گروه بین الملل-فاطمه محمدی: «ریچارد هاس» رئیس شورای روابط خارجی آمریکا دکترین سیاست خارجی ترامپ را دکترین خروج نامیده است. این نامگذاری به دلیل خروج دولت ترامپ از پیمانها و رژیمهای بین المللی چون «ترانس پاسیفیک»، پیمان اقلیمی پاریس و نفتا و … است.
دکترین خروج در سیاست خارجی شکی جدی را در مورد تعهد امریکا به سیستم بین المللی پیچیده مطرح می کند؛ سیستمی که بعد از جنگ جهانی دوم با کمک امریکا ایجاد شده و مسیر تکامل را طی می کند. در این سیستم کشورها در مورد موضوعات مهم و حساس به توافق رسیده اند. اگر امریکا توافقات بین المللی را یکی پس از دیگری ترک کند، آیا کشورهای دیگر بدون حضور یک بازیگر اصلی می توانند به آنها پایبند باشند؟
در این راستا خبرنگار مهر گفتگویی با پروفسور «نادر انتصار» رئیس دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آلاباما امریکا تنظیم نموده که در ادامه می آید.
*بر اساس لیبرالیسم، معاهدات و توافقات بین المللی برای امنیت و ثبات جهانی ضروری است. برخی معتقدند خروج رئیس جمهور ترامپ از معاهدات بین المللی تهدیدی برای لیبرالیسم است. نظر شما در این خصوص چیست؟
گرچه درست است که نظم جهان لیبرال که در جنگ جهانی دوم تأسیس شد، تاکید بیشتری بر قوانین چندجانبه و رژیم های بین المللی از جمله معاهدات داشت، قبل از ظهور ترامپیسم ایالات متحده خروج خود را از هنجارهای لیبرال، هرچند به شیوه ای تدریجی، شروع کرد. آنچه ترامپ انجام داده است، هرچند به شیوه ای مخرب و خصمانه، سرعت بخشیدن به این روند به سادگی و به دور از ساختارها و هنجارهای بین المللی است.
*اثرات احتمالی خروج ترامپ از معاهدات بین المللی بر حقوق بین الملل و به ویژه بر عرف بین المللی چیست؟
من فکر می کنم که اثر فوری آن فرسایش مداوم اعتبار ایالات متحده در امور جهان خواهد بود، زیرا این روند کار را برای کشورهای خارجی برای توافق با ایالات متحده امریکا دشوارخواهد کرد. اگر شما ندانید که آیا واشنگتن پس از ریاست جمهوری ترامپ، به معاهدات خود پایبند خواهدبود یا نه، پیش بینی می شود که قراردادهایی که به تصویب رسیده اند، به مدت ۴ سال عمر کنند. علاوه بر این، اگر یک ابرقدرت بزرگ همچنان هنجارهای بین المللی را نادیده بگیرد، تمام نظام حقوق بین الملل تضعیف خواهد شد و در واقع می تواند به رویه دولت-ملتها تبدیل شود.
*نظم لیبرال اساسا مبتنی بر چندجانبه گرایی است. خروج ترامپ از موافقتنامه آب و هوایی پاریس،TPP، نفتا NAFTA و احتمالا از برجام در تضاد با چند جانبه گرایی است. آیا چنین رویکردی قدرت ایالات متحده را تضمین می کند؟
برخلاف آنچه برخی در ایالات متحده معتقدند، خروج دولت ترامپ از چندین موافقتنامه چند جانبه قدرت ایالات متحده را افزایش نخواهد داد. در حقیقت، بی توجهی به حاکمیت قانون و هنجارهای بین المللی نشانه هایی ازیک قدرت رو به زوال است. بی توجهی به هنجارهای بین المللی در واقع نشان دهنده تبدیل یک کشور به یک دولت سرکش و نه یک کشور قدرتمند است.
*برخی می گویند که رژیم هایی که پس از جنگ جهانی دوم ایجاد شده اند به قدرت هژمونیک ایالات متحده و منافع ایالات متحده کمک زیادی کردند، اما اکنون این رژیم ها دیگر به منافع ایالات متحده خدمت نمی کنند، بنابراین اقدامات ترامپ برای از بین بردن این رژیم ها بسیارمنطقی است. نظر شما در این خصوص چیست؟
حمله به نظم لیبرال بین المللی پس از جنگ جهانی دوم به مدت طولانی قبل از اینکه ترامپ به ریاست ایالات متحده آمریکا برسد، آغاز شد. در واقع، حمله رئیس جمهور نیکسون به نظم اقتصادی «برتون وودز» در اوایل دهه ی ۱۹۷۰ اولین شعله اصلی بود که به قلب نظم جهانی لیبرال هدایت شد. به عبارت دیگر، در اوایل دهه ۱۹۷۰، واشنگتن به این نتیجه رسید که نظم جهانی لیبرال که منافع خود را به خوبی انجام داده است، دیگر قادر به تضمین هژمونی جهانی خود نیست.
