرد یا استادی که مداوم در حال کسب علم است و دانشوری مداوم دارد، ما در علم متوقف نمی‌شویم علم جای توقف ندارد، نمی‌شود بگوییم ما رسیدیم و دیگر عالم‌تر نمی‌شویم، ما چنین جیزی نداریم، در اخلاق و فضیلت هم چنین چیزی نداریم.
روحانی اظهار داشت: قرآن در خصوص پیغمبرش می‌گوید عبادت و پیشرفت معنوی تا روز مرگ، باید ادامه داشته باشد. این که گفتند از مهد تا لهد بر همین مبناست، ما پایان نداریم، مهم است که با چه متدی رقابت‌های علمی را ایجاد کنیم، رقابت‌های دانشگاهی را ایجاد کنیم؛ دانشگاه تهران همیشه دانشگاه پر آوازه‌ای بوده و الان هم است اما باید بین دانشگاه‌ها و کلاس‌های ما باید رقابت باشد و در درون کلاس‌ها رقابت گروه‌ها از دانشجویان باشد ما یک رقابت که آن هم ناسالم درست کردیم تحت همین جناح‌های سیاسی که آن هم معلوم نیست چقدر درست باشد.
وی افزود: همه ما در انتخابات شرکت می‌کنیم آخر انتخابات همه باید تشویق شوند، هر کس در انتخابات تلاش داشته از این جناح و آن جناح باید جایزه بگیرند، این می‌شود انتخابات، این می‌شود مشارکت عمومی، این می‌شود سرمایه عمومی حالا البته شاید بعضی از دستگاه‌ها بیکارند و باید شغلی داشته باشند ناچار هستند عده‌ای را احضار کنند یک جناحی از اول دیوارش کوتاه ساخته شده است، اگر کسی تأثیرگذاری زیادی هم داشته باشد، مثلا برای تشویق جامعه مردم را تکرار کند که پای صندوق بیایند خب آنها نباید تشویق شوند یک عده باید تشویق شوند یک عده تنبیه شوند تشویق و تنبیه برای همین است یک جناح تشویق و یک جناح تنبیه.
روحانی با بیان اینکه باید این مسیر را رها کنیم اظهار کرد: چند بار باید تجربه کنی یک بار در ۹۲ تجربه کردید و باز هم در ۹۴ تجربه کردید و در ۹۶ دوباره تجربه کردی بگذاریم یک رقابت آزاد در جامعه ما باشد در اقتصاد انحصار خطرناک است در علم انحصار خطرناک است در مدیریت انحصار خطرناک است؛ رقابت آزاد بگذاریم و برای نقد و برای مشارکت همه را تشویق کنید، هر که نقد می‌کند باید تشویق شود. نقد باید آزاد باشد مخصوصا در دانشگاه‌ها، مخصوصا استاد دانشگاه‌ها ، اگر کسی سر کلاس حرفی بزند و بحثی بکند یا استاد دانشجویی و مورد پسند ما نباشد او نظرش را گفته و نقد دلسوزانه کرده است او باید تشویق بشود و در مسیر تشویق قرار بگیرد البته دانشگاه برای این است که مسائل و پیچیدگی‌های جامعه ما را حل و فصل کند. الان موضوع این شده که می‌گویند این قدر دانشجو از دانشگاه فارغ‌التحصیل شده چرا شغل ندارند.
وی ادامه داد: من از شما اساتید دانشگاه می‌پرسم بعداً به ما پاسخ بدهید. ما باید بگوییم برای چه شغلی دانشجو نیاز داریم یا نه، اینکه ابتدا دانشجو بگیریم و بعد به فکر شغل آنها باشیم مگر در هر شغلی نیازمند به دانشگاه است آیا تمام مشاغل به تحصیلات تکمیلی نیاز دارند در دنیا اینگونه است، مدیریت نیروی انسانی بر مبنای هرم امکانپذیر است نه استوانه، ما داریم استوانه درست می‌کنیم. همه را می‌خواهیم دکترا کنیم چقدر نیاز داریم، چند مهندس و پزشک نیاز داریم زیاد درست می‌کنیم بعد می‌گوییم شغل نیست، در دنیا بررسی شده است که چند درصد از مشاغل به تحصیلات دانشگاهی نیاز دارد، ۴۰ تا ۴۵ درصد از مشاغل در جامعه ما نیاز به مشاغل دانشگاهی ندارد.
روحانی ادامه داد: اگر پزشکان متخصص شوند آیا پزشک عمومی نیاز نداریم، بالاخره تا یک حدی به متخصص نیاز داریم، بسیار مهم است که ما دانشگاه را بر مبنای نیاز جامعه و رفع مشکلات جامعه بر این مبنا تنظیم کنیم البته این به آن معنا نیست که اگر همه اینها تنظیم شود ما امروز مشکلی برای اشتغال نداریم خیر برای اقتصاد مشکل داریم باید حل و فصل شود.
رئیس‌جمهور با بیان اینکه خوشحالم که از پارسال تا امسال بیش از یک درصد بیکاری کم شده و از ۱۲٫۷ به ۱۱٫۵ رسیده است، اظهارداشت: این به معنی این نیست که ما به مقصد رسیده‌ایم اما به این معنی است که مسیر را درست رفته‌ایم.
وی امید دادن به نسل جوان برای آینده کشور را مورد اشاره قرار داد و گفت: ما ملت بزرگی هستیم دارای فرهنگ غنی هستیم، سوابق علمی بزرگی در طول تاریخ داشته‌ایم، امروز دانشگاهیان و دانشجویان ما در مسائل روز باید پیشرو باشند، من نمی‌خواهم بگویم دانشجو یک دیپلمات است، خیر، دانشجو دانشجو است اما باید مسائل سیاسی روز را خوب بداند، سن جوانی و دانشجویی سن نقد و انتقاد است، سن خلاقیت است. نگذاریم عده‌ای جامعه ما را نسبت به آینده مأیوس کنند و کار ارزشمند ملت را زیر علامت سوال قرار دهند.
وی تاکید کرد: بله ممکن است در کشوری در موانعی یک آقایی بشود رئیس‌جمهور و حاکم و همه دنیا را نگران کند. حالا اگر یک معضلی در کشوری ایجاد شد و به کشورهای مختلف هم سرایت کرد ممکن است بر ما هم فشار وارد شود. برخی‌ها از اینکه کشور دچار مشکل شود خوشحال می‌شوند بعضی‌ها نان خود را در دعوا می‌بینند چرا ما با هم نزاع کنیم تفکرات مختلف نظرات مختلف داشته باشند اشکالی ندارد با هم بحث کنیم اما در منافع ملی همصدا و هم نظر باشیم.
روحانی ادامه داد: ما در مذاکرات هسته‌ای و در توافق برجام به مواردی رسیدیم و به منافعی رسیدیم غیرقابل بازگشت که هیچکس نمی‌تواند آنها را باز گرداند نه آقای ترامپ نه ۱۰ تا ترامپ دیگر، اینها غیرقابل بازگشت است، در مذاکرات هسته‌ای ما قدرت سیاسی‌مان را برای جهانیان روشن کردیم. دیپلمات‌ها ما آنقدر قوی هستند که با ۶ قدرت بزرگ جهانی می‌توانند حرف بزنند و به توافق برسند. توافقی که طرف مقابل الان می‌گوید من فریب خورده‌ام ترامپ می‌گوید ایرانی‌ها ما را فریب داده‌اند این حرف هم نادرست است آیا قدرت سیاسی ما از بین می‌رود هر چه قرار است سر برجام بیاید، بیاید، ما در صحنه سیاسی با قدرت ظاهر شدیم و نشان دادیم که فقط در جنگ قوی نیستیم بلکه در صلح هم قوی هستیم تنها در اقتصاد قوی نیستیم در سیاست هم قوی هستیم این قابل بازگشت نیست، ما اتحاد جهانی را علیه ایران بر هم زده‌ایم. همه علیه ایران متحد شده بودند از اولین ناطق تا آخرین ناطق سازمان ملل حتی کشورهای به ظاهر دوست از ما دفاع نمی‌کردند.
وی با بیان اینکه منفعت برجام غیرقابل بازگشت است گفت: امسال در سازمان ملل آنچه ایران گفت بیش از ۱۹۰ کشور همان را می‌گفتند و یک کشور به نام آمریکا و یک رژیم اشغالگر به نام رژیم صهیونیستی حرف دیگر می‌گفتند این پیروزی ماست ما در صحنه دیپلماسی موفق شده‌ایم، ما به دنیا میگفتیم در پی ساخت بمب اتم نیستیم دنبال فعالیت هسته‌ای صلح‌آمیز هستیم آمریکایی‌ها و برخی کشور ها می‌گفتند ایران دروغ می‌گوید مخفیانه بمب می‌سازد برجام به دنیا ثابت کرده که ما راست میگفتیم و بدخواهان ما دروغ می‌گفتند این قابل بازگشت است، خیر.
رئیس‌جمهور با اشاره به توافق هسته‌ای و عهدشکنی‌های آمریکا گفت: ایستادن پای عهد به ضرر کسی نیست که معاهده را انجام داده است بلکه به ضرر کسی است که عهد را زیر پا می‌گذارد.
وی یکی از وظایف مهم دانشگاه‌ها را وظایف سیاسی عنوان کرد و تصریح کرد: باید واقعیات را از طریق کلاس، مصاحبه و فضای مجازی با مردم درمیان گذاشت. در میان شما اساتید سیاسی، حقوقی، فنی و سایر رشته‌ها وجود دارد که هرکدام به تناسب خود برای کشور ایفای نقش می‌کند.
روحانی با بیان اینکه مردم در سال ۹۲ راهی را انتخاب کردند و در ۹۴ و ۹۶ باز همان راه را تایید کردند، اظهارداشت: عده‌ای می‌خواهند بگویند مردم اشتباه کرده‌اند، خیر مردم اشتباه نکردند راه مردم درست بوده است، اکنون شاهد این هستیم که عظمت و عزت ما در دنیا بالا رفته است. همان چیزی که رهبری گفتند خواست ما تعامل گسترده با دنیا است، مگر می‌شود بدون تعامل و همکاری با دنیا حرکت کرد، ما باید با همه دنیا تعامل داشته باشیم.
روحانی معضلات مختلف کشور را مورد اشاره قرار داد و با بیان اینکه حل این معضلات به عهده مسئولین و مردم است، تصریح کرد: دانشگاه به خاطر جایگاهی که دارد وظایف سنگینی برای حل این معضلات به عهده دارد.
رئیس‌جمهور ادامه داد: دولت در سال دو رقم را پرداخت می‌کند که اگر اینها را در بخش عمرانی به کار می‌گرفت تحول ایجاد می‌کرد.
وی با بیان اینکه ما در سال ۴۰ هزار میلیارد به صندوق بازنشستگی کمک می‌کنیم اظهار داشت: صندوق بازنشستگی الان پول ندارد ۴۲ هزار میلیارد هم برای پرداخت یارانه می‌پردازیم درواقع از بودجه ۳۰۰ هزار میلیاردی حدود ۹۰ هزار میلیارد آن بدین طریق کم می‌شود.
رئیس‌جمهور ادامه داد: در چنین شرایطی شما دانشجویان گلایه می‌کنید که ساختمان دانشگا‌ها فرسوده است، آزمایشگاه‌های ما تجهیزات ندارند و مشکلاتی از این قبیل. درست است همه این مشکلات وجود دارد اما این مشکلات مربوط به دولت یازدهم و دوازدهم نیست. این مشکلات از قبل به ارث رسیده است. برخی‌ها پدرشان پولدار است و موقع مرگ برای فرزندانش ارث خوبی به جا می‌گذارد اما برخی نیز چیزی از خود به جای نمی‌گذارد ما از آن دسته هستیم که چیزی برای ما به جا نمانده است.
روحانی با بیان اینکه من شعار خودکفایی دانشگاه را نمی‌دهم چون خودکفایی نیاز به زمان دارد اظهار داشت: من قبول دارم که دولت باید به دانشگاه کمک کند اما باید معضلات دانشگاه را معضل دولت ندانیم بلکه مشکل کشور بدانیم.
وی اضافه کرد: اطمینان دارم که با اعتقاد به یکدیگر مسیر آینده ما، مسیر پیروزی خواهد بود.
